تاج مرصع که در قدیم بالای سر پادشاهان عجم آویختندی. (انجمن آرا) (آنندراج). تاج مرصعی بود کیان را بسیار بزرگ و سنگین و آن را بر بالای تخت محاذی سر ایشان با زنجیر طلا می آویختند. گویند در آن صد دانه مروارید بود هر یک بقدر بیضۀ گنجشکی وآن به انوشیروان رسید و عربان آن را قنقل بر وزن منقل گفتندی و قنقل کیله و پیمانۀ بزرگ را گویند. (جهانگیری) (برهان). نیم تاجی بود از دیبا بافته و جواهردر او نشانده. (نسخه ای از فرهنگ اسدی) : او شاه نیکوان جهان است و نیکویی تاج است سال و ماه مر او را و گرزن است. یوسف عروضی. تاجی از ورد بافته با گل سوری بیاراسته بر سر نهاده و پای کوفت و ندیمان و غلامانش پای کوفتند با گرزنها بر سر. (تاریخ بیهقی). شبی گیسو فروهشته به دامن پلاسین معجر و قیرینه گرزن. منوچهری. چو بشنید این سخن را خواجه از من مرا بر سر نهاد از فخر گرزن. (ویس و رامین). برافراز گرزن ز یاقوت و زر یکی نغز طاوس بگشاده پر. اسدی. ز یاقوت سیصد کمر بیغوی ز گوهر چهل گرزن خسروی. اسدی. بنام و ذکرش پیراست منبر و خطبه به فر وجاهش آراست یاره و گرزن. مسعودسعد. موافقان ترا روزگار دولت تو ز شادکامی بر فرق سر نهد گرزن. سوزنی. ای پادشا که گرزن و تختت بکار نیست آن تاج را مگیرش و زین تخت مفکنش. سوزنی از جملۀ مهمترین انواع گل آذین ها گرزن است. گرزن که هر دم گل آن به یک گل ختم میشود از یک طرف یا دو طرف آن دم گلهای دیگر بیرون می آید که به گلی ختم میشود و گرزن یک طرفی یا دو طرفی میسازد و ممکن است متناوباً یک دم از گلی از راست و یکی از چپ خارج شود. (گیاه شناسی گل گلاب ص 176). رجوع به گل آذین شود
تاج مرصع که در قدیم بالای سر پادشاهان عجم آویختندی. (انجمن آرا) (آنندراج). تاج مرصعی بود کیان را بسیار بزرگ و سنگین و آن را بر بالای تخت محاذی سر ایشان با زنجیر طلا می آویختند. گویند در آن صد دانه مروارید بود هر یک بقدر بیضۀ گنجشکی وآن به انوشیروان رسید و عربان آن را قنقل بر وزن منقل گفتندی و قنقل کیله و پیمانۀ بزرگ را گویند. (جهانگیری) (برهان). نیم تاجی بود از دیبا بافته و جواهردر او نشانده. (نسخه ای از فرهنگ اسدی) : او شاه نیکوان جهان است و نیکویی تاج است سال و ماه مر او را و گرزن است. یوسف عروضی. تاجی از ورد بافته با گل سوری بیاراسته بر سر نهاده و پای کوفت و ندیمان و غلامانش پای کوفتند با گرزنها بر سر. (تاریخ بیهقی). شبی گیسو فروهشته به دامن پلاسین معجر و قیرینه گرزن. منوچهری. چو بشنید این سخن را خواجه از من مرا بر سر نهاد از فخر گرزن. (ویس و رامین). برافراز گرزن ز یاقوت و زر یکی نغز طاوس بگشاده پر. اسدی. ز یاقوت سیصد کمر بیغوی ز گوهر چهل گرزن خسروی. اسدی. بنام و ذکرش پیراست منبر و خطبه به فر وجاهش آراست یاره و گرزن. مسعودسعد. موافقان ترا روزگار دولت تو ز شادکامی بر فرق سر نهد گرزن. سوزنی. ای پادشا که گرزن و تختت بکار نیست آن تاج را مگیرش و زین تخت مفکنش. سوزنی از جملۀ مهمترین انواع گل آذین ها گرزن است. گرزن که هر دم گل آن به یک گل ختم میشود از یک طرف یا دو طرف آن دم گلهای دیگر بیرون می آید که به گلی ختم میشود و گرزن یک طرفی یا دو طرفی میسازد و ممکن است متناوباً یک دم از گلی از راست و یکی از چپ خارج شود. (گیاه شناسی گل گلاب ص 176). رجوع به گل آذین شود
تاج و نیم تاجی که از دیبا می بافتند بزر و گوهر مغرق کرده و آنرا بر بالای سر شاه می آویختند: آنکه اهل درزن باشد نه سزای گرزن باشد، گل آذینی است محدود که ساقه گل دهنده (پایه گل) آن بپایه گل فرعی بعدی منتهی میشود. این پایه های گل دار از طرفی رشد و نمو انتهایی ساقه را محدود میسازند و از طرفی در تولید انشعابات فرعی آن موثرند. اگر انشعابات پایه ماقبل انجام شود گرزن را یکسویه و اگر از دو جانب باشد آنرا دو سویه گویند. گاهی انشعابات گلهای بعدی بتناوب از طرفین پایه های ماقبل انجام میشود و در این صورت گرزن را مارپیچی نامند
تاج و نیم تاجی که از دیبا می بافتند بزر و گوهر مغرق کرده و آنرا بر بالای سر شاه می آویختند: آنکه اهل درزن باشد نه سزای گرزن باشد، گل آذینی است محدود که ساقه گل دهنده (پایه گل) آن بپایه گل فرعی بعدی منتهی میشود. این پایه های گل دار از طرفی رشد و نمو انتهایی ساقه را محدود میسازند و از طرفی در تولید انشعابات فرعی آن موثرند. اگر انشعابات پایه ماقبل انجام شود گرزن را یکسویه و اگر از دو جانب باشد آنرا دو سویه گویند. گاهی انشعابات گلهای بعدی بتناوب از طرفین پایه های ماقبل انجام میشود و در این صورت گرزن را مارپیچی نامند
قسمتی از بدن بین سر و تنه کنایه از فرد بزرگ و قدرتمند، برای مثال بنازند فردا تواضع کنان / نگون از خجالت سر گردنان (سعدی۱ - ۱۳۴) در این معنی معمولاً با «ان» جمع بسته می شود به گردن گرفتن: تعهد کردن، عهده دار شدن گردن افراختن: گردنکشی کردن، خودنمایی کردن، تکبر کردن، برای مثال بلندآواز نادان گردن افراخت / که دانا را به بی شرمی بینداخت (سعدی - ۱۷۹) گردن افراشتن: خودنمایی کردن، تکبر کردن، گردنکشی کردن گردن برافراشتن: خودنمایی کردن، تکبر کردن، گردنکشی کردن گردن پیچیدن: کنایه از سرپیچی کردن، سر باز زدن، نافرمانی کردن، برای مثال نژادی ازاین نامورتر که راست / خردمند گردن نپیچد ز راست (فردوسی - ۵/۳۴۷) گردن تافتن: سرپیچی کردن، سر باز زدن گردن خاراندن: کنایه از عذر آوردن، بهانه آوردن گردن خم کردن: کنایه از فروتنی کردن، تواضع کردن گردن دادن: کنایه از تسلیم شدن، اطاعت کردن، تن در دادن گردن زدن: گردن کسی را با شمشیر قطع کردن گردن کج کردن: کنایه از فروتنی کردن، اظهار عجز و ناتوانی کردن گردن کشیدن: کنایه از گردنکشی کردن، نافرمانی کردن، عصیان ورزیدن، تکبر کردن، دلیری کردن گردن نهادن: کنایه از تسلیم شدن، اطاعت کردن، فروتنی کردن
قسمتی از بدن بین سر و تنه کنایه از فرد بزرگ و قدرتمند، برای مِثال بنازند فردا تواضع کنان / نگون از خجالت سر گردنان (سعدی۱ - ۱۳۴) در این معنی معمولاً با «ان» جمع بسته می شود به گردن گرفتن: تعهد کردن، عهده دار شدن گَردن افراختن: گردنکشی کردن، خودنمایی کردن، تکبر کردن، برای مِثال بلندآواز نادان گردن افراخت / که دانا را به بی شرمی بینداخت (سعدی - ۱۷۹) گَردن افراشتن: خودنمایی کردن، تکبر کردن، گردنکشی کردن گَردن برافراشتن: خودنمایی کردن، تکبر کردن، گردنکشی کردن گَردن پیچیدن: کنایه از سرپیچی کردن، سر باز زدن، نافرمانی کردن، برای مِثال نژادی ازاین نامورتر که راست / خردمند گردن نپیچد ز راست (فردوسی - ۵/۳۴۷) گَردن تافتن: سرپیچی کردن، سر باز زدن گَردن خاراندن: کنایه از عذر آوردن، بهانه آوردن گَردن خم کردن: کنایه از فروتنی کردن، تواضع کردن گَردن دادن: کنایه از تسلیم شدن، اطاعت کردن، تن در دادن گَردن زدن: گردن کسی را با شمشیر قطع کردن گَردن کج کردن: کنایه از فروتنی کردن، اظهار عجز و ناتوانی کردن گَردن کشیدن: کنایه از گردنکشی کردن، نافرمانی کردن، عصیان ورزیدن، تکبر کردن، دلیری کردن گَردن نهادن: کنایه از تسلیم شدن، اطاعت کردن، فروتنی کردن
مقابل سبک، سنگین مقابل ارزان، پربها کنایه از ناپسند، ناگوار کنایه از عمیق، سنگین، برای مثال آدمی پیر چو شد حرص جوان می گردد / خواب در وقت سحرگاه گران می گردد (صائب - ۸۶۷) کنایه از مشکل، دشوار کنایه از سخت، شدید کنایه از فراوان، انبوه کنایه از آنکه معاشرت با او سبب رنجش می شود، گران جان دستۀ جو یا گندم درو کرده
مقابلِ سبک، سنگین مقابلِ ارزان، پربها کنایه از ناپسند، ناگوار کنایه از عمیق، سنگین، برای مِثال آدمی پیر چو شد حرص جوان می گردد / خواب در وقت سحرگاه گران می گردد (صائب - ۸۶۷) کنایه از مشکل، دشوار کنایه از سخت، شدید کنایه از فراوان، انبوه کنایه از آنکه معاشرت با او سبب رنجش می شود، گران جان دستۀ جو یا گندم درو کرده
نوعی مار که سر بزرگ دارد، مار بزرگ، کفچه مار، برای مثال این یکی شرزه ای ست خیره شکر / وآن دگر گرزه ای ست هرزه گرای (انوری - ۴۵۱)، بدی مار گرزه ست ازاو دور باش / که بد بتّر از مار گرزه گزد (ناصرخسرو - ۲۷۳)
نوعی مار که سر بزرگ دارد، مار بزرگ، کفچه مار، برای مِثال این یکی شرزه ای ست خیره شکر / وآن دگر گرزه ای ست هرزه گرای (انوری - ۴۵۱)، بدی مار گرزه ست ازاو دور باش / که بد بتّر از مار گرزه گزد (ناصرخسرو - ۲۷۳)
پستانداری شبیه گاو با شاخ های بلند و چند شاخه که از شیر، گوشت و پوست آن استفاده می شود و در جنگل زندگی می کند گوزن شمالی: در علم زیست شناسی نوعی گوزن که در سرزمین های قطبی به سر می برد و از علف های زیر برف تغذیه می کند و آن را برای کشیدن سورتمه روی برف تربیت می کنند، گوزن قطبی گوزن قطبی: در علم زیست شناسی نوعی گوزن که در سرزمین های قطبی به سر می برد و از علف های زیر برف تغذیه می کند و آن را برای کشیدن سورتمه روی برف تربیت می کنند
پستانداری شبیه گاو با شاخ های بلند و چند شاخه که از شیر، گوشت و پوست آن استفاده می شود و در جنگل زندگی می کند گوزن شمالی: در علم زیست شناسی نوعی گوزن که در سرزمین های قطبی به سر می برد و از علف های زیر برف تغذیه می کند و آن را برای کشیدن سورتمه روی برف تربیت می کنند، گوزن قطبی گوزن قطبی: در علم زیست شناسی نوعی گوزن که در سرزمین های قطبی به سر می برد و از علف های زیر برف تغذیه می کند و آن را برای کشیدن سورتمه روی برف تربیت می کنند
یکی از افزار کفش دوزی است: گمان برم (که) به زراقی و بحیله گری ز کلک و گهزن و سنگ تراش و نشکرده. تراش کرده بوی آرزوی زرد و هزار درست و نیمه برون از قراضه و خرده. (سوزنی)
یکی از افزار کفش دوزی است: گمان برم (که) به زراقی و بحیله گری ز کلک و گهزن و سنگ تراش و نشکرده. تراش کرده بوی آرزوی زرد و هزار درست و نیمه برون از قراضه و خرده. (سوزنی)
آنکه به جرب مبتلی است گرگین: گر نخواهی رنج گراز گرگنان پرهیز کن جهل گراست ای پسر پرهیز کن زین زشت گر. (ناصر خسرو) غله ای که هنوز خوب نرسیده باشد و آنرا گاه در آتش بریان کنند و خورند دلمل
آنکه به جرب مبتلی است گرگین: گر نخواهی رنج گراز گرگنان پرهیز کن جهل گراست ای پسر پرهیز کن زین زشت گر. (ناصر خسرو) غله ای که هنوز خوب نرسیده باشد و آنرا گاه در آتش بریان کنند و خورند دلمل