معنی ناجله - جستجوی لغت در جدول جو

ناجله(جِ لَ)

لغت نامه دهخدا

نائله

(دخترانه)

آنکه به مقصود رسیده است، نام همسر عثمان خلیفه سوم

فرهنگ نامهای ایرانی

عاجله

عاجل، کنایه از دنیا، این جهان

فرهنگ فارسی عمید

ناقله

ناقل، مردمی که از جایی به جایی نقل مکان کنند

فرهنگ فارسی عمید

نافله

نماز مستحبی که پس از نماز واجب خوانده می شود، عبادتی که واجب نباشد، عبادت غیر واجب، عطیه، بخشش، غنیمت

فرهنگ فارسی عمید

نازله

بلا، مصیبت

فرهنگ فارسی عمید

ناجره

(یَ)

شهری است در جانب شرقی اندلس از توابع تطیله. (قاموس الاعلام). و آن امروز به دست فرنگان است. (معجم البلدان)

لغت نامه دهخدا

ناجیه

(یَ)

ابن جندب اسلمی از یاران پیغمبر اسلام بود شرح خدمات او در امتاع الاسماع آمده است. (ج 1 صص 274-278). ناجیه بن جندب یا ناجیه بن عمرو صحابی است. نام او ذکوان بود و پیغمبر او را ناجیه نامید همچنانکه از قریش نجات یافته بود. (از منتهی الارب). وی در سفر حج عمره از طرف حضرت رسول مأموریت ضبط شتران را داشته است. صاحب حبیب السیر آرد: آنگاه حضرت رسالت پناه عازم گزاردن عمره شده اصحاب را به کارسازی امر نموده و هفتاد شتر جهت هدی تعیین کرده ضبط آن شتران را بعهدۀناجیه بن جندب اسلمی فرموده. (حبیب السیر ج 1 ص 369). و نیز رجوع به ص 409 از همین کتاب و همین مجلد شود

لغت نامه دهخدا

ناجیه

(چِ)

شهر کوچکی است بنی اسد را. (از معجم البلدان). قال العمرانی: ناجیه مدینه صغیره لبنی اسد و هی طویه لبنی اسد من مدافع القنان جبل و هماطویان بهذا الاسم و مات روبه بن العجاج بناجیه لاادری بهذا الموضع أم بغیره. (معجم البلدان)

لغت نامه دهخدا

ناجعه

(جِ عَ)

تأنیث ناجع، جماعتی که گیاه و آب جویند. (دهار). قوم ناجعه، گروه جویندۀ گیاه. (ناظم الاطباء). یقال: هؤلاء قوم ناجعه. (منتهی الارب). مرت بنا ناجعه و نواجع، ای قوم منتجعون. (اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

نازله

(زِ لَ)

سختی زمانه. بلای سخت. (منتهی الارب) (آنندراج). مصیبت شدیدی که بر مردم فرود آید. (اقرب الموارد). سختی و حوادث زمانه. (غیاث اللغات) (منتخب اللغه). الشدیده من شدائد الدهر. (معجم متن اللغه). سختی زمانه. بلائی که بمردم رسد. (شمس اللغات). واقعه. (مهذب الاسماء). بلا. ملمّه. حادثه. پیشامد. ج، نوازل. نازلات: بلائی عظیم و نازله ای شگرف این ساعت ببرکت تو از من مدفوع شده است. (سندبادنامه ص 131). چنین دشمن از پای درآورده و چنین نازله ای دفع کرده. (سندبادنامه ص 152). هر عاقلی اسیر عاقله ای و هر کاملی مبتلی به نازله ای. (جهانگشای جوینی) ، چیزی. یقال: ما عنده نازله، ای شی ٔ. (مهذب الاسماء)

لغت نامه دهخدا

ناجده

(جِ دَ)

تأنیث ناجد. (المنجد). رجوع به ناجد شود. ج، نواجد

لغت نامه دهخدا

ناتله

(جِ رَ)

شهری است در طبرستان در پنج فرسخی چالوس. سرزمین خرم سرسبزی است در سهل طبرستان و آن را ناتل هم گویند. از آنجاست: ابوالحسن علی بن ابراهیم بن عمرالحلبی الناتلی متوفی در 517. (از معجم البلدان). رجوع به ناتل شود

لغت نامه دهخدا

ناجیه

(یَ)

تأنیث ناجی. نجات یابنده و رستگار از عقوبت. (آنندراج). رستگار از عقوبت. (غیاث اللغات). رهنده و خلاص شونده. (ناظم الاطباء) ، ناقۀ تیزرو. (آنندراج) (منتهی الارب). ناقه ناجیه، ماده شتر تیزرو. (ناظم الاطباء). شتر مادۀ چست رفتار. (شمس اللغات). بعیر ناج. (منتهی الارب). الناقهالسریعه تنجو بمن رکبها. (المنجد). ج، ناجیات.
- امت ناجیه، مقصود مسلمانان اند. در معجم البلدان آرد: من قولنانجت الامه من العذاب فهی ناجیه. (معجم البلدان).
- فرقۀ ناجیه، شیعه. (یادداشت مؤلف)

لغت نامه دهخدا

ناشله

(شِ لَ)

ران کم گوشت. (آنندراج) : فخذ ناشله، ران کم گوشت. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). رانی اندک گوشت. (مهذب الاسماء). الفخذ القلیله اللحم. ناسله. (اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

ناسله

(سِ لَ)

ران کم گوشت. (آنندراج) (ناظم الاطباء) : فخذ ناسله، ران کم گوشت. (منتهی الارب)

لغت نامه دهخدا

ناقله

(قِ لَ)

تأنیث ناقل است. (از فرهنگ نظام) (از اقرب الموارد) ، مردم از جائی به جائی رونده، خلاف قطان. (منتهی الارب). ضدالقاطنین. (معجم متن اللغه). مردمی که از جائی به جائی روند و ساکن و متوطن در جائی نباشد، خلاف قطان. (ناظم الاطباء). ج، نواقل، کسانی که از قومی به قومی دیگر منتقل شوند. (مرصع) ، بلائی از بلاهای روزگار. (معجم متن اللغه). نواقل الدهر، ای نوائبه التی تنقل من حال الی حال، یقال: اصابته نواقل الدهر. رجوع به نواقل شود

لغت نامه دهخدا

نافله

(فِ لَ)

غنیمت. (منتهی الارب) (آنندراج) (معجم متن اللغه) (المنجد) (اقرب الموارد) (ناظم الاطباء) ، فرزند فرزند. (ترجمان علامه جرجانی). نواسه. (مهذب الاسماء). نبیره. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء). ولدالولد. (معجم متن اللغه) (از اقرب الموارد) (المنجد). نوه. نواسه. فرزندزاده. بچه زاده. قال اﷲ تعالی: و وهبنا له اسحق و یعقوب نافله. (قرآن 72/21) ، دهش. (منتهی الارب). عطیه. (المنجد) (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) (اقرب الموارد). هر عطیه ای که تبرع جوید بدان بخشنده اش از صدقه یا کار خیر. (از معجم متن اللغه). عطیه و بخشش غیرواجب. (غیاث اللغات). ج، نوافل: هو کثیرالنوافل، کثیرالعطایا و الفواضل. (المنجد) ، عبادتی که واجب نبوده است. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء). انجام دادن آنچه که عمل بدان بر تو فرض و واجب نباشد. (از المنجد). آنچه که زائد بر فریضه باشد. (از اقرب الموارد). عبادتی که بر بنده واجب نباشد. (غیاث اللغات) (از معجم متن اللغه). طاعت که نه فریضه بود. (السامی). طاعتی که فریضه نباشد. (ترجمان علامه جرجانی). ما تفعلوا مما لایجب. (اقرب الموارد). تطوع. طاعتی که نه فریضه بود و نه سنت. طاعت زیاده. طاعت افزونی. (یادداشت مؤلف). ج، نوافل.
- نماز نافله، نماز سنت که واجب نباشد. نمازهای مستحبی زیاد است و آنها را نافله گویند، در میان نمازهای نافله به نافله های شبانه روز بیشتر سفارش شده و آنها در غیر روز جمعه سی وچهار رکعتند. هشت رکعت آن نافلۀ ظهر، هشت رکعت نافلۀ عصر، چهار رکعت نافلۀ مغرب، دو رکعت نافلۀ عشا، یازده رکعت نافله شب و دو رکعت نافلۀ صبح و چون دو رکعت نافلۀ عشاء بنابر احتیاط باید نشسته خوانده شود یک رکعت حساب می شود و در روزهای جمعه بر شانزده رکعت نافلۀ ظهر وعصر چهار رکعت اضافه می شود. از یازده رکعت نافلۀ شب هشت رکعت آن باید به نیت نافلۀ شب و دو رکعت آن به نیت نماز شفع و یک رکعت آن به نیت نماز وتر خوانده شود. نمازهای نافله را می شود نشسته خواند و نافلۀ ظهر و عصر و عشاء را در سفر نباید خواند. (ذخیرهالعباد آیت اﷲ فیض چ قم ص 89) :
خدایگان جهان مر نماز نافله را
به جای ماند و ببست از پی فریضه ازار.
ابوحنیفۀ اسکافی (از تاریخ بیهقی ص 280).
ای طاعت تو فرض و دگر نافله ها
وز بخشش تو قافله در قافله ها.
مسعودسعد.
در سیزده ساعت شب صد نافله کردستی
با چارده مه فرضی بگذار به صبح اندر.
خاقانی.
هر ساعت به طاعت مشغول شدی و نافله ای و تطوعی برآوردی. (سندبادنامه ص 191).
- امثال:
فریضه چون آمد نافله برمی خیزد

لغت نامه دهخدا

ناجیه

(یَ)

منزلی است مردم بصره را در طریق مدینه بعد از انال و قبل از قواره، بدون آب است. (معجم البلدان بنقل از سکونی)
آبی است از آن بنی قره (از بنی اسد) . (از معجم البلدان به نقل از اصمعی). آبی است بنی اسد را. (منتهی الارب)

لغت نامه دهخدا

راجله

(جِ لَ)

تأنیث راجل. رجوع به راجل شود، تکۀ راعی که بدان متاع خود را بار کند. (منتهی الارب) (آنندراج)

لغت نامه دهخدا

ناجیه

محله ای است در بصره، (ازمعجم البلدان)، موضعی است در بصره، (منتهی الارب)

لغت نامه دهخدا

ناحله

(حِ لَ)

تأنیث ناحل است. رجوع به ناحل شود، شتر سبک اندام، تیغ تنک باریک. (منتهی الارب) (آنندراج). النواحل، السیوف التی رقت ظباها من کثره الاستعمال. (المنجد). ج، نواحل

لغت نامه دهخدا

واجله

(جِ لَ)

مؤنث واجل. رجوع به واجل شود

لغت نامه دهخدا

عاجله

(جِ لَ)

مؤنث عاجل. رجوع به عاجل شود

لغت نامه دهخدا

ناعله

(عِ لَ)

مؤنث ناعل. (اقرب الموارد). رجوع به ناعل شود