جمع واژۀ موقوفه. (یادداشت مؤلف) (ناظم الاطباء). رجوع به موقوفه شود، هرچیز که در راه خدا وقف شده باشد. موقوفه ها. (ناظم الاطباء). و رجوع به موقوفه شود. - دفتر موقوفات، دفتر ثبت و حساب و دخل و خرج موقوفه ها: شغل مشارالیه آن است که وزراء و مستوفیان و... موقوفات خاصه و ممالک، همگی محاسبۀ خود را به دفتر موقوفات رسانیده... و ارقام وامثلۀ دفتری که صادر می شده به مسودۀ دفتر موقوفات محرران ارقام و مثال نویسان می نوشته اند. (تذکرهالملوک ص 44). - مستوفی موقوفات ممالک محروسه، مستوفی که حساب اوقاف عامه را دارد سوای موقوفات خاصه که وابسته به دستگاه سلطنت بوده است (در دورۀ صفویه) : در بیان تفصیل شغل مستوفی موقوفات ممالک محروسه: شغل مشارالیه آن است که وزراء و مستوفیان، متصدیان و متولیان و مباشرین موقوفات خاصه و ممالک، همگی محاسبۀ خود را به دفتر موقوفات رسانیده... از آن قرار دادوستد نمایند. (تذکرهالملوک ص 44). - موقوفات تفویضی و شرعی، وقفها که کسی به دیگری واگذارد مثل به پادشاه وقت یا اعلم علمای زمان و یا برحسب قوانین شرع به دیگری منتقل شود چنانکه از پدر به پسر یا به بازماندۀ ذکور و غیره: مجملاً عزل و نصب مباشرین موقوفات اگر تفویضی بوده باشد به صدور خاصه و عامه متعلق است و اگر شرعی باشد هیچ یک از حکام شرع و صدور را مدخلیتی در آن نیست، بلکه شرعاً هرکس را واقف اوقاف، متولی و صاحب اختیار قرار داده باشد مباشر خواهد بود. و تغییر آن مخالف شریعت مقدسۀ نبوی است. (تذکرهالملوک چ دبیرسیاقی ص 3). - موقوفات خاصه، مقابل موقوفات عامه. موقوفاتی که به دستگاه سلطنت بازبسته بوده است (در دورۀ صفویه) : شغل مشارالیه آن است که وزراء و مستوفیان و... موقوفات خاصه و ممالک، همگی محاسبۀ خود را... از آن قرار دادوستد نمایند. (تذکرهالملوک ص 44). - موقوفات عامه، موقوفاتی که ثمرۀ آن به عموم مردم رسد. در موارد ذیل منافع موقوفات عامه صرف بریات عمومیه خواهد شد: در صورتی که منافع موقوفه مجهول المصرف باشد مگر اینکه قدر متیقنی در بین باشد. در صورتی که صرف منافع موقوفه در مورد خاصی که واقف معین کرده است متعذر باشد. (مادۀ 91 قانون مدنی)
