مطلبی را از طریق خبر بگوش کسی رساندن. اطلاع دادن از طریق خبر. بوسیلۀ خبر کسی را آگاهانیدن. اخبار. (تاج المصادر بیهقی). انباء: که برزویم از تو خبر داده است بنزد توام او فرستاده است. فردوسی. خبردهنده خبر داد رای را که ملک سوی تو آمده راه گریختن بردار. فرخی. و در سر معتمدان را دوانید و شاپور را خبر داد کی حال چگونه است. (فارسنامۀ ابن بلخی ص 70). خبر دادند خسرو را چپ و راست که از ره زحمت آن خار برخاست. نظامی. خبر دادند کاکنون مدتی هست کزین قصر آن نگارین رخت بربست. نظامی. دو اسبه پیش بانو کس فرستاد ز مهمان بردن شاهش خبر داد. نظامی. خبر دادند سالار جهان را که چون فرهاد دید آن دلستان را. نظامی. خبر دادند موری چند پنهان که این بلقیس گشت و آن سلیمان. نظامی. گوشم براه تا که خبر میدهد زدوست صاحب خبر بیامد و من بیخبر شدم. سعدی (طیبات). خبرش ده که هیچ دولت و جاه بسرای دگر نخواهد یافت. سعدی. خبر ده بدرویش سلطان پرست که سلطان ز درویش مسکین تر است. سعدی (بوستان). ، اشعار. اطلاع دادن. آگاهانیدن: نرانده اند قلم بر مراد آدمیان نداده اند کسی را ز حلم و علم خبر. ناصرخسرو. خبر ده که بیرون ازین بارگاه بچیزی دگر هست یا نیست راه. نظامی. هر آن کو کشت تخمی کشته بر داد نه من گفتم که دانه زو خبرداد. نظامی. بر او طالعی دیدم آراسته خبر داده از گنج و از خواسته. نظامی. ارسطو نخستین ورق درنوشت خبر دادش از گوهر خوب و زشت. نظامی. از آن علم کآسان نیامد بدست یکایک خبر دادش از هرچه هست. نظامی. گر اناری میخری خندان بخر تا دهد خنده ز دانۀ او خبر. مولوی. رنگ رویم را نمی بینی چو زر زاندرون خود میدهد رنگم خبر. مولوی. گر بگویم که مرا با تو پریشانی نیست رنگ رخساره خبر میدهد از سر ضمیر. سعدی (خواتیم). شخصی نه چنان کریه منظر کز زشتی او خبر توان داد. (گلستان) تا ذوق درونم خبری میدهد از دوست از طعنۀ دشمن بخدا گر خبرستم. سعدی (طیبات). حق تعالی در محکم تنزیل از نعیم بهشت خبر می دهد. (گلستان) خبر ز گردش پرگار می دهد مرکز دلیل رفتن دلهاست آرمیدن چشم. صائب
مطلبی را از طریق خبر بگوش کسی رساندن. اطلاع دادن از طریق خبر. بوسیلۀ خبر کسی را آگاهانیدن. اخبار. (تاج المصادر بیهقی). انباء: که برزویم از تو خبر داده است بنزد توام او فرستاده است. فردوسی. خبردهنده خبر داد رای را که ملک سوی تو آمده راه گریختن بردار. فرخی. و در سر معتمدان را دوانید و شاپور را خبر داد کی حال چگونه است. (فارسنامۀ ابن بلخی ص 70). خبر دادند خسرو را چپ و راست که از ره زحمت آن خار برخاست. نظامی. خبر دادند کاکنون مدتی هست کزین قصر آن نگارین رخت بربست. نظامی. دو اسبه پیش بانو کس فرستاد ز مهمان بردن شاهش خبر داد. نظامی. خبر دادند سالار جهان را که چون فرهاد دید آن دلستان را. نظامی. خبر دادند موری چند پنهان که این بلقیس گشت و آن سلیمان. نظامی. گوشم براه تا که خبر میدهد زدوست صاحب خبر بیامد و من بیخبر شدم. سعدی (طیبات). خبرش ده که هیچ دولت و جاه بسرای دگر نخواهد یافت. سعدی. خبر ده بدرویش سلطان پرست که سلطان ز درویش مسکین تر است. سعدی (بوستان). ، اِشعار. اطلاع دادن. آگاهانیدن: نرانده اند قلم بر مراد آدمیان نداده اند کسی را ز حلم و علم خبر. ناصرخسرو. خبر ده که بیرون ازین بارگاه بچیزی دگر هست یا نیست راه. نظامی. هر آن کو کشت تخمی کشته بر داد نه من گفتم که دانه زو خبرداد. نظامی. بر او طالعی دیدم آراسته خبر داده از گنج و از خواسته. نظامی. ارسطو نخستین ورق درنوشت خبر دادش از گوهر خوب و زشت. نظامی. از آن علم کآسان نیامد بدست یکایک خبر دادش از هرچه هست. نظامی. گر اناری میخری خندان بخر تا دهد خنده ز دانۀ او خبر. مولوی. رنگ رویم را نمی بینی چو زر زاندرون خود میدهد رنگم خبر. مولوی. گر بگویم که مرا با تو پریشانی نیست رنگ رخساره خبر میدهد از سر ضمیر. سعدی (خواتیم). شخصی نه چنان کریه منظر کز زشتی او خبر توان داد. (گلستان) تا ذوق درونم خبری میدهد از دوست از طعنۀ دشمن بخدا گر خبرستم. سعدی (طیبات). حق تعالی در محکم تنزیل از نعیم بهشت خبر می دهد. (گلستان) خبر ز گردش پرگار می دهد مرکز دلیل رفتن دلهاست آرمیدن چشم. صائب
اذن دادن. رخصت دخول دادن. (ناظم الاطباء: بار). بمعنی رخصت و دستوری. (آنندراج: بارداد). رخصت دخول دادن. اذن دخول دادن. اجازۀ درآمدن دادن. دستوری ورود دادن. اجازۀ ورود دادن. اجازۀ دخول ببارگاه دادن. اجازۀ ورود به نزد شاهی یا بزرگی دادن. پذیرفتن شاهی یا امیری چاکران را. پذیرفتن در بارگاه. بار عام دادن. رجوع به شعوری ج 1 ورق 126 شود: گزینان لشکرش را بار داد بزرگان و شاهان فرخ نژاد. دقیقی. چنان بگریم گر دوست بار من ندهد که خاره خون شود اندر شخ و زرنگ زگال. منجیک. یکی تخت پیروزه اندر حصار بآئین نهادند و دادند بار. فردوسی. زینگونه که من گشته ام از رنج تو ای دل ترسم که مرا خواجه بمجلس ندهد بار. فرخی. کس را بمثل سوی شما بار ندادم گفتم که برآئید نکونام و نکوکار. منوچهری. دیگر روزچون امیر بار داد همگان ایستاده بودیم. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 140). باقی مانده از این ماه اند روز، سلطان بار داد. (تاریخ بیهقی ایضاً ص 266). دیگر روز باری داد (مسعود) سخت باشکوه و اعیان بلخ که بخدمت آمده بودند... با بسیار نیکویی بازگشتند. (تاریخ بیهقی ایضاً ص 88). بر تخت خلافت بنشست و بار عام داد. (ایضاً همان کتاب ص 377). هر کرا قولش با فعل نباشد راست در در دوستی خود ندهد بارش. ناصرخسرو. گر من بسلام زی تو آیم زنهار مده هگرز بارم. ناصرخسرو. وگر بارت ندادند اندرین در بر ایشان ابر بارحمت مباراد. ناصرخسرو. آن روز که تو خواسته ناخواسته بخشی کس مر شعرا را ندهد بار بدهلیز. سوزنی. بر در پیر شاه مرو بری آمد الب ارسلان، ندادش بار. خاقانی. من در کعبه زدم کعبه مرا در نگشاد چون ندانم زدن آن در ندهد بار مرا. خاقانی. رسولان را بار دادند. (ترجمه تاریخ یمینی). زمین را زیر تخت آرام داده برسم خاص بار عام داده. نظامی. یک امشب بر در خویشم بده بار که تا خاک درت بوسم زمین وار. نظامی. عام را بار داده خود بنشست خاصگان ایستاده تیغبدست. نظامی. صدر عالم چو بار داد در او آسمان گفت للبقاع دول. کمال اسماعیل. گفتا بتجربت آن همی گویم که متعلقان بر در بدارند و غلیظان شدید برگمارند تا بار عزیزان ندهند. (گلستان).
اذن دادن. رخصت دخول دادن. (ناظم الاطباء: بار). بمعنی رخصت و دستوری. (آنندراج: بارداد). رخصت دخول دادن. اذن دخول دادن. اجازۀ درآمدن دادن. دستوری ورود دادن. اجازۀ ورود دادن. اجازۀ دخول ببارگاه دادن. اجازۀ ورود به نزد شاهی یا بزرگی دادن. پذیرفتن شاهی یا امیری چاکران را. پذیرفتن در بارگاه. بار عام دادن. رجوع به شعوری ج 1 ورق 126 شود: گزینان لشکرْش را بار داد بزرگان و شاهان فرخ نژاد. دقیقی. چنان بگریم گر دوست بار من ندهد که خاره خون شود اندر شخ و زرنگ زگال. منجیک. یکی تخت پیروزه اندر حصار بآئین نهادند و دادند بار. فردوسی. زینگونه که من گشته ام از رنج تو ای دل ترسم که مرا خواجه بمجلس ندهد بار. فرخی. کس را بمثل سوی شما بار ندادم گفتم که برآئید نکونام و نکوکار. منوچهری. دیگر روزچون امیر بار داد همگان ایستاده بودیم. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 140). باقی مانده از این ماه اند روز، سلطان بار داد. (تاریخ بیهقی ایضاً ص 266). دیگر روز باری داد (مسعود) سخت باشکوه و اعیان بلخ که بخدمت آمده بودند... با بسیار نیکویی بازگشتند. (تاریخ بیهقی ایضاً ص 88). بر تخت خلافت بنشست و بار عام داد. (ایضاً همان کتاب ص 377). هر کرا قولش با فعل نباشد راست در دَرِ دوستی خود ندهد بارش. ناصرخسرو. گر من بسلام زی تو آیم زنهار مده هگرز بارم. ناصرخسرو. وگر بارت ندادند اندرین در بر ایشان ابر بارحمت مباراد. ناصرخسرو. آن روز که تو خواسته ناخواسته بخشی کس مر شعرا را ندهد بار بدهلیز. سوزنی. بر در پیر شاه مرو بری آمد الب ارسلان، ندادش بار. خاقانی. من در کعبه زدم کعبه مرا در نگشاد چون ندانم زدن آن در ندهد بار مرا. خاقانی. رسولان را بار دادند. (ترجمه تاریخ یمینی). زمین را زیر تخت آرام داده برسم خاص بار عام داده. نظامی. یک امشب بر در خویشم بده بار که تا خاک درت بوسم زمین وار. نظامی. عام را بار داده خود بنشست خاصگان ایستاده تیغبدست. نظامی. صدر عالم چو بار داد در او آسمان گفت للبقاع دول. کمال اسماعیل. گفتا بتجربت آن همی گویم که متعلقان بر در بدارند و غلیظان شدید برگمارند تا بار عزیزان ندهند. (گلستان).
حص. (منتهی الارب). حصه. حص. (دهار). نصیب دادن: اینجا ز بهر آن ز خدائیت بهره داد کاین گوهر شریف مر آن هدیه را بهاست. ناصرخسرو. زبان بگشاد شاپور سخنگوی سخن را بهره داد از رنگ و از بوی. نظامی.
حص. (منتهی الارب). حصه. حص. (دهار). نصیب دادن: اینجا ز بهر آن ز خدائیت بهره داد کاین گوهر شریف مر آن هدیه را بهاست. ناصرخسرو. زبان بگشاد شاپور سخنگوی سخن را بهره داد از رنگ و از بوی. نظامی.
بخورد کسی یا جانوری یا چیزی دادن، به او خورانیدن: روزی هادی صحنی برنج نیمی بخوردو نیمی در وی زهر کرد و به مادر فرستاد گفت مرا این خوش آمد و بتو فرستادم، خیزران دریافت و بخورد سگی دادند در حال بمرد. (مجمل التواریخ و القصص ص 340) ، آلت آهنی و گاوه جهت شکافتن چوب، نشکنج. (ناظم الاطباء). و رجوع به همین کلمه شود
بخورد کسی یا جانوری یا چیزی دادن، به او خورانیدن: روزی هادی صحنی برنج نیمی بخوردو نیمی در وی زهر کرد و به مادر فرستاد گفت مرا این خوش آمد و بتو فرستادم، خیزران دریافت و بخورد سگی دادند در حال بمرد. (مجمل التواریخ و القصص ص 340) ، آلت آهنی و گاوه جهت شکافتن چوب، نشکنج. (ناظم الاطباء). و رجوع به همین کلمه شود