ابن ماسویه، مکنی به ابوزکریا. پزشکی فاضل و مصنفی عالم و طبیب مخصوص هارون و مأمون بود. هارون او را به ترجمه کتبی که در انگوریه و سایر بلاد مفتوحۀ روم به دست مسلمین افتاد واداشت و خود او را در طب تألیفات مهمی است، مانند: کتاب برهان. کتاب فصد و حجامت. کتاب جذام. کتاب حمام. کتاب اصلاح اغذیه. کتاب معده. کتاب ادویۀ مهمله. (از طبقات الامم قاضی صاعد اندلسی). او خدمت مأمون و معتصم وواثق و متوکل عباسی کرده است. حکیمی گوید روزی ابن حمدون ندیم در حضور متوکل با یوحنا مزاح می کرد. یوحناگفت اگر به اندازۀ جهل خویش علم داشتی و آن علم را به صد خنفساء بخش می کردند هریک از آنان عاقل تر از ارسطو می گردید. ابن ندیم نزدیک بیست کتاب از او در ابواب مختلف طب نام برده و ابن بیطار در مفردات مکرر از او روایت دارد. (یادداشت مؤلف). نزدیک به چهل کتاب نوشته است و از آن جمله است: 1- ’برهان’ در 30 جزء. 2- ازمنه. 3- النوادر الطبیه. 4- جواهرالطیب المفرده. 5- المشجر. 6- خواص الاغذیه و البقول. 7- دغل العین. 8- الحمیات (این دو کتاب اخیر را به سریانی درآورده است). وی در سال 243 هجری قمری در سامره درگذشت.. و رجوع به نامۀ دانشوران ج 3 ص 32 شود
ابن ماسویه، مکنی به ابوزکریا. پزشکی فاضل و مصنفی عالم و طبیب مخصوص هارون و مأمون بود. هارون او را به ترجمه کتبی که در انگوریه و سایر بلاد مفتوحۀ روم به دست مسلمین افتاد واداشت و خود او را در طب تألیفات مهمی است، مانند: کتاب برهان. کتاب فصد و حجامت. کتاب جذام. کتاب حمام. کتاب اصلاح اغذیه. کتاب معده. کتاب ادویۀ مهمله. (از طبقات الامم قاضی صاعد اندلسی). او خدمت مأمون و معتصم وواثق و متوکل عباسی کرده است. حکیمی گوید روزی ابن حمدون ندیم در حضور متوکل با یوحنا مزاح می کرد. یوحناگفت اگر به اندازۀ جهل خویش علم داشتی و آن علم را به صد خنفساء بخش می کردند هریک از آنان عاقل تر از ارسطو می گردید. ابن ندیم نزدیک بیست کتاب از او در ابواب مختلف طب نام برده و ابن بیطار در مفردات مکرر از او روایت دارد. (یادداشت مؤلف). نزدیک به چهل کتاب نوشته است و از آن جمله است: 1- ’برهان’ در 30 جزء. 2- ازمنه. 3- النوادر الطبیه. 4- جواهرالطیب المفرده. 5- المشجر. 6- خواص الاغذیه و البقول. 7- دغل العین. 8- الحمیات (این دو کتاب اخیر را به سریانی درآورده است). وی در سال 243 هجری قمری در سامره درگذشت.. و رجوع به نامۀ دانشوران ج 3 ص 32 شود
لفظ یونانی یوحانان است و معنی آن انعام توفیقی خداست. (از قاموس کتاب مقدس). اصل عبرانی کلمه یحیی است که نام پیغمبر معروف و اشخاص دیگر است. (از قاموس الاعلام ترکی). و رجوع به یحیی شود
لفظ یونانی یوحانان است و معنی آن انعام توفیقی خداست. (از قاموس کتاب مقدس). اصل عبرانی کلمه یحیی است که نام پیغمبر معروف و اشخاص دیگر است. (از قاموس الاعلام ترکی). و رجوع به یحیی شود
ابن حیلان یا جیلان یا جیلانی. شاگرد یکی از حکمای ایرانی بوده است ساکن مرو. (ابن ابی اصیبعه ص 135). ابونصر فارابی علم منطق را از او فراگرفت. وفات وی به روزگار مقتدربالله عباسی بوده است. (از طبقات الامم قاضی صاعد اندلسی). ابن اثیر در ذیل حوادث سال 339 هجری قمری آرد: در این سال ابونصر محمد بن محمد فارابی حکیم فیلسوف در دمشق وفات یافت. وی تلمیذ یوحنابن حیلان بود و وفات یوحنا در روزگار مقتدربالله بوده است. (الکامل ج 8 ص 194)
ابن حیلان یا جیلان یا جیلانی. شاگرد یکی از حکمای ایرانی بوده است ساکن مرو. (ابن ابی اصیبعه ص 135). ابونصر فارابی علم منطق را از او فراگرفت. وفات وی به روزگار مقتدربالله عباسی بوده است. (از طبقات الامم قاضی صاعد اندلسی). ابن اثیر در ذیل حوادث سال 339 هجری قمری آرد: در این سال ابونصر محمد بن محمد فارابی حکیم فیلسوف در دمشق وفات یافت. وی تلمیذ یوحنابن حیلان بود و وفات یوحنا در روزگار مقتدربالله بوده است. (الکامل ج 8 ص 194)
ابن یوسف، مکنی به ابوعمر. از ناقلان و مترجمان قرون اولیۀ هجری بود و از جملۀ ترجمه های او کتاب ’آداب الصبیان’ افلاطون بود. (از تاریخ علوم عقلی در تمدن اسلامی تألیف صفا صص 89-90)
ابن یوسف، مکنی به ابوعمر. از ناقلان و مترجمان قرون اولیۀ هجری بود و از جملۀ ترجمه های او کتاب ’آداب الصبیان’ افلاطون بود. (از تاریخ علوم عقلی در تمدن اسلامی تألیف صفا صص 89-90)
ابن یعقوب ابکاریوس. دانشمند تاریخ و مستعرب است. اصل وی ارمنی و از مردم بیروت بود. به سال 1306 هجری قمری در سوق العرب لبنان درگذشت. ازآثار اوست: 1- نزههالخواطر. 2- قطف الزهور فی تاریخ الدهور. 3- تحفه الانیسه فی النوادر النفیسه. 4- فرهنگ انگلیسی به عربی، کامل و مختصر.
ابن یعقوب ابکاریوس. دانشمند تاریخ و مستعرب است. اصل وی ارمنی و از مردم بیروت بود. به سال 1306 هجری قمری در سوق العرب لبنان درگذشت. ازآثار اوست: 1- نزههالخواطر. 2- قطف الزهور فی تاریخ الدهور. 3- تحفه الانیسه فی النوادر النفیسه. 4- فرهنگ انگلیسی به عربی، کامل و مختصر.
ابن بختیشوع. یکی از پزشکان نامی سریانی مقیم دربار خلفای عباسی که آثار پزشکی زبانهای دیگر را به عربی نقل کرده اند. او پزشک مخصوص چند تن از خلفای عباسی بود که کتابهایی از سریانی و یونانی به عربی ترجمه کرد. از جملۀ تألیفات اوست: ’کتاب فی ما یحتاج الیه الطبیب من علم النجوم’. (از قاموس الاعلام ترکی). از دیگر آثار اوست: تقویم الادویه. وی در حدود سال 290 هجری قمری درگذشت.
ابن بختیشوع. یکی از پزشکان نامی سریانی مقیم دربار خلفای عباسی که آثار پزشکی زبانهای دیگر را به عربی نقل کرده اند. او پزشک مخصوص چند تن از خلفای عباسی بود که کتابهایی از سریانی و یونانی به عربی ترجمه کرد. از جملۀ تألیفات اوست: ’کتاب فی ما یحتاج الیه الطبیب من علم النجوم’. (از قاموس الاعلام ترکی). از دیگر آثار اوست: تقویم الادویه. وی در حدود سال 290 هجری قمری درگذشت.
ابن زبدی. نام پدرش زبدی و نام مادرش سالومه بود. او یکی از دوازده حواری مسیح و برادر یعقوب زبدی و صاحب یکی از اناجیل اربعه است. رؤیا یا مکاشفات حضرت مسیح را می نوشت و نیز رسائل سه گانه و کتاب مکاشفه بدو منسوب است. یاد و ذکران او به بیست وهفتم دسامبر است. (یادداشت مؤلف). حواری و مصنف انجیل و پسر زبدی و سالومه بود. خود و برادرش یعقوب و پدرش به ماهی گیری اشتغال داشتند. او مردی حلیم و مهربان و دلیر بود و هنگامی که مسیح به دست یهود گرفتار شد، او بود که با پطرس مسیح را همراهی نمود، لکن شاگردان دیگر گریختند و نیز او بود که در هنگام صلیب نمودن مسیح حاضر بوده و نیز صبح زود به قبر مسیح وارد شد. و بعد از صعود نمودنش هرچه او را حبس نمودند و تازیانه زدند و تهدید به قتل کردند باز در اورشلیم به دلیری مژدۀ انجیل می داد و جان خود را در راه آن حضرت نهاده بود. او بر دست راست مسیح می نشست و ظاهراً از همه حواریون جوان تر و سابقاً یکی از شاگردان یحیی (یوحنا) تعمیددهنده بود و به ارشاد یحیی به مسیح گروید. و در آخرین شام مسیح در محضر او بود و مسیح در حالت مرگ مادر خود بدو سپرد. در مجلس شورای نخستین که در اورشلیم منعقد شد حاضر و شریک بود. سالهای بسیار در اورشلیم سکونت داشت و او را یکی از ارکان کلیسا می دانستند. بعد از وفات پولس در افسس بود در آسیای صغیر جایی که تأثیرات عظیمۀ شخصی و رسالتی او مبسوط گشت. احتمالاً در سال 95م. دومیشان امپراطور وی را به جزیره پطمس تبعید نمود، ولی بعد باز به افسس بازگشت و روزگار درازی در آنجا بود تا پیر و ازکارافتاده شد و در سال صدم میلادی در 94سالگی در همانجا درگذشت و در حوالی آن شهر مدفون گردید. به عقیدۀ اکثریت مسیحیان او انجیل خود راپس از انتشار همه انجیلهای دیگر در اواخر قرن اول میلادی نوشته و هفت معجزه از سی وسه معجزۀ مسیح در انجیل یوحنا مذکور است و حال آنکه سایر مصنفان انجیل فقط یکی از آنها را مذکور داشته اند. در انجیل یوحنا مسیح همچو منادی و شافع معین من جانب الله و ابن الله متجلی است و مطالبی را که به حیات تازه و اتحاد با مسیح وتولد نو و قیامت و عمل روح القدس نسبت دارد بیشتر ازاناجیل دیگر ذکر می کند. علاوه بر انجیل و کتاب مکاشفه که بدو منسوب است، سه رساله هم به اسم او داریم: 1- مکتوب عام، برای رد غلطهای لامذهبان. 2- مکتوبی که به خاتون برگزیده یا کوریه نوشته است. 3- نامه ای که به غایوس نگاشته و از امانت وغریب نوازی او تمجید کرده است. عموماً معتقدند به این که کتاب مکاشفه و نامه های یوحنا در افسس تخمیناً در سال 96-97 میلادی نگارش یافته است. اینها آخرین تمام کتب عهد جدید می باشد. (از قاموس کتاب مقدس)
ابن زبدی. نام پدرش زبدی و نام مادرش سالومه بود. او یکی از دوازده حواری مسیح و برادر یعقوب زبدی و صاحب یکی از اناجیل اربعه است. رؤیا یا مکاشفات حضرت مسیح را می نوشت و نیز رسائل سه گانه و کتاب مکاشفه بدو منسوب است. یاد و ذکران او به بیست وهفتم دسامبر است. (یادداشت مؤلف). حواری و مصنف انجیل و پسر زبدی و سالومه بود. خود و برادرش یعقوب و پدرش به ماهی گیری اشتغال داشتند. او مردی حلیم و مهربان و دلیر بود و هنگامی که مسیح به دست یهود گرفتار شد، او بود که با پطرس مسیح را همراهی نمود، لکن شاگردان دیگر گریختند و نیز او بود که در هنگام صلیب نمودن مسیح حاضر بوده و نیز صبح زود به قبر مسیح وارد شد. و بعد از صعود نمودنش هرچه او را حبس نمودند و تازیانه زدند و تهدید به قتل کردند باز در اورشلیم به دلیری مژدۀ انجیل می داد و جان خود را در راه آن حضرت نهاده بود. او بر دست راست مسیح می نشست و ظاهراً از همه حواریون جوان تر و سابقاً یکی از شاگردان یحیی (یوحنا) تعمیددهنده بود و به ارشاد یحیی به مسیح گروید. و در آخرین شام مسیح در محضر او بود و مسیح در حالت مرگ مادر خود بدو سپرد. در مجلس شورای نخستین که در اورشلیم منعقد شد حاضر و شریک بود. سالهای بسیار در اورشلیم سکونت داشت و او را یکی از ارکان کلیسا می دانستند. بعد از وفات پولس در افسس بود در آسیای صغیر جایی که تأثیرات عظیمۀ شخصی و رسالتی او مبسوط گشت. احتمالاً در سال 95م. دومیشان امپراطور وی را به جزیره پطمس تبعید نمود، ولی بعد باز به افسس بازگشت و روزگار درازی در آنجا بود تا پیر و ازکارافتاده شد و در سال صدم میلادی در 94سالگی در همانجا درگذشت و در حوالی آن شهر مدفون گردید. به عقیدۀ اکثریت مسیحیان او انجیل خود راپس از انتشار همه انجیلهای دیگر در اواخر قرن اول میلادی نوشته و هفت معجزه از سی وسه معجزۀ مسیح در انجیل یوحنا مذکور است و حال آنکه سایر مصنفان انجیل فقط یکی از آنها را مذکور داشته اند. در انجیل یوحنا مسیح همچو منادی و شافع معین من جانب الله و ابن الله متجلی است و مطالبی را که به حیات تازه و اتحاد با مسیح وتولد نو و قیامت و عمل روح القدس نسبت دارد بیشتر ازاناجیل دیگر ذکر می کند. علاوه بر انجیل و کتاب مکاشفه که بدو منسوب است، سه رساله هم به اسم او داریم: 1- مکتوب عام، برای رد غلطهای لامذهبان. 2- مکتوبی که به خاتون برگزیده یا کوریه نوشته است. 3- نامه ای که به غایوس نگاشته و از امانت وغریب نوازی او تمجید کرده است. عموماً معتقدند به این که کتاب مکاشفه و نامه های یوحنا در افسس تخمیناً در سال 96-97 میلادی نگارش یافته است. اینها آخرین تمام کتب عهد جدید می باشد. (از قاموس کتاب مقدس)
ابن یوسف بن حارث بن بطریق القس. کتاب اصول اقلیدس و دیگر کتب هندسه را تدریس می کرد. از یونانی نیز ترجمه و نقل داشته است. از آثار اوست: 1- کتاب اختصار جدولین در هندسه. 2- کتاب مقاله فی البرهان علی انه متی وقع خط مستقیم علی خطین مستقیمین... (از ابن الندیم). یوحنا از ریاضی دانان و مطلعین به تألیفات اقلیدس و سایر کتب هندسی در قرن چهارم بود. وی از یونانی ترجمه می کرد و علاوه بر این تألیفاتی هم در هندسه داشت. (از علوم عقلی در تمدن اسلامی ص 85)
ابن یوسف بن حارث بن بطریق القس. کتاب اصول اقلیدس و دیگر کتب هندسه را تدریس می کرد. از یونانی نیز ترجمه و نقل داشته است. از آثار اوست: 1- کتاب اختصار جدولین در هندسه. 2- کتاب مقاله فی البرهان علی انه متی وقع خط مستقیم علی خطین مستقیمین... (از ابن الندیم). یوحنا از ریاضی دانان و مطلعین به تألیفات اقلیدس و سایر کتب هندسی در قرن چهارم بود. وی از یونانی ترجمه می کرد و علاوه بر این تألیفاتی هم در هندسه داشت. (از علوم عقلی در تمدن اسلامی ص 85)
بلو یسوعی. از خاورشناسان و راهبان و نویسندگان عربی فرانسه بود و در الجزایر عربی آموخت و به بیروت رفت و به نشر روزنامۀ ’البشر’ دست یازید. او راست: 1- نخب الملح، در پنج جلد که گزیده ای است از ادب عرب. 2- فرهنگ فرانسه -عربی، در دو جلد. و چندین کتاب دینی کاتولیکی. وی به سال 1237 هجری قمری/ 1822 میلادی در فرانسه به دنیا آمد و به سال 1322 هجری قمری / 1904 میلادی در بیروت درگذشت.
بلو یسوعی. از خاورشناسان و راهبان و نویسندگان عربی فرانسه بود و در الجزایر عربی آموخت و به بیروت رفت و به نشر روزنامۀ ’البشر’ دست یازید. او راست: 1- نخب الملح، در پنج جلد که گزیده ای است از ادب عرب. 2- فرهنگ فرانسه -عربی، در دو جلد. و چندین کتاب دینی کاتولیکی. وی به سال 1237 هجری قمری/ 1822 میلادی در فرانسه به دنیا آمد و به سال 1322 هجری قمری / 1904 میلادی در بیروت درگذشت.
عنحوری. او را حنین عنحوری نیز گویند. از مترجمان فرانسه به عربی بود. اصل و زادگاهش سوریه است ولی در عهد محمدعلی پاشا در مصر شهرت یافت. از ترجمه های اوست: 1- القول الصریح فی علم التشریح. 2- منتهی الاغراض فی علم شفاء الامراض. 3- مبلغالبراح فی علم الجراح. 4- الازهار البدیعه فی علم الطبیعه. 5- الجواهر السنیه فی الاعمال الکیمیاویه. وی در حدود سال 1260 هجری قمری درگذشت. یا یوحنا ذهبی فم. یکی از آباء کنیسه، بطریق قسطنطنیه. او را فصاحتی به کمال بود وامپراتریس ادکسی او را بکشت (307-347 میلادی). یادکرد وذکران وی به بیست وهفتم ژانویه است و از او خطابه ها و مجلسهایی در غایت بلاغت برجاست. (یادداشت مؤلف)
عَنْحوری. او را حُنین عنحوری نیز گویند. از مترجمان فرانسه به عربی بود. اصل و زادگاهش سوریه است ولی در عهد محمدعلی پاشا در مصر شهرت یافت. از ترجمه های اوست: 1- القول الصریح فی علم التشریح. 2- منتهی الاغراض فی علم شفاء الامراض. 3- مبلغالبراح فی علم الجراح. 4- الازهار البدیعه فی علم الطبیعه. 5- الجواهر السنیه فی الاعمال الکیمیاویه. وی در حدود سال 1260 هجری قمری درگذشت. یا یوحنا ذهبی فم. یکی از آباء کنیسه، بطریق قسطنطنیه. او را فصاحتی به کمال بود وامپراتریس ادکسی او را بکشت (307-347 میلادی). یادکرد وذکران وی به بیست وهفتم ژانویه است و از او خطابه ها و مجلسهایی در غایت بلاغت برجاست. (یادداشت مؤلف)
ابن زکریا یا یوحنا المعمدان یا یحیی تعمیددهنده. وی پسر زکریا بود و حضرت عیسی را غسل تعمید داد و ظاهر شدن عیسی را از پیش خبر داد و به سال 31 میلادی کشته شد. یادکرد و ذکران او به بیست وچهارم ژوئن است. (یادداشت مؤلف). بود کسی از پیش خدا فرستاده شده نام او یوحنا بود یعنی یحیی. (ترجمه دیاتسارون ص 16) : به ناقوس و به زنار و به قندیل به یوحنا و شماس و بحیرا. خاقانی. و رجوع به یحیی... شود
ابن زکریا یا یوحنا المعمدان یا یحیی تعمیددهنده. وی پسر زکریا بود و حضرت عیسی را غسل تعمید داد و ظاهر شدن عیسی را از پیش خبر داد و به سال 31 میلادی کشته شد. یادکرد و ذکران او به بیست وچهارم ژوئن است. (یادداشت مؤلف). بود کسی از پیش خدا فرستاده شده نام او یوحنا بود یعنی یحیی. (ترجمه دیاتسارون ص 16) : به ناقوس و به زنار و به قندیل به یوحنا و شماس و بحیرا. خاقانی. و رجوع به یحیی... شود
پزشک و دانشمند و محقق که در اصل ارمنی و از مستعربان بود. در بیروت به سال 1242 هجری قمری به دنیا آمد و به سال 1326 هجری قمری درگذشت. در مدارس آمریکایی بیروت و انگلستان و آمریکا رشتۀ پزشکی و تشریح و فیزیولوژی و پاتولوژی خواند و تخصص یافت و تا پایان زندگی به تدریس آنها اشتغال داشت. از آثار عربی اوست: 1- التوضیح فی اصول التشریح. 2- التشریح. 3- الفیسیولوجیا (فیزیولوژی). 4- کفایه العوام فی حفظ الصحه و تدبیر الاسقام. او کتابها و نوشته های سودمندی نیز به زبان انگلیسی دارد، از آن جمله است ’ادیان سوریه’.
پزشک و دانشمند و محقق که در اصل ارمنی و از مستعربان بود. در بیروت به سال 1242 هجری قمری به دنیا آمد و به سال 1326 هجری قمری درگذشت. در مدارس آمریکایی بیروت و انگلستان و آمریکا رشتۀ پزشکی و تشریح و فیزیولوژی و پاتولوژی خواند و تخصص یافت و تا پایان زندگی به تدریس آنها اشتغال داشت. از آثار عربی اوست: 1- التوضیح فی اصول التشریح. 2- التشریح. 3- الفیسیولوجیا (فیزیولوژی). 4- کفایه العوام فی حفظ الصحه و تدبیر الاسقام. او کتابها و نوشته های سودمندی نیز به زبان انگلیسی دارد، از آن جمله است ’ادیان سوریه’.
یوحنابن یوسف الکاتب. یکی از مترجمین و نقلۀ کتب بعربی است. و او کتاب آداب الصبیان افلاطون را بعربی نقل کرده است. (ابن الندیم). ظاهراً نسبت این کتاب بافلاطون غلط است و اصل کتاب از فلوطرخس باشد
یوحنابن یوسف الکاتب. یکی از مترجمین و نقلۀ کتب بعربی است. و او کتاب آداب الصبیان افلاطون را بعربی نقل کرده است. (ابن الندیم). ظاهراً نسبت این کتاب بافلاطون غلط است و اصل کتاب از فلوطرخس باشد