- تیئن
تابه، دیگ کوچک
معنی تیئن - جستجوی لغت در جدول جو
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
دیگ دهان گشاد و پهن، پاتیل، لوید، برای مثال عشق چو مغز است و جهان همچو پوست / عشق چو حلوا و جهان چون تیان (مولوی۳ - ۶۹۰)
(غِ)
لغت نامه دهخدا
دهی از دهستان میداود (زیرگچ) است که در بخش جانگی گرمسیر شهرستان اهواز واقع است و 500 تن سکنه دارد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 6)
به زبان زند و پازند انجیر را گویند، و آن میوه ای است معروف و در عربی نیز همین نام دارد، (برهان) (انجمن آرا) (آنندراج) (از ناظم الاطباء)، هزوارش تین، پهلوی انجیر ... هم ریشه تین عربی، (حاشیۀ برهان چ معین) :
نبود عجب که مازوی بی مغز بی مزه
یابد ازآن نوا مزه و مغز همچو تین،
سوزنی،
بسا تین که ضایع شود در بساتین
کز انجیرخواران غرابی نبیند،
خاقانی،
رجوع به ترجمه صیدنه و دزی ج 1 ص 156 و بحرالجواهر و تحفۀ حکیم مؤمن و انجیر و مادۀ بعد شود
نبود عجب که مازوی بی مغز بی مزه
یابد ازآن نوا مزه و مغز همچو تین،
سوزنی،
بسا تین که ضایع شود در بساتین
کز انجیرخواران غرابی نبیند،
خاقانی،
رجوع به ترجمه صیدنه و دزی ج 1 ص 156 و بحرالجواهر و تحفۀ حکیم مؤمن و انجیر و مادۀ بعد شود
انجیر، تینه یکی آن، تازه و تر آن بهترین فواکه و خوشترین غذاها است کم نفخ و جاذب و محلل و مفتح سدهای کبدو طحال و ملین و اکثار آن مولد شپش ’؟’، (منتهی الارب)، انجیر، (دهار) (از غیاث اللغات)، درختی است که میوۀ آن شیرین و نیکوترین آن سفید سپس سرخ سپس سیاه و واحد آن تینه است، (از اقرب الموارد) :
پیشم آمد بامدادان آن نگارین از کروخ
با دورخ از باده لعل و با دو چشم از سحر شوخ
آستین بگرفتمش گفتم به مهمان من آی
مر مرا گفتا به تازی ((مورد و انجیر و کلوخ))،
رودکی،
دریا نه آب گر به مثل آبست
چون بر لبش نه تین و نه زیتون است،
ناصرخسرو،
تین انجیر و عنب انگور و بادامست لوز
جوز باشد گردکان، بسرو رطب خرمای تر،
(بسحاق اطعمه)
پیشم آمد بامدادان آن نگارین از کروخ
با دورخ از باده لعل و با دو چشم از سحر شوخ
آستین بگرفتمش گفتم به مهمان من آی
مر مرا گفتا به تازی ((مورد و انجیر و کلوخ))،
رودکی،
دریا نه آب گر به مثل آبست
چون بر لبش نه تین و نه زیتون است،
ناصرخسرو،
تین انجیر و عنب انگور و بادامست لوز
جوز باشد گردکان، بسرو رطب خرمای تر،
(بسحاق اطعمه)
کوهی است به شام، (منتهی الارب)، تین و زیتون دو کوهست در شام و گفته اند تین کوههائی بین حلوان تا همدان است و زیتون کوههاست به شام، (از معجم البلدان) (مراصدالاطلاع)، کوهی است به غطفان، نام دمشق، نام مسجدی، مسجدی در شام، (منتهی الارب)، گفته اند تین مسجد نوح است و زیتون بیت المقدس است و گفته اند تین مسجد دمشق است، (از معجم البلدان)
دهی از دهستان جوان رود است که در بخش پاوۀ شهرستان سنندج واقع است و 343 تن سکنه دارد، (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 5)
دهی از دهستان جوان رود است که در بخش پاوۀ شهرستان سنندج واقع است و 343 تن سکنه دارد، (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 5)
التین، سورۀ نودوپنجمین از قرآن کریم، مکیه، و آن هشت آیت است، پس از الم نشرح و پیش از علق:
تقویم صورت ما، کردند باغبانان
برخوان اگر ندانی آغاز سورهالتین،
ناصرخسرو
تقویم صورت ما، کردند باغبانان
برخوان اگر ندانی آغاز سورهالتین،
ناصرخسرو
(تَ)
لغت نامه دهخدا
بی گمان شدن. (تاج المصادر بیهقی) (دهار). بی گمان دانستن. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء). علم و آگهی یافتن بر چیزی. (از اقرب الموارد). بایقین شدن. بی گمانی. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا) : با خود گفتم اگر بر دین اسلاف بی ایقان و تیقن ثبات کنم، همچون آن جادو باشم که بر آن نابکاری مواظبت می نماید. (کلیله و دمنه)
(کَ)
لغت نامه دهخدا
دهی از دهستان عربستان است که در بخش مرکزی شهرستان گلپایگان واقع است و 558 تن سکنه دارد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 6)
دیگ سرگشادۀ بزرگ را گویند، (برهان)، دیگ سرگشاده بود و آن را لوید نیز خوانند، (فرهنگ جهانگیری) (از فرهنگ رشیدی)، دیگ سرگشادۀ بزرگ که در آن حلوا و غیره پزند و دیگ گرمابۀ حمام را نیز گفته اند، (انجمن آرا) (آنندراج)، دیگ بزرگ سرگشاده و سرپهن، (ناظم الاطباء)، طبری ’تهان’ (تابه) ... گیلکی ’تیان’ (دیگ بزرگ ...) معرب آن طیجن، (حاشیۀ برهان چ معین)، ظرفی مسین بزرگ مانند پاتیل، دیگ بزرگ که دهانۀ آن فراخ تر از شکم و بن آن است، قدر، ظرف بزرگ مفرغین یا مسین که سر آن فراخ تراز تک و بن آن است و در آن آشهای بزرگ پزند یا بر آتش تون کار گذارند تا آب خزانۀ حمام گرم کند، پاتیله، پاتله، (از یادداشتهای مرحوم دهخدا) :
گفت و سکاره کش تیان خوانی
آنچنان ده که باز بستانی،
(لغت فرس اسدی)،
عشق چو مغز است جهان جمله پوست
عشق چو حلواست جهان چون تیان،
مولوی (ازفرهنگ جهانگیری)،
، نوعی ماهی بزرگ، (حاشیۀ برهان چ معین)، نوعی ماهی بزرگ در بحر خزر و سفیدرود، (یادداشت بخط مرحوم دهخدا)، ماهی تیان، تیان ماهی
گفت و سکاره کش تیان خوانی
آنچنان ده که باز بستانی،
(لغت فرس اسدی)،
عشق چو مغز است جهان جمله پوست
عشق چو حلواست جهان چون تیان،
مولوی (ازفرهنگ جهانگیری)،
، نوعی ماهی بزرگ، (حاشیۀ برهان چ معین)، نوعی ماهی بزرگ در بحر خزر و سفیدرود، (یادداشت بخط مرحوم دهخدا)، ماهی تیان، تیان ماهی
(تَ)
لغت نامه دهخدا
تبرک. (تاج المصادر بیهقی) (زوزنی) (از اقرب الموارد). تبرک کردن. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). بابرکت شدن. (غیاث اللغات) (آنندراج) ، به فرخندگی گرفتن. (تاج المصادر بیهقی) (زوزنی) (دهار). به فرخی و فرخندگی گرفتن. شگون نیک زدن. خجسته شمردن. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا) ، مبارک شمردن. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). و منه الحدیث: یجب تیمن فی جمیع امره مااستطاع. (اقرب الموارد) ، مردن، برسوی راست نهادن مرده را در گور. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) ، خویشتن رابه یمن منسوب کردن. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (از آنندراج) (از اقرب الموارد) ، به برکت دعا خواندن کسی را. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء)
(فُ)
لغت نامه دهخدا
در مصر قدیم خدای شر و ظلمات و بی حاصلی بود. (از لاروس). رجوع به قاموس الاعلام ترکی ذیل کلمه تیفون شود
(تِ)
لغت نامه دهخدا
ماده ای است شبیه به کافئین که از چای گیرند. الکالوئید عصارۀچای. و رجوع به چای و گیاه شناسی گل گلاب ص 204 شود
تبرک، خجستگی، فرخندگی، میمنت
متضاد: گجستگی، نحوست، همایون داشتن، فرخنده شمردن، تبرک جستن
متضاد: گجستگی، نحوست، همایون داشتن، فرخنده شمردن، تبرک جستن
افراط کودکان در تخلیه شبانه ی روده ها
گل آلود، ناصاف
تابه
تاوان، جریمه
مدفوع حیوانات، مدفوع اسب و خر
درختی جنگلی که در ارتفاعات روید