کلمه گرجی است بمعنی قلعۀ جدید، نام شهریست حصین در روسیۀ آسیا، موقع آن بین 41 درجه و 55 دقیقۀ عرض شمالی و 40 درجه و 45 دقیقه طول شرقی، در جبال کلیدر است بر کنار بسخو که در نهر کور میریزد، و آن بمسافت 181 هزارگزی شمال شرقی ارزالروم و 95 میلی مغرب تفلیس است و 13300 تن سکنه دارد که ثلث آن ارمنی باشند و در آن کارخانه های اسلحه سازی و غیره است و تجارت آن سابقاً رونق بسیار داشت و اکنون از اهمیت آن کاسته است و فقط تجارت مواشی و پوست و پیه و شمع رونقی دارد. و در قلعۀ آن مسجد جامع جلیل و جمیلی است که احمدپاشا بهیئت جامع اجیا صوفیۀ قسطنطنیه کرده است و آن دارای مدرسه ایست علوم عالیه را و کتابخانه ای با کتب شرقیۀ بسیار. ارتفاع اخیسخا 7760 قدم از سطح دریا و سرمای آن بسیار است. این شهر عاصمۀ مقاطعۀ ایسا اباتاغوی گرجیه بود و پس از مائۀ شانزدهم میلادی عاصمۀ گرجستان ترکیه شد و بسال 1244 هجری قمری روسها آنرا تصرف کردند.
