جدول جو
جدول جو

معنی ایش توویگو

ایش توویگو
آژی دهاک، در بابلی ’ایش توویگو’، ایخ توویگو، یونانی ’آستیاجس’، فرانسه ’آستیاژ’، مادی و در پارسی باستان ’آرشتی وایگا’ (نیزه انداز)، آخرین پادشاه ماد (584- 550 ق، م)، وی در برابر دولتهای بابل و لیدی (لودیا) قدرت سلطنت بر مملکت وسیع ماد را از دست داد و دولت ماد بسبب قیام کوروش فرمانروای پارس منقرض گردید، و در حقیقت سلطنت از خانواده ای آریایی بخانوادۀ دیگر منتقل گردید، کبوجیۀاول پادشاه پارسوماش با دختر ایش توویگو پادشاه ماد و سلطان متبوع خود ازدواج کرد و این ازدواج اهمیت شعبه خاندان هخامنشی و فروغ دو دولت متحد را در تحت لوای یک تاج و تخت نشان میدهد، (فرهنگ فارسی معین)، پیدا و آشکار کردن، (منتهی الارب)، هویدا گردیدن، (مؤید الفضلا) (تاج المصادر بیهقی)، آشکار کردن، (غیاث اللغات) :
ز پیش خویش بینداز عمده الکتاب
بدست خویش فروشو مسایل ایضاح،
مسعودسعد،
و بتقریر و ایضاح آن حاجت نیفتد، (کلیله و دمنه)، لیکن می نماید که مراد ایشان تقریر سمر وتحریر حکایت بوده است نه تفهیم حکمت و ایضاح موعظت، (کلیله و دمنه)، فرزند سپید شدن مرد را، (منتهی الارب) (آنندراج)، در علم معانی کلمه ای که دلالت دارد بر طلب شرح چیزی مبهم متعلق بسائل و بعد از ذکر آن مبهم معین باشد و مجمل مبین، مثل این آیه: رب اشرح لی صدری، (قرآن 25/20)، و مثل قول منوچهری:
ابر هژبرگون و تماسیح پیل وار
در دست اوست یعنی شمشیر اوست ای،
و نکته در ایضاح بعد الابهام و تبیین بعد از اجمال آن است که واقع در نفوس است و دیگر آنکه الذ است زیرا که وجدان بعد از طلب الذ است از وجدان پیش از طلب، (از هنجار گفتار صص 133- 134)، رجوع به کشاف اصطلاحات الفنون شود
لغت نامه دهخدا