حیلت و مکر بود. (لغت فرس اسدی چ اقبال ص 314). مکرو حیله. (فرهنگ جهانگیری) (فرهنگ رشیدی) (انجمن آرا) (آنندراج). حیله و نیرنگ و مکر و فریب و جادویی. (برهان) (از شرفنامۀ منیری) (از ناظم الاطباء). کنبوره. دستان. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) : همه به تنبل و بند است بازگشتن او شرنگ نوش آمیغ است و روی زراندود. رودکی. پدیدتنبل او ناپدید مندل او دگر نماید و دیگر بود بسان سراب. رودکی. دستگاه او نداند که چه روی تنبل و کنبوره و دستان اوی. رودکی. جادو نباشد از توبه تنبل سوارتر عفریت کرده کار زتو کرده کارتر. دقیقی. گرنه خاتوله خواهی آوردن آن چه حیله ست و تنبل و دستان. دقیقی. نادان گمان بری و نه آگاهی از تنبل و عزیمت و نیرنگش. طاهر فضل. ای آنکه جز ازشعر و غزل هیچ نخوانی هرگز نکنی سیر دل از تنبل و ترفند. کسائی. نیست را هست کند تنبل او هست را نیست کندفرهستش. ابونصر مرغزی. نبد هیچ بد جز به فرمان تو وگر تنبل و مکر و دستان تو. فردوسی. که او را زمانه بر آنگونه بود همه تنبل دیو واژونه بود. فردوسی. که آن سربسر تنبل و جادوییست ز چاره بر ایشان بباید گریست. فردوسی. نداند جز از تنبل و جادویی فریب و بداندیشی وبدخویی. فردوسی. بدو گفت شاه آفریدون تویی که ویران کنی تنبل و جادویی. فردوسی. نشود بر توزایچ روی بکار هیچ دستان و تنبل و نیرنگ. فرخی (دیوان ص 211). بخت بی تقصیر و محنت روز بی مکروه و غم دهر بی تلبیس و تنبل چرخ بی نیرنگ و رنگ. منوچهری. بر خریدار فنون سخره و افسوس کنند وانگهی جزکه همه تنبل و افسون نخرند. ناصرخسرو. تنبل نداشت سود کرا عزم او شکست افسون نداشت سود کرا کین او گزید. معزی. آن پریزاده رابه تنبل و رنگ آوریدند با نوازش چنگ. نظامی. در کنج خانه پشت به دیوار دادنش ترخشک زاهدی است که از زرق و تنبل است. کمال اسماعیل (از فرهنگ رشیدی). دولت او عطای یزدان است نه بمکر و تسلسل وتنبل. شمس فخری
