رجوع به چرا شود، علت. دلیل: باید که چرائی این بدانی. (دانشنامۀ علائی چ شرکت مطبوعات ص 88) ، چرا گفتن. - چونی و چرائی، بحث و گفتگو: دعوی که مجرد بود از شاهد معنی باطل شودش اصل به چونی و چرائی. سنائی
رجوع به چِرا شود، علت. دلیل: باید که چرائی این بدانی. (دانشنامۀ علائی چ شرکت مطبوعات ص 88) ، چرا گفتن. - چونی و چرائی، بحث و گفتگو: دعوی که مجرد بود از شاهد معنی باطل شودش اصل به چونی و چرائی. سنائی
چرنده. حیوان چرنده. ستور چرنده: وانکه نیابد طریق سوی خرابیت از تو چرا جوید آن ستور چرائی. ناصرخسرو. گر می بخرد بقا نیابی بیهوده چرائی ای چرائی. ناصرخسرو. و شیر حیوان چرائی خوشتر و لطیف تر باشد. (ذخیرۀ خوارزمشاهی)
چرنده. حیوان چرنده. ستور چرنده: وانکه نیابد طریق سوی خرابیت از تو چرا جوید آن ستور چرائی. ناصرخسرو. گر می بخرد بقا نیابی بیهوده چرائی ای چرائی. ناصرخسرو. و شیر حیوان چرائی خوشتر و لطیف تر باشد. (ذخیرۀ خوارزمشاهی)
از ’رأی’، ریاکار. (منتهی الارب). ریاکننده. خودنما. (غیاث اللغات) (آنندراج). نیکی فروش. (یادداشت مؤلف). متظاهر. سالوس. اهل زرق و ریا. ج، مراؤون: مرائیان را به حطام دنیا بتوان دانست. (تاریخ بیهقی ص 523). و منافقان و مرائیان راتشویر دهند. (نصیحهالملوک، از فرهنگ فارسی معین). هرکه در راه عشق صادق نیست جز مرائی و جز منافق نیست. معزی. گفت اگر سوگند خورم که من مرائی ام دوستر از آن دارم که سوگند خورم که مرائی نیم. (تذکرهالاولیاء). چون درویش گرد توانگر گردد بدان که مرائیست و چون گرد سلطان گردد بدان که دزد است. (تذکره الاولیاء). خار و خودروی و مرائی بوده ای در دو عالم این چنین بیهوده ای. مولوی. آن مرائی در صلوه و در صیام مینماید جد و جهدی بس تمام. مولوی. گر مرید صورتی در صومعه زنار بند ور مرائی نیستی در میکده فرزانه باش. سعدی. مرائی که چندین ورع مینمود چو دیدند هیچش در انبان نبود. سعدی
از ’رأی’، ریاکار. (منتهی الارب). ریاکننده. خودنما. (غیاث اللغات) (آنندراج). نیکی فروش. (یادداشت مؤلف). متظاهر. سالوس. اهل زرق و ریا. ج، مراؤون: مرائیان را به حطام دنیا بتوان دانست. (تاریخ بیهقی ص 523). و منافقان و مرائیان راتشویر دهند. (نصیحهالملوک، از فرهنگ فارسی معین). هرکه در راه عشق صادق نیست جز مرائی و جز منافق نیست. معزی. گفت اگر سوگند خورم که من مرائی ام دوستر از آن دارم که سوگند خورم که مرائی نیم. (تذکرهالاولیاء). چون درویش گرد توانگر گردد بدان که مرائیست و چون گرد سلطان گردد بدان که دزد است. (تذکره الاولیاء). خار و خودروی و مرائی بوده ای در دو عالم این چنین بیهوده ای. مولوی. آن مرائی در صلوه و در صیام مینماید جد و جهدی بس تمام. مولوی. گر مرید صورتی در صومعه زنار بند ور مرائی نیستی در میکده فرزانه باش. سعدی. مرائی که چندین ورع مینمود چو دیدند هیچش در انبان نبود. سعدی
تیره ای از ایل طیبی از شعبه لیروای از ایلات کوه گیلویۀ فارس. (جغرافیای سیاسی کیهان ص 89) تیره ای از طایفۀ بکش ممسنی فارس است. (از جغرافیای سیاسی کیهان ص 90)
تیره ای از ایل طیبی از شعبه لیروای از ایلات کوه گیلویۀ فارس. (جغرافیای سیاسی کیهان ص 89) تیره ای از طایفۀ بکش ممسنی فارس است. (از جغرافیای سیاسی کیهان ص 90)
قرآن خوانی. قرائت قرآن. قرآن به قرائت خواندن: فتادم در میان دردنوشان نهادم زهد و قرائی ز سر باز. عطار. نمی ترسم که همچون خودنمایان اسیر بند قرائی بباشم اگر در جمع قرایان نشینم ز سر تا پای رعنائی بباشم. عطار
قرآن خوانی. قرائت قرآن. قرآن به قرائت خواندن: فتادم در میان دردنوشان نهادم زهد و قرائی ز سر باز. عطار. نمی ترسم که همچون خودنمایان اسیر بند قرائی بباشم اگر در جمع قرایان نشینم ز سر تا پای رعنائی بباشم. عطار
دهی است از دهستان دشت بخش سلوانا شهرستان ارومیه. واقع در 9هزارگزی شمال باختری سلوانا و 5هزارگزی شمال راه ارابه رو جرمی بدکار به ارومیه. موقع جغرافیایی آن دامنه، باطلاق و سردسیرو هوای آن سالم است. سکنۀ آن 83 تن میباشد. آب آن از چشمه و باطلاق و محصول آنجا غلات، توتون و شغل اهالی زراعت و گله داری و صنایع دستی آنان جاجیم بافی است. راه مالرو دارد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 4)
دهی است از دهستان دشت بخش سلوانا شهرستان ارومیه. واقع در 9هزارگزی شمال باختری سلوانا و 5هزارگزی شمال راه ارابه رو جرمی بدکار به ارومیه. موقع جغرافیایی آن دامنه، باطلاق و سردسیرو هوای آن سالم است. سکنۀ آن 83 تن میباشد. آب آن از چشمه و باطلاق و محصول آنجا غلات، توتون و شغل اهالی زراعت و گله داری و صنایع دستی آنان جاجیم بافی است. راه مالرو دارد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 4)
منسوب به سراء. غلام مخصوص خدمت سرا: همی تا بود در سرای بزرگان چو سیمین بتان لعبتان سرائی. فرخی. هرگز بکجا روی نهاد این شه عالم با حاشیۀ خویش وغلامان سرائی. منوچهری. پیغامها دادی سلطان او را بسرائیان در هر بابی. (تاریخ بیهقی). خرامان همه بر یمین و یسار سرائی پس و پشت وی ده هزار. شمسی (یوسف و زلیخا). نه دیر دیدند اورا سرائیان ملک به پالهنگ کشان پیش خسرو ایران. مسعودسعد. جنیبت کش وشاقان سرائی روانه صدصد از هر سو جدائی. نظامی. دورویه گرد تخت پادشائیش کشیده صف غلامان سرائیش. نظامی. کعبه چه کنی با حجرالاسود و زمزم ها عارض و زلف ولب ترکان سرائی. خاقانی. رجوع به غلام و غلام سرا شود
منسوب به سراء. غلام مخصوص خدمت سرا: همی تا بود در سرای بزرگان چو سیمین بتان لعبتان سرائی. فرخی. هرگز بکجا روی نهاد این شه عالم با حاشیۀ خویش وغلامان سرائی. منوچهری. پیغامها دادی سلطان او را بسرائیان در هر بابی. (تاریخ بیهقی). خرامان همه بر یمین و یسار سرائی پس و پشت وی ده هزار. شمسی (یوسف و زلیخا). نه دیر دیدند اورا سرائیان ملک به پالهنگ کشان پیش خسرو ایران. مسعودسعد. جنیبت کش وشاقان سرائی روانه صدصد از هر سو جدائی. نظامی. دورویه گرد تخت پادشائیش کشیده صف غلامان سرائیش. نظامی. کعبه چه کنی با حجرالاسود و زمزم ها عارض و زلف ولب ترکان سرائی. خاقانی. رجوع به غلام و غلام سرا شود
یکدیگر را دیدن. (تاج المصادربیهقی) (زوزنی) (دهار) (ترجمان جرجانی ترتیب عادل بن علی) (آنندراج). دیدن بعض آنها مر بعض را، کذا تراءالجمعان، یعنی دچار شدند آن دو جمعیت بهم. (از منتهی الارب) (ناظم الاطباء). دیدن بعض قوم بعض دیگر را. (اقرب الموارد) (از المنجد) ، خود را در آیینه دیدن. (منتهی الارب) (از آنندراج) (از ناظم الاطباء) (اقرب الموارد) (المنجد) ، نمودار شدن چیزی و پیش آمدن کسی را از پریان. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) ، خود را نمایاندن بکسی. (المنجد) : و لما ترأت عند مرو منیتی، یعنی هنگامی که درنزدیک مرو مرگ خود را بمن نمایاند. (از اقرب الموارد). نمودار شدن چیزی. (آنندراج) : ترائی لی، ظاهر شد تا که دیدم یا پیش آمد ببینم او را، سرخ و زرد شدن غورۀ خرما. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). ظاهر شدن رنگهای غورۀ خرما. (اقرب الموارد) ، نگریستن در کار. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (اقرب الموارد) (المنجد) ، در برابر یکدیگر افتادن. (تاج المصادر بیهقی) (زوزنی) : داراهما چتتراءیان، ای تتقابلان. (اقرب الموارد). فی الحدیث: لاترائی ناراهما، یعنی لازم است مسلم را که همسایگی نکند با مشرک و خانه خود را از خانه مشرک دور دارد بحدی که اگر برافروزد آتش را نبیند آنرا آتش مشرک، و اصل آن تترأی ̍ است و یکی از دو ’ت’ برای تخفیف حذف شده است. (از منتهی الارب) ، مایل شدن به رأی کسی و اقتدا بدو کردن. (المنجد) ، نمودار و ظاهر شدن کیفیت کار: ترأی ̍ لی ان الامر کیت و کیت، ای ظهر لی. (المنجد) ، بزحمت هلال را نگریستن که دیده می شود یا نه. (المنجد)
یکدیگر را دیدن. (تاج المصادربیهقی) (زوزنی) (دهار) (ترجمان جرجانی ترتیب عادل بن علی) (آنندراج). دیدن بعض آنها مر بعض را، کذا تراءالجمعان، یعنی دچار شدند آن دو جمعیت بهم. (از منتهی الارب) (ناظم الاطباء). دیدن بعض قوم بعض دیگر را. (اقرب الموارد) (از المنجد) ، خود را در آیینه دیدن. (منتهی الارب) (از آنندراج) (از ناظم الاطباء) (اقرب الموارد) (المنجد) ، نمودار شدن چیزی و پیش آمدن کسی را از پریان. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) ، خود را نمایاندن بکسی. (المنجد) : و لما ترأت عند مرو منیتی، یعنی هنگامی که درنزدیک مرو مرگ خود را بمن نمایاند. (از اقرب الموارد). نمودار شدن چیزی. (آنندراج) : ترائی لی، ظاهر شد تا که دیدم یا پیش آمد ببینم او را، سرخ و زرد شدن غورۀ خرما. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). ظاهر شدن رنگهای غورۀ خرما. (اقرب الموارد) ، نگریستن در کار. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (اقرب الموارد) (المنجد) ، در برابر یکدیگر افتادن. (تاج المصادر بیهقی) (زوزنی) : داراهما چتتراءَیان، ای تتقابلان. (اقرب الموارد). فی الحدیث: لاترائی ناراهما، یعنی لازم است مسلم را که همسایگی نکند با مشرک و خانه خود را از خانه مشرک دور دارد بحدی که اگر برافروزد آتش را نبیند آنرا آتش مشرک، و اصل آن تترأی ̍ است و یکی از دو ’ت’ برای تخفیف حذف شده است. (از منتهی الارب) ، مایل شدن به رأی کسی و اقتدا بدو کردن. (المنجد) ، نمودار و ظاهر شدن کیفیت کار: ترأی ̍ لی ان الامر کیت و کیت، ای ظهر لی. (المنجد) ، بزحمت هلال را نگریستن که دیده می شود یا نه. (المنجد)
خادم امرد صوفیان در خانقاه. مثال:چراغی مرشد آمد، یعنی شاگرد و خادم مرشد آمد. رجوع به چراغ شود، زمینی که وقف شده باشد ازبرای مسجد و اماکن متبرکه، نذری که جهت روشنائی و اماکن متبرکه به خدام دهند، صدقه ای که بدرویشانی دهند که در شب قدم میزنند، پولی که به فالگو دهند. (ناظم الاطباء)
خادم امرد صوفیان در خانقاه. مثال:چراغی مرشد آمد، یعنی شاگرد و خادم مرشد آمد. رجوع به چراغ شود، زمینی که وقف شده باشد ازبرای مسجد و اماکن متبرکه، نذری که جهت روشنائی و اماکن متبرکه به خدام دهند، صدقه ای که بدرویشانی دهند که در شب قدم میزنند، پولی که به فالگو دهند. (ناظم الاطباء)
