بطنی از قبیلۀ مذحج قوم عمرو بن معدیکرب، از آن قومست محمد بن ولید صاحب زهری و عده ای دیگر... (از شرح قاموس). ابن درید در جمهره گوید: بنوزبید بطنی ازعرب است، از آن بطن است عمرو بن معدیکرب، نام پدر و سرسلسلۀ این بطن عصم است و او را زبید از آنرو گفتند که او گفت: من یزبدنی رفده، کنایت از اینکه چه کسی با من هم پیمان میشود. (از جمهرۀ ابن درید ج 1 ص 244). زبید بطنی است از مذحج قوم عمرو بن معدیکرب بن عبداﷲ بن عمرو بن عصم بن عمرو بن زبید الاصغر. کنیت عمرو، ابوثور است و با وفد زبید شرفیاب به حضرت رسالت شد و بسال 9 هجری اسلام پذیرفت و در فتحهای مسلمانان حضور داشت و در جنگ قادسیه یا در نهاوند کشته شد. (از تاج العروس). زبید بطنی است از مذحج قوم عمرو بن معدیکرب، از ایشانست محمد بن ولید صاحب زهری و محمیه بن جزء و محمد بن حسین و هر دو پسرش که لغویان اند. (منتهی الارب). و سمعانی آرد: زبید قبیله ای کهن است و نام (مؤسس) آن منبه بن صعب است که آنرا زبید اکبر گویند و مرجع همه شاخه های قبیلۀ زبید است. (از انساب). و قلقشندی آرد: بطنی است از بطون سعدالعشیره. این بطن اولاد منبه بن مصعب بن سعدالعشیره اند. و این بنوزبید (بنومنبه الاکبر) را زبید الاکبر گویند و زبید حجاز ایشانند. یکی از خاندانهای این بطن خاندانی است بنام زبیدکه آن را زبید الاصغر نامند و ایشان اولاد منبه اصغر بن ربیعه... بن منبه اکبرند. (از صبح الاعشی ج 1 ص 327). و در العقد الفرید آمده: اعرابیی به جامع بصره درآمد بسوی چپ و راست نظر کرد، جوانانی خوش لباس و نیکوروی دید که بر گرد عتبۀ مخزومی حلقه زده اند، اعرابی بدان حلقه درآمد. عتبه روی بدو کرد و از نسب و قبیلۀ او بپرسید، اعرابی پاسخ داد: از مذحج. دیگر بار گفت ’اء من زیدها الاکرمین او من مرادها الاطیبین’. اعرابی پاسخ داد: نه از زیدم نه از مراد، من از گل بوستان مذحج یعنی زبیدم. (از العقد الفرید ج 4 ص 131) یکی از قبایل یمن. (لسان العرب). ابن حائک آرد: بلد زبید، بلاغ است که وادیی است دارای نخل و آن غیر بلاغ است در بلد خثعم (یکی دیگر از قبایل یمن). و این بلاغ (بلاغ زبید) در پایین خنقه واقع است و تا ’وره’ و ’اعدان’ امتداد دارد، اینها همه مراتع ’رنیه’ بشمار میروند. اغلوق، بنومازن و بنوعصم از قبائل زبیدند که در این بلاد سکونت دارند. اراکه ناحیتی است از دیار خثعم که در پایین بلد قبیلۀ زبید قرار دارد. (از صفه جزیره العرب ص 116). و در ص 94 از آن کتاب آرد: هلیل و صید و ذوکزّان وادیهایی هستند متعلق به بنوحبش از زبید و این قبیله در وسط سرزمین قبیلۀ زوف اقامت دارند. و در ص 55 در زیر عنوان ’مدن الیمن النجدیه و ما شابه النجدیه’ آرد: پس از آن (پس از ذمار) شهر رداع است که سکنۀ آن مخلوطی از اسودیان حمیر و خولان و بلحرث و عنس اند و در بادیه های اطراف آن ربیعیان و زیادیان و بلحرث و بنوحبیش از زبید سکونت دارند. ابن خلکان آرد: زبید قبیله ای است بزرگ به یمن، و گروه بسیاری از صحابه و دیگران از آن برخاسته اند و منسوب بدان را زبیدی گویند. (از وفیات الاعیان، چ محمد محیی الدین عبدالحمید ج 4 ص 9). ابن ابی یعقوب آرد: سکنۀ حصیب زبیدند و اشعریان. (از کتاب البلدان ضمیمۀ الاعلاق النفیسه چ لیدن ص 320) : و حی زبید یوم حابس قتلوا و یوم بنی سعد شفیت غلیلی و خثعم ارویت القنا من دمائها بشفان حتی سال کل مسیل. مالک بن حریم همدانی (از صفه جزیره العرب ص 170) از عشائر حله است. گویند اصل آن از یمن است. محل سکونت این عشیره، منطقه ای است میان مسیب و حله و بخشی از آن نیز بر کنار نهر دجله سکونت دارند. مهمترین بطون این عشیره، معامره، جحیش و بوسلطان اند. شغل بیشتر افراد عشیرۀ زبید زراعت است و برخی از آنان نیز به گله چرانی اشتغال دارند. برطبق یک آمار تقریبی افراد این عشیره پانزده هزار تن میباشند. (از معجم قبایل العرب کحاله) بطنی است از بنی مسروح که مالک مرز ’رابغ’ و نیز مالک اراضی فراوان دیگر که ’درب الحج’ از آن جمله است، میباشند. زبید خود به چندین رشته تقسیم میگردد بدین قرار: صحف، عصوم، مغاربه، صیّاده، وفیان، جعاثهه، هنود، جراجره، عزاره، ولدیّه، جهده و عسلان. (از معجم قبایل العرب عمر رضا کحاله از کتاب قلب جزیره العرب، الرحله الیمانیه و مرآه الحرمین ابراهیم رفعت پاشا، تاریخ سینا تألیف نعوم شقیر ورحلۀ حجازیه بتنونی و دلیل الحج محمدپاشا صادق) یکی از قبائل عرب است و دیار آنان در شمال قنفده است. بزرگترین شاخۀ این قبیله، آل ضیر، بنوزبده، آل سعیده، آل املحی، بنوعتمه، صلاّعبه، دفره، مشعف، آل جمیل، جدارمه و عجلین است. (از معجم قبائل العرب عمر رضا کحاله از کتاب قلب جزیره العرب فؤاد حمزه ص 153 و کتاب الرحله الیمانیۀ شریف برگانی ص 17، 65 و 202) بطنی است از قبیلۀ طی. این بطن بنوزبیدبن معن بن عمرو بن عنیزبن سلامان بن عمرو بن غوث بن طی اند. ابن سعید گوید: این زبید همان قومند که در دشت سنجار از جزیره فراتیه سکونت دارند، و مقربن فضل شهابی آنان را یاد کرده و زبید الاحلاف خوانده است. (از صبح الاعشی ج 1 ص 321). رجوع به زبید الاحلاف شود
