کرانه. (منتهی الارب) (آنندراج). جانب و سو. سوی. کناره. بر. کنار. انتها. نوک دست. سمت. اوب. (منتهی الارب) : طرف راست، دست راست. سمت راست: لاله مشکین دل عقیقین طرف است چون آتش اندراوفتاده به خف است. منوچهری. - طرف الارض، کرانه. ناحیۀ دورتر زمین. قال اسعد: قد کان ذوالقرنین جدی قد اتی طرف البلاد من المکان الابعد. (منتهی الارب) (آنندراج). ، ناحیه. (منتهی الارب) (آنندراج). طنب. (منتهی الارب) : برابر کشیدندلشکر دو صف مبارز روان گشت از هر طرف. فردوسی. اگر به طرفی خدمتی باشد و مرا فرموده آید تا سالار و پیشرو باشم آن خدمت بسر برم. (تاریخ بیهقی). از روی قیاس آن است که استخوان اندر سختی به طرفی است و گوشت اندر نرمی به طرفی است ورگها و شریانها میان این و آن است (یعنی در سختی ونرمی) . (ذخیرۀ خوارزمشاهی). و مثال آن چون ابر بهاری است که در میان آسمان بپراکند و در هر طرف قطعه ای نماید. (کلیله و دمنه). همه را الزام کرد تا در دوطرف از روز ملازمت دیوان او می نمایند. (ترجمه تاریخ یمینی چاپی ص 438). هارون گفت ای پسر کرم آن است که عفو کنی و گر نتوانی تو نیزش دشنام مادر ده نه چندانکه انتقام از حد درگذرد، پس آنگه ظلم از طرف ما باشدو دعوی از قبل خصم. (گلستان). آفتاب از کدام طرف برآمده است که..، طرف من البدن، هر دو دست و پای و سر، و نیز انگشتان. مواضع وضو. و منه الحدیث: یتوضؤن علی اطرافهم، ای یصبون الماء، پاره ای از هر چیزی. گروه از هر چیزی. (منتهی الارب) (آنندراج) : سزد که چون مور کمر خدمت ببندم و بدین خط چون پای ملخ جزوی نویسم، و در آن طرفی از اخبار و اسمار ملوک و تواریخ پادشاهان درج کنم و به حضرت عالی تحفه برم. (ترجمه تاریخ یمینی خطی ص 6). آن طرف به عدل و انصاف او آراسته گشت. (ترجمه تاریخ یمینی ص 291). القصه شنیدم که طرفی از خبائث نفس او معلوم کردند. (گلستان). لقمان حکیم اندر آن قافله بود، یکی گفتش از کاروانیان مگر اینان را (دزدان را) نصیحتی کنی... تا طرفی از مال ما دست بدارند. (گلستان). خشکسالی در اسکندریه پدید آمده بود... در چنین سالی مخنثی که یک طرف از نعت او شنیدی. (گلستان)، جوانمرد. ج، اطراف، طرف من الارض، اشراف و دانشمندان زمین، طرف من الرجل، پدران، برادران و اعمام و هر قریب و محرم وی. (منتهی الارب) (آنندراج)، و یقال: لایدری ای طرفیه اطول، یعنی دانسته نمیشود که شرم او درازتر است یا زبان وی، یا نسبت پدری یا مادری وی، و فی الحدیث: مارأیت اقطع طرفاً من عمرو بن العاص، ای امضی لساناً منه. (منتهی الارب). کنارۀ زبان. (مهذب الاسماء)، و فلان لایملک طرفیه، ای فمه و استه، وقتی که دارو خورد، یا مست شراب گردد، و در قی و اسهال معاً مبتلا باشد، و کذا: لایدری ای طرفیه اسرع، ای حلقه او دبره، و فی الحدیث: کان اذا اشتکی احد من اهله لم تزل البرمه علی النار حتی یأتی علی احد طرفیه، یعنی صحت یا موت، که هر دو نهایت مریض است، و قول اﷲ عزّ و جل: اقم الصلوه طرفی النهار (قرآن 114/11) ، یعنی نماز دو طرف روز، اول نماز صبح، وفاقاً، و دوم بر اختلاف، قال الحسن: صلوهالعصر، و قال مجاهد: صلوه العصر و الظهر و قال ابن عباس: صلوهالمغرب. (منتهی الارب)، صاحب آنندراج آرد: حریف و فارسیان بمعنی مقابل و هم پیشه استعمال نمایند و به همین مناسبت، منکوحه را نیز گویند، چنانکه گویند: امروز طرف فلان کس مرد: رمز بر نکته دقیق و طرف بخت عوام گر گلو پاره کنم کس به سخن وانرسد. سنجر کاشی. ناشسته روست آینه، با او طرف شدن هرگز نزیبد از تو به زیبائیت قسم. نورالعین واقف. منعم و درویش همدوشند در دیوان عدل در ترازو سنگ بی قیمت بود باراز طرف. محمدرفیع واعظ قزوینی. طرف صحبت من یک طرف افتاد و برفت بلبلی نیست چه لذت ز غزلخوانی من. محسن تأثیر. ، فائده: صراط عشق خطرناک، میلی و تو زبون ترا امید طرف زین صراط برطرف است. محمدقلی میلی هروی (از آنندراج). ، و بمعنی وقت و هنگام مجاز است، چون طرف صبح و طرف شام. (آنندراج). - برطرف کردن، از میان بردن. معدوم کردن. و رجوع به فرهنگ شعوری ج 2 ص 164 شود. - بطرف، خارج. بیرون. منحرف: در جهان دشمن جان تو نباشد الا خارجی مذهب وز مذهب سنت بطرف. سوزنی. - صاحب طرف، مرزبان. کنارنگ. سرحددار. نگاهبان مرز
