دستگاه شور (اصطلاح موسیقی) این دستگاه ریشه بسیار قدیم دارد و مبنای بیشتر موسیقی های محلی و موسیقی معمول در ایلات بشمار میرود واینک به ذکر نغمه های شور و گوشه های آن می پردازیم: الف - نغمۀ ابوعطا، این نغمه از درجۀ دوم دورۀ دستگاه شور آغاز میگردد که در عین حال نت ایست بشمار میرود، نت شاهد آن درجۀ چهارم دوره است و نت متغیر ندارد، اینک نمونه هائی از آغاز گوشه های مهم آن: درآمد و حجاز، که نت شاهد آن درجۀ پنجم دورۀ دستگاه شور و نت ایست آن مایۀ آن است، چهارباغ، قطعۀ ضربی است که با اشعاری با وزنی مخصوص همراهی میشود مانند: چه شود به چهرۀ زرد من نظری ز راه وفا کنی، ب - نغمۀ بیات ترک، نت شاهد این نغمه درجۀ سوم گام شور و نت ایست آن درجۀ هفتم آن است، چند مثال از آغاز گوشه های مهم آن: درآمد و قطار، در ایلات کرد بسیار معمول است و اغلب با اشعار باباطاهر همراهی میشود، درجۀ دوم شور شاهد آن و هفتم آن از طرف بم نت ایست است، فیلی، که نت شاهد آن درجۀ هفتم گام شور و نت ایست آن درجۀ سوم گام است، ج - نغمۀ افشاری، در این نغمه درجۀ چهارم دستگاه شور نت شاهد و درجۀ دوم آن نت ایست و درجۀ پنجم نت متغیر است که معرف حالت مالیخولیائی این نغمه است، در این نغمه بیان شکایت و غم و اندوه مناسب تر است، گوشه های مهم آن: درآمد و جامه دران، که از درجۀ پنجم گام شور آغاز میگردد و این درجه در عین حال نت متغیر است، مثنوی پیچ، از درجۀ هفتم گام شور از طرف بم آغاز می گردد، درجۀ چهارم گام نت شاهد آن و درجۀ دوم نت ایست محسوب میشود، دارای ریتم مشخصی است که معرف نام آن می باشد و اغلب اشعار مولوی با آن خوانده میشود، قرائی، از درجۀ هفتم گام شور آغاز میگردد و این درجه در عین حال نت شاهد محسوب میگردد و نت ایست آن درجۀ پنجم گام است، شاه ختائی، از درجۀ هفتم گام از طرف بم آغاز می گردد، درجۀ سوم گام نت شاهد و درجۀ دوم نت ایست آن بشمار میرود، د - نغمۀ دشتی، این نغمه از درجۀ سوم گام شور آغاز می شود، درجۀ پنجم گام نت شاهد آن است که در عین حال نت متغیرنیز می باشد، نت ایست این نغمه همان نت مایۀ شور است، و گوشه های مهم آن عبارتند از: درآمد، دوبیتی که بر روی آن اغلب اشعار باباطاهر خوانده میشود، گیلکی وگبری و بیات ترک، از درجۀ چهارم گام شور آغاز میگردد، چهار نغمۀ ابوعطا، بیات ترک، افشاری و دشتی در ردیف موسیقی ایران بسیار معمول اند و هر یک به تنهائی استقلال دارند و دارای گوشه های مهم دیگری می باشند مثلاً سیخی و سملی در ابوعطا، دوگاه و روح الارواح در بیات ترک، نهیب در افشاری، بیدکانی، چوپانی، غم انگیز، سرنج و کوچه باغی در دشتی، در خود دستگاه شور نیز گوشه های مهمی نواخته میشود که مجموعۀ آنها بنام دستگاه شور معروفند، اینک به ذکر چند مثال از آن می پردازیم: شهناز، از درجۀ سوم گام شور آغاز میگردد، شاهد آن درجۀ چهارم، متغیر آن درجۀ پنجم و نت ایست آن درجۀ هفتم از طرف بم است، گریلی، درجۀ چهارم گام شور نت شاهد آن است، ملانازی، درجۀ هفتم گام نت شاهد آن و درجۀ سوم گام نت ایست آن است، بزرگ، درجۀ هشتم گام شور نت شاهد آن است که در عین حال نت ایست محسوب میشود، رهاب، از درجۀ هفتم گام از طرف بم آغاز میگردد و درجۀ چهارم گام نت شاهد آن است، گوشه های دیگر دستگاه شور از این قرارند: زیرکش سلمک، سلمک، گلریز، صفا، خارا، قجر، حزین، قراچه، رهاوی، دستان عرب، تپه نگار، بغدادی، چهارپاره، برگردان، مسیحی، حسینی، عراق، نهفت شکسته، اوج، غم انگیزم عقده گشا، کوچه باغی، نشابورک، ضرب اصول، نیشابور، حاجیانی، دشتستانی، آذربایجانی، خسروانی، مهربانی، (شرح ردیف موسیقی ایران نوشتۀ مهدی برکشلی گردآوری موسی معروفی صص 38 - 44)
