معنی ایش در لغت نامه دهخدا

جاسوس، (آنندراج) (ناظم الاطباء) (هفت قلزم)، گشتن، (آنندراج)، متحول شدن از حال خود بحال دیگر و دگرگون گردیدن، (منتهی الارب)

معنی ایش در لغت نامه دهخدا

مخفف ای شی ٔ، به معنی چه چیز است. و ایش حالکم، چگونه است حال شما. (ناظم الاطباء). ایش شأاﷲ، هرچه و هرچیز خدا خواهد:، قول بنده ایش شأاﷲ کان، بهر آن نبود که منبل شو روان.، مولوی.، چون بگویند ایش شأاﷲ کان، حکم حکم اوست مطلق جاودان.، مولوی.، چونکه خواه نفس آمد مستعان، تسخر آمد ایش شأاﷲ کان.، مولوی.، رجوع به دزی شود، در تداول عامه به معنی همه و کل و تمام استعمال میشود. (یادداشت بخط مؤلف) : یکی کیسه صدتومانی ایضاً دوهزاری امین السلطانی. (یادداشت بخط مؤلف)

معنی ایش در فرهنگ گویش مازندرانی

ادرار، از واژگان کاربردی نزد کودکان

معنی ایش - جستجوی لغت در جدول جو

ایش

لغت نامه دهخدا

ایش(اَ)

لغت نامه دهخدا

ایش

فرهنگ گویش مازندرانی

ایشا

(پسرانه)

نام پدر داوود (ع)

فرهنگ نامهای ایرانی

ایشان

ضمیر جمع دربارۀ انسان، ضمیر اشارۀ احترام آمیز برای سوم شخص مفرد

فرهنگ فارسی عمید

ایشیک آقاسی

داروغۀ دیوانخانه
پرده دار مقرّب پادشاه که در همۀ اوقات می توانسته به حضور سلطان برود و واسطۀ میان شاه و مردم باشد، روزبان، پردگی، حاجب، سادن، پردگین، آغاجی
در دورۀ صفویه وزیر دربار و رئیس تشریفات دربار و مامور نظم و ترتیب مجلس پادشاه

داروغۀ دیوانخانه
پرده دار مقرّب پادشاه که در همۀ اوقات می توانسته به حضور سلطان برود و واسطۀ میان شاه و مردم باشد، روزبان، پَردِگی، حاجِب، سادِن، پَردِگین، آغاجی
در دورۀ صفویه وزیر دربار و رئیس تشریفات دربار و مامور نظم و ترتیب مجلس پادشاه

فرهنگ فارسی عمید

ایشه

جاسوس، خبرچین، کسی که اخبار و اسرار کسی یا اداره ای یا مملکتی را به دست بیاورد و به دیگری اطلاع بدهد، جستجوکنندۀ خبر، هرکاره، آیشنه، خبرکش، منهی، زبان گیر، راید، رافع، متجسّس

فرهنگ فارسی عمید

ایشک

(شَ)

خر. الاغ. اشک:
نزد خر خرمهره و گوهر یکیست
آن ایشک رادر در و دریا شکیست.
مولوی (مثنوی چ خاور ص 367).
زر نابش فتد بکف ایشک
بخرد توبره برای ایشک.
دهخدا

لغت نامه دهخدا

ایش توویگو

آژی دهاک، در بابلی ’ایش توویگو’، ایخ توویگو، یونانی ’آستیاجس’، فرانسه ’آستیاژ’، مادی و در پارسی باستان ’آرشتی وایگا’ (نیزه انداز)، آخرین پادشاه ماد (584- 550 ق، م)، وی در برابر دولتهای بابل و لیدی (لودیا) قدرت سلطنت بر مملکت وسیع ماد را از دست داد و دولت ماد بسبب قیام کوروش فرمانروای پارس منقرض گردید، و در حقیقت سلطنت از خانواده ای آریایی بخانوادۀ دیگر منتقل گردید، کبوجیۀاول پادشاه پارسوماش با دختر ایش توویگو پادشاه ماد و سلطان متبوع خود ازدواج کرد و این ازدواج اهمیت شعبه خاندان هخامنشی و فروغ دو دولت متحد را در تحت لوای یک تاج و تخت نشان میدهد، (فرهنگ فارسی معین)، پیدا و آشکار کردن، (منتهی الارب)، هویدا گردیدن، (مؤید الفضلا) (تاج المصادر بیهقی)، آشکار کردن، (غیاث اللغات) :
ز پیش خویش بینداز عمده الکتاب
بدست خویش فروشو مسایل ایضاح،
مسعودسعد،
و بتقریر و ایضاح آن حاجت نیفتد، (کلیله و دمنه)، لیکن می نماید که مراد ایشان تقریر سمر وتحریر حکایت بوده است نه تفهیم حکمت و ایضاح موعظت، (کلیله و دمنه)، فرزند سپید شدن مرد را، (منتهی الارب) (آنندراج)، در علم معانی کلمه ای که دلالت دارد بر طلب شرح چیزی مبهم متعلق بسائل و بعد از ذکر آن مبهم معین باشد و مجمل مبین، مثل این آیه: رب اشرح لی صدری، (قرآن 25/20)، و مثل قول منوچهری:
ابر هژبرگون و تماسیح پیل وار
در دست اوست یعنی شمشیر اوست ای،
و نکته در ایضاح بعد الابهام و تبیین بعد از اجمال آن است که واقع در نفوس است و دیگر آنکه الذ است زیرا که وجدان بعد از طلب الذ است از وجدان پیش از طلب، (از هنجار گفتار صص 133- 134)، رجوع به کشاف اصطلاحات الفنون شود

لغت نامه دهخدا

ایش گشاش

تیره ای از طایفۀ کیومرسی ایل چهارلنگ بختیاری. (جغرافیای سیاسی کیهان ص 67) ، نیم پر کردن دلو را و آب اندک دادن کسی را. (از آنندراج) (از اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

ایشاء

(اِ تِ مَ)

گیاه نخستین برآوردن زمین، (از ’وش ی’) (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد)، شتر راندن برفتار، (منتهی الارب) (از اقرب الموارد) (آنندراج)

لغت نامه دهخدا

ایشیم

ازار و شلوار و تنبان، (آنندراج)، شلوار چرمین که پهلوانان می پوشند، (ناظم الاطباء)، کینه ورو خشمناک گردانیدن، (منتهی الارب) (از اقرب الموارد) (از آنندراج)، گرم کردن از خشم کسی راو وغیر ساختن، جوشانیدن آب و شیر و جزآن، (منتهی الارب) (آنندراج) (از اقرب الموارد)، تمام رسیدن عامل باج زمین را، (منتهی الارب) (آنندراج) (از ناظم الاطباء)، تمام گرفتن عامل خراج را، (فرهنگ فارسی معین)، بخشیدن پادشاه شخص را زمینی بی خراج، و گاهی ضمان خراج را نیز ایغار خوانند و آن مولد است، (منتهی الارب) (آنندراج) (از اقرب الموارد)، بخشیدن پادشاه زمینی را بشخصی بدون خراج، (فرهنگ فارسی معین) (ناظم الاطباء)، دادن خراج بپادشاه در نهان و فرار از عمال آن، (ناظم الاطباء) (فرهنگ فارسی معین)، زمین اعطایی که داشتن آن متضمن معافیت کلی یا جزئی مالیاتی است، (فرهنگ فارسی معین) : و نویسندگان احیازو ایغارات و استخراج و جهبذه و از رؤسای فیوج و بوابان بسیار و بیحد بوده اند، (تاریخ قم ص 161)

لغت نامه دهخدا

ایشا

مخفف ایشان، (آنندراج) (ناظم الاطباء)، تیز رفتن شتر، تیز راندن، (منتهی الارب) (آنندراج) (از اقرب الموارد)، شتابیدن، (ترجمان القرآن ترتیب عادل بن علی، ص 24)، بشتابانیدن و بشتافتن، (تاج المصادر بیهقی)، زیان زده گردیدن مردم در تجارت، (منتهی الارب) (آنندراج)، زیان کردن، (تاج المصادر بیهقی)

لغت نامه دهخدا

ایشه

(شَ / شِ)

بیشه و جنگل. (برهان) (شرفنامۀ منیری) (آنندراج) ، یاد گرفتن، نگاه داشتن، فراهم آوردن. (منتهی الارب) (آنندراج) (از اقرب الموارد) ، از بن برکندن تنه درخت. (منتهی الارب) (آنندراج)

لغت نامه دهخدا

ایشی

وصف زنان است همچو بی بی و به ترکی بیگم، (برهان) (هفت قلزم) (غیاث اللغات) (جهانگیری)، بانو، (اوبهی) :
بنده ایشی دعا همی گوید
بدعای شبت همی جوید،
انوری، بیهوده خرج کردن، (منتهی الارب) (از اقرب الموارد) (از آنندراج)، مال با سران نفقه کردن، (تاج المصادر بیهقی) (المصادر زوزنی)

لغت نامه دهخدا