دهی است از دهستان عربخالۀ بخش شوسف شهرستان بیرجند واقع در 60هزارگزی شمال باختری شوسف و 4هزارگزی جنوب خاوری هشتوکان. هوای آن معتدل و دارای 41 تن سکنه است. آب آن از قنات و محصول آن غلات و شغل اهالی زراعت و مالداری است. راه مالرو دارد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 9)
دهی است از دهستان عربخالۀ بخش شوسف شهرستان بیرجند واقع در 60هزارگزی شمال باختری شوسف و 4هزارگزی جنوب خاوری هشتوکان. هوای آن معتدل و دارای 41 تن سکنه است. آب آن از قنات و محصول آن غلات و شغل اهالی زراعت و مالداری است. راه مالرو دارد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 9)
به رنگ گل، هم رنگ گل سرخ، گل فام گیاهی یک ساله با برگ های بیضی شکل و گل های نارنجی که گاه به جای زعفران به کار می رود، کاجیره، کاژیره، احریض، کابیشه، بهرم، عصفر
به رنگ گل، هم رنگ گل سرخ، گل فام گیاهی یک ساله با برگ های بیضی شکل و گل های نارنجی که گاه به جای زعفران به کار می رود، کاجیره، کاژیره، اِحریض، کابیشه، بَهرَم، عُصفُر
پستانداری وحشی و گوشت خوار شبیه سگ اما از آن قوی تر و درنده تر که در موقع گرسنگی به چهارپایان و حتی به انسان حمله می کند، ذئب، ذیب، اغبر، سرحان، سمسم گرگ باران دیده: کنایه از شخص مجرب، کارآزموده، سختی کشیده و سرد و گرم چشیده، می گویند گرگ بچه از باران می ترسد و موقع باران از لانه بیرون نمی آید اما اگر اتفاقاً در بیابان بود و باران گرفت و دید آسیبی به او نمی رسد دیگر نمی ترسد، بعضی گرگ بالان دیده گفته اند یعنی گرگی که یکبار به دام افتاده و جان به در برده، گرگ پالان دیده گرگ پیر: کنایه از پیر جنگ دیده و کارآزموده، برای مثال ز باران کجا ترسد آن گرگ پیر / که گرگینه پوشد به جای حریر (نظامی۵ - ۸۲۹) کنایه از زیرک، مکار
پستانداری وحشی و گوشت خوار شبیه سگ اما از آن قوی تر و درنده تر که در موقع گرسنگی به چهارپایان و حتی به انسان حمله می کند، ذِئب، ذیب، اَغبَر، سِرحان، سَمسَم گرگ باران دیده: کنایه از شخص مجرب، کارآزموده، سختی کشیده و سرد و گرم چشیده، می گویند گرگ بچه از باران می ترسد و موقع باران از لانه بیرون نمی آید اما اگر اتفاقاً در بیابان بود و باران گرفت و دید آسیبی به او نمی رسد دیگر نمی ترسد، بعضی گرگ بالان دیده گفته اند یعنی گرگی که یکبار به دام افتاده و جان به در برده، گرگ پالان دیده گرگ پیر: کنایه از پیر جنگ دیده و کارآزموده، برای مِثال ز باران کجا ترسد آن گرگ پیر / که گرگینه پوشد به جای حریر (نظامی۵ - ۸۲۹) کنایه از زیرک، مکار
دهی است از دهستان رستم آباد بخش رامهرمز شهرستان اهواز، واقع در 8 هزارگزی جنوب رامهرمز و 4 هزارگزی خاور راه اتومبیل رو رامهرمز به خف آباد. منطقه ای است گرمسیری و مالاریائی دارای 120 تن سکنه. آب آن از رود خانه رامهرمز تأمین میشود و محصول آن غلات و برنج و کنجد و بزرک است. شغل اهالی زراعت و راه آن مالرو است. ساکنین آن از طایفۀ جلالی هستند. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 6)
دهی است از دهستان رستم آباد بخش رامهرمز شهرستان اهواز، واقع در 8 هزارگزی جنوب رامهرمز و 4 هزارگزی خاور راه اتومبیل رو رامهرمز به خف آباد. منطقه ای است گرمسیری و مالاریائی دارای 120 تن سکنه. آب آن از رود خانه رامهرمز تأمین میشود و محصول آن غلات و برنج و کنجد و بزرک است. شغل اهالی زراعت و راه آن مالرو است. ساکنین آن از طایفۀ جلالی هستند. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 6)
منزل اول از شیراز تا دیه گرگ از نواحی شیراز است. (فارسنامۀ ابن البلخی). از فول نو تا دیه گرگ پنج فرسنگ، از او تا شهر شیراز پنج فرسنگ. (نزهه القلوب ص 185)
منزل اول از شیراز تا دیه گرگ از نواحی شیراز است. (فارسنامۀ ابن البلخی). از فول نو تا دیه گرگ پنج فرسنگ، از او تا شهر شیراز پنج فرسنگ. (نزهه القلوب ص 185)
از جمله قسمتهای گل است که دومین حلقۀ گل میباشد و مرکب است از قطعاتی به نام گلبرگ. رجوع به گیاه شناسی گل گلاب ص 117 شود. قلب برگ. (آنندراج). برگ گل. پر گل: بدان لشکر دشمن اندرفتاد (اسفندیار) چنان کاندر افتد به گلبرگ باد. فردوسی. ندانم چه چشم بد آمد بر اوی چرا پژمرید آن چو گلبرگ روی. فردوسی. چو گلبرگ رخسار و چون مشک موی برنگ طبرخون لب مشکبوی. فردوسی. چنین تابیامد مه فرودین بیاراست گلبرگ روی زمین. فردوسی. یاقوت نباشد عجب از معدن یاقوت گلبرگ نباشد عجب اندر مه آزار. منوچهری. بر امیدروی چون گلبرگ تو می نهم جان را و دل را خارها. سنایی. بیا تا این نفسهای حواس را و درمهای گلبرگ انفاس را نثار کنیم. (کتاب المعارف بهاولد). از نسیم گل بمیرد در زمان چو به گلبرگ اندرون افتد جعل. انوری. ز گلبن ریخته گلبرگ خندان چرا بر من نگرددباغ زندان. نظامی. بزرگ امیدچون گلبرگ بشکفت چهل قصه بچل نکته فروگفت. نظامی. چو بر شبدیز شب گلگون خورشید ستام افکند چون گلبرگ بر بید. نظامی. چون دیدۀ من هر دم گلبرگ رخت بیند از ناوک مژگانش بر خار کنی حالی. عطار. ز شادی چو گلبرگ خندان شگفت پس آنگاه دستش ببوسید و گفت. سعدی (بوستان). چه شهرآشوبی ای دلبند مقبول چه بزم آرایی ای گلبرگ خودروی. سعدی. همچو گلبرگ طری هست وجود تو لطیف همچو سرو چمن خلد سراپای تو خوش. حافظ. ، مجازاً بدن ظریف و لطیف چون گل: من از خط تو نخواهم بخط شد ار بمثل برآید از بر گلبرگ کامکار تو کرم. سوزنی. ، مجازاً بمعنی رخسار و خد باشد: بگفت این و گلبرگ پرژاله کرد ز خونین سرشک آستین لاله کرد. اسدی. تو گلرخی من سالهای پاشیده بر گل مالها چون لاله مشکین خالها گلبرگ رعنا داشته. خاقانی. کجا آن تازه گلبرگ شکربار شکر چیدن ز گلبرگش به خروار. نظامی. گلبرگ را ز سنبل مشکین نقاب کن یعنی که رخ بپوش و جهانی خراب کن. حافظ
از جمله قسمتهای گل است که دومین حلقۀ گل میباشد و مرکب است از قطعاتی به نام گلبرگ. رجوع به گیاه شناسی گل گلاب ص 117 شود. قلب برگ. (آنندراج). برگ گل. پر گل: بدان لشکر دشمن اندرفتاد (اسفندیار) چنان کاندر افتد به گلبرگ باد. فردوسی. ندانم چه چشم بد آمد بر اوی چرا پژمرید آن چو گلبرگ روی. فردوسی. چو گلبرگ رخسار و چون مشک موی برنگ طبرخون لب مشکبوی. فردوسی. چنین تابیامد مه فرودین بیاراست گلبرگ روی زمین. فردوسی. یاقوت نباشد عجب از معدن یاقوت گلبرگ نباشد عجب اندر مه آزار. منوچهری. بر امیدروی چون گلبرگ تو می نهم جان را و دل را خارها. سنایی. بیا تا این نفسهای حواس را و درمهای گلبرگ انفاس را نثار کنیم. (کتاب المعارف بهاولد). از نسیم گل بمیرد در زمان چو به گلبرگ اندرون افتد جعل. انوری. ز گلبن ریخته گلبرگ خندان چرا بر من نگرددباغ زندان. نظامی. بزرگ امیدچون گلبرگ بشکفت چهل قصه بچل نکته فروگفت. نظامی. چو بر شبدیز شب گلگون خورشید ستام افکند چون گلبرگ بر بید. نظامی. چون دیدۀ من هر دم گلبرگ رخت بیند از ناوک مژگانش بر خار کنی حالی. عطار. ز شادی چو گلبرگ خندان شگفت پس آنگاه دستش ببوسید و گفت. سعدی (بوستان). چه شهرآشوبی ای دلبند مقبول چه بزم آرایی ای گلبرگ خودروی. سعدی. همچو گلبرگ طری هست وجود تو لطیف همچو سرو چمن خلد سراپای تو خوش. حافظ. ، مجازاً بدن ظریف و لطیف چون گل: من از خط تو نخواهم بخط شد ار بمثل برآید از بر گلبرگ کامکار تو کرم. سوزنی. ، مجازاً بمعنی رخسار و خد باشد: بگفت این و گلبرگ پرژاله کرد ز خونین سرشک آستین لاله کرد. اسدی. تو گلرخی من سالهای پاشیده بر گل مالها چون لاله مشکین خالها گلبرگ رعنا داشته. خاقانی. کجا آن تازه گلبرگ شکربار شکر چیدن ز گلبرگش به خروار. نظامی. گلبرگ را ز سنبل مشکین نقاب کن یعنی که رخ بپوش و جهانی خراب کن. حافظ
آنکه صورتش چون گل باشد. گلروی. زیباروی. گلچهره. خوش صورت: ز هر خرگهی گلرخی خواستند به دیبای چینی بیاراستند. فردوسی. کنیزان گلرخ فزون از هزار به دشت آمدند هر یکی چون بهار. اسدی. کنیزان گلرخ فرازآمدند همه پیش جم در نماز آمدند. اسدی. همه دشت گلرخ همه باغ پرگل رخ گل معصفر گل رخ مزعفر. ناصرخسرو. ابر بارنده زبر چون دیدۀ وامق شود چون بزیرش گلرخان چون عارض عذرا کند. ناصرخسرو. تو گلرخی من سالها پاشیده بر گل مالها چون لاله مشکین خالها گلبرگ رعنا داشته. خاقانی. دلفریبی به غمزه جادوبند گلرخی قامتش چو سرو بلند. نظامی. هر گل نو ز گلرخی یاد همی کند ولی گوش سخن شنو کجا دیدۀ اعتبار کو. حافظ. هر کجا آن شاخ نرگس بشکفد گلرخانش دیده نرگسدان کنند. حافظ
آنکه صورتش چون گل باشد. گلروی. زیباروی. گلچهره. خوش صورت: ز هر خرگهی گلرخی خواستند به دیبای چینی بیاراستند. فردوسی. کنیزان گلرخ فزون از هزار به دشت آمدند هر یکی چون بهار. اسدی. کنیزان گلرخ فرازآمدند همه پیش جم در نماز آمدند. اسدی. همه دشت گلرخ همه باغ پرگل رخ گل معصفر گل رخ مزعفر. ناصرخسرو. ابر بارنده زبر چون دیدۀ وامق شود چون بزیرش گلرخان چون عارض عذرا کند. ناصرخسرو. تو گلرخی من سالها پاشیده بر گل مالها چون لاله مشکین خالها گلبرگ رعنا داشته. خاقانی. دلفریبی به غمزه جادوبند گلرخی قامتش چو سرو بلند. نظامی. هر گل نو ز گلرخی یاد همی کند ولی گوش سخن شنو کجا دیدۀ اعتبار کو. حافظ. هر کجا آن شاخ نرگس بشکفد گلرخانش دیده نرگسدان کنند. حافظ
نام اسب رستم است: ، نام اسب فریدون: برآمد چو باد دمان از برش بشد تیز گلرنگ زیر اندرش. فردوسی. سرش تیز شد کینه و جنگ را به آب اندر افکند گلرنگ را. فردوسی. ، نام اسب فریبرز: چو دیدش درآمد ز گلرنگ زیر هم از پشت شبرنگ شاه دلیر. فردوسی
نام اسب رستم است: ، نام اسب فریدون: برآمد چو باد دمان از برش بشد تیز گلرنگ زیر اندرش. فردوسی. سرش تیز شد کینه و جنگ را به آب اندر افکند گلرنگ را. فردوسی. ، نام اسب فریبرز: چو دیدش درآمد ز گلرنگ زیر هم از پشت شبرنگ شاه دلیر. فردوسی
حیوانی را گویند که گر داشته باشد یعنی جرب داشته باشد و آن جوششی است با خارش بسیار. (برهان) (آنندراج). با اول مفتوح کسی را و چهارپائی را گویند که ’گر’ برآورده باشند. (جهانگیری)
حیوانی را گویند که گر داشته باشد یعنی جرب داشته باشد و آن جوششی است با خارش بسیار. (برهان) (آنندراج). با اول مفتوح کسی را و چهارپائی را گویند که ’گر’ برآورده باشند. (جهانگیری)
به رنگ گل. سرخ رنگ. سرخ: گلرنگ شود چو روی شویی همه جو مشکین گردد چو مو فشانی همه کو. رودکی. دگرباره بیدار شد خفته مرد برآشفت و رخسار گلرنگ کرد. فردوسی. تا به یاقوت تنک رنگ بماند گل سرخ تا به بیجادۀ گلرنگ بماند گل نار. فرخی. ملک بر فرش دیباهای گلرنگ جنیبت راندو سوی قصر شد تنگ. نظامی. ملک حیران شد کآن روی گلرنگ چرا شد شاد و چون شد باز دلتنگ. نظامی. چندان سر خود بکوفت بر سنگ کز خون همه کوه گشت گلرنگ. نظامی (لیلی و مجنون ص 145). ساقی بده آن شراب گلرنگ مطرب بزن آن نوای بر چنگ. سعدی (طیبات). بادۀ گلرنگ تلخ تیز خوشخوار سبک نقلش از لعل نگار و نقلش از یاقوت خام. حافظ. پیر گلرنگ من اندر حق ازرق پوشان رخصت خبث نداد ارنه حکایتها بود. حافظ. از آن چون زخم میسازم گریبان پاره از شادی که خونم رزق آن لبهای گلرنگ است میدانم. صائب (از آنندراج)
به رنگ گل. سرخ رنگ. سرخ: گلرنگ شود چو روی شویی همه جو مشکین گردد چو مو فشانی همه کو. رودکی. دگرباره بیدار شد خفته مرد برآشفت و رخسار گلرنگ کرد. فردوسی. تا به یاقوت تنک رنگ بماند گل سرخ تا به بیجادۀ گلرنگ بماند گل نار. فرخی. ملک بر فرش دیباهای گلرنگ جنیبت راندو سوی قصر شد تنگ. نظامی. ملک حیران شد کآن روی گلرنگ چرا شد شاد و چون شد باز دلتنگ. نظامی. چندان سر خود بکوفت بر سنگ کز خون همه کوه گشت گلرنگ. نظامی (لیلی و مجنون ص 145). ساقی بده آن شراب گلرنگ مطرب بزن آن نوای بر چنگ. سعدی (طیبات). بادۀ گلرنگ تلخ تیز خوشخوار سبک نُقلش از لعل نگار و نَقلش از یاقوت خام. حافظ. پیر گلرنگ من اندر حق ازرق پوشان رخصت خبث نداد ارنه حکایتها بود. حافظ. از آن چون زخم میسازم گریبان پاره از شادی که خونم رزق آن لبهای گلرنگ است میدانم. صائب (از آنندراج)
پستانداری است از راسته گوشتخواران و از تیره سگان بجثه سگی قوی هیکل که در سراسر اروپا و شمال و مرکز آسیا و سراسر آمریکا و افریقا و استرالیا وجود دارد. گرگ گوشتخواری بسیار شرور و جنگجو و محیل است و آفتی بزرگ برای دامها خصوصا گله های گوسفند میباشد. پوست گرگ ایران خاکستری رنگ و دارای لکه های سیاه است و آنرا جهت آستر لباس بکار برند ذئب، جمع گرگان گرگها. یا گرگ اجل. (تشبیهی) مرگ موت: گرگ اجل یکایک از این گله می برد وین گله را ببین که چه آسوده میچرد. (اوحدی) یا گرگ باران دیده. شخص آزموده و محیل مجرب و زیرک. توضیح گویند گرگ از باران می ترسد و در باران از سوراخ خود بیرون می آید اما همینکه در صحرا باشد و باران بخورد دیگر ترسش میریزد. اما رشیدی پالان دیده را (بمناسبت آنکه بازیگران گرگ را پالان بندند خ) ترجیح داده. بعضی از معاصران اصل را گرگ بالان دیده دانند و بالان را بمعنی دام گیرند یعنی گرگی که یکبار بدام گرفتار شده باشد، اما استعمال قدما موید قول اول است: زباران کجا ترسد آن گرگ پیر که گر گینه پوشد بجای حریر. (نظامی) نیست دلگیر از زر قلبی که در کارش کنند یوسف بی طالع ما گرگ باران دیده است. (صائب) گفتم از اشکم مگر گردون بپرهیزد ولی نیست بیم از گریه ام این گرگ باران دیده را. (محمد قلی سلیم) یا گرگ دهن آلوده و یوسف ندریده. بکسی اطلاق شود که او را متهم بتقصیری کنند که از وی سر نزده (اشاره بداستان یوسف که برادران او را بچاه انداختند و بپدر خود گفتند گرگ او را دریده)، محیل زیرک. یا گرگ پیر. پیر مرد محیل و زیرک: پس برآن قرار گرفت که مصاف کنند و تاش گرگ پیر بود و چهل سال سپهسالاری کرده بود و از آن نوع بسیار دیده، (استعاره) دنیا جهان: بده تا روم بر ملک شیر گیر بهم برزنم دام این گرگ پیر. (حافظ)، در بازیهای که بین کودکان متداول است بشخصی اطلاق شود که بحکم قرعه انتخاب میگردد و او باید دنبال دیگران بدود تا یکی را گرفتار کند. یا گرگ تیر خورده. مایوس و خشمگین. یا گرگ عزیز مصر. گرگی که متهم بخوردن یوسف شد، متهم بیگناه. یا گرگ سیمین سم. غالب قوی پرزور، دنیا روزگار. یا گرگ فتنه گر. دنیا یا گرگ فسونگر. دنیا. یا گرگ کهن. آزموده مجرب. یا گرگ مسیحا دم. صبح
پستانداری است از راسته گوشتخواران و از تیره سگان بجثه سگی قوی هیکل که در سراسر اروپا و شمال و مرکز آسیا و سراسر آمریکا و افریقا و استرالیا وجود دارد. گرگ گوشتخواری بسیار شرور و جنگجو و محیل است و آفتی بزرگ برای دامها خصوصا گله های گوسفند میباشد. پوست گرگ ایران خاکستری رنگ و دارای لکه های سیاه است و آنرا جهت آستر لباس بکار برند ذئب، جمع گرگان گرگها. یا گرگ اجل. (تشبیهی) مرگ موت: گرگ اجل یکایک از این گله می برد وین گله را ببین که چه آسوده میچرد. (اوحدی) یا گرگ باران دیده. شخص آزموده و محیل مجرب و زیرک. توضیح گویند گرگ از باران می ترسد و در باران از سوراخ خود بیرون می آید اما همینکه در صحرا باشد و باران بخورد دیگر ترسش میریزد. اما رشیدی پالان دیده را (بمناسبت آنکه بازیگران گرگ را پالان بندند خ) ترجیح داده. بعضی از معاصران اصل را گرگ بالان دیده دانند و بالان را بمعنی دام گیرند یعنی گرگی که یکبار بدام گرفتار شده باشد، اما استعمال قدما موید قول اول است: زباران کجا ترسد آن گرگ پیر که گر گینه پوشد بجای حریر. (نظامی) نیست دلگیر از زر قلبی که در کارش کنند یوسف بی طالع ما گرگ باران دیده است. (صائب) گفتم از اشکم مگر گردون بپرهیزد ولی نیست بیم از گریه ام این گرگ باران دیده را. (محمد قلی سلیم) یا گرگ دهن آلوده و یوسف ندریده. بکسی اطلاق شود که او را متهم بتقصیری کنند که از وی سر نزده (اشاره بداستان یوسف که برادران او را بچاه انداختند و بپدر خود گفتند گرگ او را دریده)، محیل زیرک. یا گرگ پیر. پیر مرد محیل و زیرک: پس برآن قرار گرفت که مصاف کنند و تاش گرگ پیر بود و چهل سال سپهسالاری کرده بود و از آن نوع بسیار دیده، (استعاره) دنیا جهان: بده تا روم بر ملک شیر گیر بهم برزنم دام این گرگ پیر. (حافظ)، در بازیهای که بین کودکان متداول است بشخصی اطلاق شود که بحکم قرعه انتخاب میگردد و او باید دنبال دیگران بدود تا یکی را گرفتار کند. یا گرگ تیر خورده. مایوس و خشمگین. یا گرگ عزیز مصر. گرگی که متهم بخوردن یوسف شد، متهم بیگناه. یا گرگ سیمین سم. غالب قوی پرزور، دنیا روزگار. یا گرگ فتنه گر. دنیا یا گرگ فسونگر. دنیا. یا گرگ کهن. آزموده مجرب. یا گرگ مسیحا دم. صبح
درختی از تیره گردو که دارای میوه ای کوچک است و در طرفین میوه دوباله خمیده قرار دارد. این درخت در اکثر جنگلهای شمال ایران میروید و در باغها و پارک ها بعنوان درخت زینتی نیز کشت میشود و در غالب جنگلهای نواحی معتدل و گرم فراوان است لرخ کوچی دله کوچی موتال متول مولول کهل سیاه کهل قرقره کوچ
درختی از تیره گردو که دارای میوه ای کوچک است و در طرفین میوه دوباله خمیده قرار دارد. این درخت در اکثر جنگلهای شمال ایران میروید و در باغها و پارک ها بعنوان درخت زینتی نیز کشت میشود و در غالب جنگلهای نواحی معتدل و گرم فراوان است لرخ کوچی دله کوچی موتال متول مولول کهل سیاه کهل قرقره کوچ
جانوریست پستان دار و گوشت خوار شبیه سگ اما بسیار خطرناک و وحشی با رنگ سفید، خاکستری، خرمایی و صدایی زوزه مانند گرگ باران دیده: کنایه از آدم باتجربه و کهنه کار
جانوریست پستان دار و گوشت خوار شبیه سگ اما بسیار خطرناک و وحشی با رنگ سفید، خاکستری، خرمایی و صدایی زوزه مانند گرگ باران دیده: کنایه از آدم باتجربه و کهنه کار
