جمع واژۀ مکس. (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) (از دزی ج 2 ص 606). المکوس و المراصد، و هما تقابلان الکمارک و العوائد فی هذه الایام و کانوا یأخذون ضریبه من کل تجاره وارده فی البحر او البر مهما یکن نوعها من الانسجه أو المحصولات أو المصنوعات او الرقیق و غیره. (تاریخ التمدن الاسلامی جرجی زیدان چ مصر جزء دوم ص 93). نوعی عوارض که در حکومتهای اسلامی در سرحدات ممالک مفتوحه از ورود و خروج کالاها می گرفتند. (ترمینولوژی حقوق تألیف جعفری لنگرودی). و رجوع به مکس شود
