معنی نسطاس - جستجوی لغت در جدول جو

نسطاس

لغت نامه دهخدا

قسطاس

ترازو، میزان

فرهنگ فارسی عمید

نسناس

جانوری افسانه ای و موهوم شبیه به انسان که هیکلی مهیب دارد، در علم زیست شناسی نوعی از بوزینه، میمون آدم نما

فرهنگ فارسی عمید

نسپاس

(نَ)

ناسپاس. (از ناظم الاطباء). ناشکر. ناحقگزار. کافرنعمت. حق ناشناس:
بدین بخششت کرد باید بسند
مکن جانت نسپاس و دل را نژند.
فردوسی.
کافرنعمت و نسپاس گشت
کافرنعمت را شدت جزاست.
فرخی.
نبوم ناسپاس از او که ستور
سوی فرزانه بهتر از نسپاس.
ناصرخسرو

ناسپاس. (از ناظم الاطباء). ناشکر. ناحقگزار. کافرنعمت. حق ناشناس:
بدین بخششت کرد باید بسند
مکن جانْت نسپاس و دل را نژند.
فردوسی.
کافرنعمت و نسپاس گشت
کافرنعمت را شدت جزاست.
فرخی.
نبوم ناسپاس از او که ستور
سوی فرزانه بهتر از نسپاس.
ناصرخسرو

لغت نامه دهخدا

نسناس

(نَ / نِ)

دیو مردم. (مهذب الاسماء) (منتهی الارب) (از السامی) (انجمن آرا) (دهار) (ناظم الاطباء). غول. (ناظم الاطباء). جانوری بود چهارچشم سرخ روی درازبالا سبزموی، در حد هندوستان، چون گوسفند بود، او را صید کنند و خورند اهل هندوستان. (لغت نامۀاسدی) (اوبهی). جنسی اند از خلق که بر یک پای می جهند. (دهار). نوعی از حیوان که بر یک پای جهد. (غیاث اللغات از منتخب اللغات و کشف اللغات) (از آنندراج). صاحب حیوهالحیوان نوشته که: نسناس بالکسر، نوعی از حیوان است که به صورت نصف آدمی باشد چنانکه یک گوش و یک دست و یک پای دارد و به طور مردم در عربی کلام کند... و در تواریخ بهجت العالم نوشته که: نسناس در نواحی عدن و عمان بسیار است و آن جانوری است مانند نصف انسان که یک دست و یک پا و یک چشم دارد و دست او بر سینۀ او باشد و به زبان عربی تکلم کند و مردم آنجا او را صید کرده می خورند. (از غیاث اللغات) (آنندراج). گویند جنسی اند از خلق که به یک پای می جهند. (از مهذب الاسماء) (از برهان قاطع). دیو مردم که بر یک پای جهند. (السامی). و به زبان عربی حرف می زنند. (برهان قاطع). دیو مردم یا نوعی از مردم که یک دست و پا دارد، و فی الحدیث: اًن ّ حیاً من عاد عصوا رسولهم فمسخهم اﷲ نسناساً، لکل واحد منهم ید و رجل من شق واحد ینقرون کما ینقر الطائر و یرعون کما ترعی البهائم. وگویند که قوم عاد که ممسوخ شده بود نیست گردید و قومی که بر این سرشت بالفعل موجود است خلق علی حده [است] یا آنها سه جنس اند، ناس و نسناس و نسانس، یا نسانس زنان آنها، یا نسانس گرامی قدر از نسناس است، یا آنها یأجوج و مأجوج است، یا قومی از بنی آدم از نسل ارم بن سام، و زبان عربی دارند و به نامهای عربان می نامند و بر درخت برمی آیند و از آواز سگ می گریزند. یا خلقی بر صورت مردم، مگر در عوارض مخالف مردم اند و آدمی نیستند، یا در بیشه ها بر کرانۀ دریای هند زندگانی می کنند و در قدیم عربان شکار می کردند و می خوردند آنها را. (از منتهی الارب) (آنندراج). حیوانی است که در بیابان ترکستان باشد منتصب القامه، الفی القد، عریض الاظفار، و آدمی را عظیم دوست دارد، هرکجا آدمی را بیند بر سر راه آید و در ایشان نظاره همی کند و چون یگانه از آدمی بیند ببرد، و از او گویند تخم گیرد، پس بعد انسان از حیوان او شریف تر است که به چندین چیز باآدمی تشبه کرد یکی به بالای راست و دوم به پهنای ناخن و سوم به موی سر. (از چهارمقالۀ نظامی عروضی چ معین صص 14-15). خدای تعالی ذریۀ او را [جدیس را] مسخ گردانید و ایشان را نسناس خوانند، نیم تن دارند و به یکی پای چنان [دوند] که هیچ اسبی درنیابدشان. (از مجمل التواریخ). آنکه به شکل انسان بود ولی خوی و سرشت انسانی در وی نباشد. (ناظم الاطباء) :
زمین است کوه است دشت است چیست ؟
ز نسناس یا ز آدمی یاپری است ؟
فردوسی.
حلق بگرفتش مانندۀ نسناسی
برنهادش به گلوگاه چنین داسی.
منوچهری.
کهش کان ارزیز و الماس بود
همه بیشه اش جای نسناس بود.
اسدی.
یکی گفت تندی مکن با غریو
در این بیشه نسناس باشد نه دیو.
اسدی.
کشم هرچه نسناس آیدم پیش
اگر صدهزارندو زین نیز بیش.
اسدی.
که به آل رسول خویش مرا
برهاندی از این رمه ی نسناس.
ناصرخسرو.
با چنین حال و هیأت و صورت
بازنشناسدم کس از نسناس.
مسعودسعد.
در سفر ماه و سال چون نسناس
لیک برجای همچو گاو خراس.
سنائی.
نه ناطق و همه منطق فروش چون طوطی
نه مردم و همه مرده نهاد چون نسناس.
سیدحسن غزنوی.
به تن مانندۀروباه مسلوخ
به سر مانندۀ بتفوز نسناس.
سوزنی.
قلب ریا به نقد صفا چون برون دهم
نسناس چون به زیور حورا درآورم.
خاقانی.
از قید حادثات جهان کی شوم خلاص
نسناس وار تا نگریزم ز جور ناس.
علی بیگ خراسانی (از آنندراج).
- امثال:
ذهب الناس و بقی النسناس. (یادداشت مؤلف).
، مردم آبی. (مهذب الاسماء)، جنسی از خلق است. (از اقرب الموارد)، جانوری است به شکل انسان، صید کرده و خورده می شود، یا غیر از آن است، قسمی از بوزینگان است. (از اقرب الموارد)

دیو مردم. (مهذب الاسماء) (منتهی الارب) (از السامی) (انجمن آرا) (دهار) (ناظم الاطباء). غول. (ناظم الاطباء). جانوری بود چهارچشم سرخ روی درازبالا سبزموی، در حد هندوستان، چون گوسفند بود، او را صید کنند و خورند اهل هندوستان. (لغت نامۀاسدی) (اوبهی). جنسی اند از خلق که بر یک پای می جهند. (دهار). نوعی از حیوان که بر یک پای جهد. (غیاث اللغات از منتخب اللغات و کشف اللغات) (از آنندراج). صاحب حیوهالحیوان نوشته که: نِسْناس بالکسر، نوعی از حیوان است که به صورت نصف آدمی باشد چنانکه یک گوش و یک دست و یک پای دارد و به طور مردم در عربی کلام کند... و در تواریخ بهجت العالم نوشته که: نسناس در نواحی عدن و عمان بسیار است و آن جانوری است مانند نصف انسان که یک دست و یک پا و یک چشم دارد و دست او بر سینۀ او باشد و به زبان عربی تکلم کند و مردم آنجا او را صید کرده می خورند. (از غیاث اللغات) (آنندراج). گویند جنسی اند از خلق که به یک پای می جهند. (از مهذب الاسماء) (از برهان قاطع). دیو مردم که بر یک پای جهند. (السامی). و به زبان عربی حرف می زنند. (برهان قاطع). دیو مردم یا نوعی از مردم که یک دست و پا دارد، و فی الحدیث: اًن ّ حیاً من عاد عصوا رسولهم فمسخهم اﷲ نسناساً، لکل واحد منهم ید و رجل من شق واحد ینقرون کما ینقر الطائر و یرعون کما ترعی البهائم. وگویند که قوم عاد که ممسوخ شده بود نیست گردید و قومی که بر این سرشت بالفعل موجود است خلق علی حده [است] یا آنها سه جنس اند، ناس و نسناس و نسانس، یا نسانس زنان آنها، یا نسانس گرامی قدر از نسناس است، یا آنها یأجوج و مأجوج است، یا قومی از بنی آدم از نسل ارم بن سام، و زبان عربی دارند و به نامهای عربان می نامند و بر درخت برمی آیند و از آواز سگ می گریزند. یا خلقی بر صورت مردم، مگر در عوارض مخالف مردم اند و آدمی نیستند، یا در بیشه ها بر کرانۀ دریای هند زندگانی می کنند و در قدیم عربان شکار می کردند و می خوردند آنها را. (از منتهی الارب) (آنندراج). حیوانی است که در بیابان ترکستان باشد منتصب القامه، الفی القد، عریض الاظفار، و آدمی را عظیم دوست دارد، هرکجا آدمی را بیند بر سر راه آید و در ایشان نظاره همی کند و چون یگانه از آدمی بیند ببرد، و از او گویند تخم گیرد، پس بعد انسان از حیوان او شریف تر است که به چندین چیز باآدمی تشبه کرد یکی به بالای راست و دوم به پهنای ناخن و سوم به موی سر. (از چهارمقالۀ نظامی عروضی چ معین صص 14-15). خدای تعالی ذریۀ او را [جدیس را] مسخ گردانید و ایشان را نسناس خوانند، نیم تن دارند و به یکی پای چنان [دوند] که هیچ اسبی درنیابدشان. (از مجمل التواریخ). آنکه به شکل انسان بود ولی خوی و سرشت انسانی در وی نباشد. (ناظم الاطباء) :
زمین است کوه است دشت است چیست ؟
ز نسناس یا ز آدمی یاپری است ؟
فردوسی.
حلق بگرفتش مانندۀ نسناسی
برنهادش به گلوگاه چنین داسی.
منوچهری.
کهش کان ارزیز و الماس بود
همه بیشه اش جای نسناس بود.
اسدی.
یکی گفت تندی مکن با غریو
در این بیشه نسناس باشد نه دیو.
اسدی.
کشم هرچه نسناس آیدم پیش
اگر صدهزارندو زین نیز بیش.
اسدی.
که به آل رسول خویش مرا
برهاندی از این رمه ی ْ نسناس.
ناصرخسرو.
با چنین حال و هیأت و صورت
بازنشناسدم کس از نسناس.
مسعودسعد.
در سفر ماه و سال چون نسناس
لیک برجای همچو گاو خراس.
سنائی.
نه ناطق و همه منطق فروش چون طوطی
نه مردم و همه مرده نهاد چون نسناس.
سیدحسن غزنوی.
به تن مانندۀروباه مسلوخ
به سر مانندۀ بتفوز نسناس.
سوزنی.
قلب ریا به نقد صفا چون برون دهم
نسناس چون به زیور حورا درآورم.
خاقانی.
از قید حادثات جهان کی شوم خلاص
نسناس وار تا نگریزم ز جور ناس.
علی بیگ خراسانی (از آنندراج).
- امثال:
ذهب الناس و بقی النسناس. (یادداشت مؤلف).
، مردم آبی. (مهذب الاسماء)، جنسی از خلق است. (از اقرب الموارد)، جانوری است به شکل انسان، صید کرده و خورده می شود، یا غیر از آن است، قسمی از بوزینگان است. (از اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

نسناس

(نِ)

گرسنگی سخت. جوع شدید. (از اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

قسطاس

(قُ)

ترازو. (برهان). ترازوی بزرگ. (مهذب الاسماء). قسطاس در همه معانی آن. (اقرب الموارد) (منتهی الارب). رجوع به قسطاس شود:
به قسطاسی بسنجم راز موبد
که جوسنگش بود قسطای لوقا.
خاقانی

لغت نامه دهخدا

قسطاس

(قِ)

میزان. (اقرب الموارد). کپان و ترازو. (منتهی الارب) (برهان) ، راست تر ترازوها. (منتهی الارب). اقوم الموازین. (اقرب الموارد) ، ترازوی عدل، هر ترازو که باشد. (منتهی الارب). میزان العدل ای ّ میزان کان. (اقرب الموارد) : و زنوا بالقسطاس المستقیم. (قرآن 35/17). برخی گویند این کلمه عربی و مأخوذ از قسطبه معنی عدل است و گروهی آن را رومی معرب دانند. (ازاقرب الموارد) (منتهی الارب). رجوع به قسطاس شود

میزان. (اقرب الموارد). کپان و ترازو. (منتهی الارب) (برهان) ، راست تر ترازوها. (منتهی الارب). اقوم الموازین. (اقرب الموارد) ، ترازوی عدل، هر ترازو که باشد. (منتهی الارب). میزان العدل ای ّ میزان کان. (اقرب الموارد) : و زنوا بالقسطاس المستقیم. (قرآن 35/17). برخی گویند این کلمه عربی و مأخوذ از قسطبه معنی عدل است و گروهی آن را رومی معرب دانند. (ازاقرب الموارد) (منتهی الارب). رجوع به قُسطاس شود

لغت نامه دهخدا

اسطاس

یکی از مترجمین کتاب الفلاحه الرومیه تألیف الحکیم قسطوس بن اسکور اسکینه (کذا) بعربی. (کشف الظنون چ 1 استانبول ج 2 ص 293)

لغت نامه دهخدا