دانۀ حاصل از زراعت گیاهان تیرۀ گندمیان مانند جو، گندم، ارزن، برنج و امثال آن ها، حاصل زراعت این گیاهان که هنوز برداشت نشده است، آذوقه، درآمد و دخلی که از کرایۀ خانه یا دکان به دست آید
دانۀ حاصل از زراعت گیاهان تیرۀ گندمیان مانندِ جو، گندم، ارزن، برنج و امثال آن ها، حاصل زراعت این گیاهان که هنوز برداشت نشده است، آذوقه، درآمد و دخلی که از کرایۀ خانه یا دکان به دست آید
درآمد هرچیزی از حبوب و نقود و جز آن، و آمد کرایۀ مکان و مزد غلام و ماحصل زمین. ج، غلاّت. (منتهی الارب) (آنندراج). ج، غلاّت، غلال. (اقرب الموارد). کرای سرای و کلبه و کاروانسرای باشد. (فرهنگ اسدی). دخل و درآمد چون کرای خانه و مزدغلام و فایدۀ زمین و ثمر درخت و شیر و گاو و گوسفندو شتر و نتاج حیوان اهلی، گندم و جو وشالی و جز آن. (آنندراج). مطلق حبوبات و انواع مختلف بقولات. (قاموس کتاب مقدس). در استعمال فارسی زبانان به معنی گندم و جو و ارزن، و آنچه از آرد آن نان کنند. در فرهنگ اسدی آمده: خنبه چهار دیواری بکنند بر مثال چرخشتی و اندر آن غله کنند. - انتهی. نوع گندم و جو در تداول فارسیان: غرجستان جایی بسیارغله و کشت و برز و آبادان است. (حدود العالم). و ایشان را [مردم فراو را به دیلمان] هیچ کشت و برز نیست و غله از حدود نسا و دهستان آرند. (حدود العالم) .و طعام و غلۀ سرندیب از این شهر [از شهر نوبین] است. (حدود العالم). این قوم بر خوید و غله فرودآیند. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 594). از همه خوبتر ما را به غزنین چندین غله است و اینجا چنین ماندگی. (تاریخ بیهقی ایضاً ص 622). از همه خوبتر آنکه غله رسیده باشدو خصمان با سر غله اند. (تاریخ بیهقی ایضاً ص 626). در اینجا همیخیزدش غله کایزد در آن عالم دیگر انبار دارد. ناصرخسرو. تا در آن شهر غله و دیگر اسباب خریدندی و به زیان آوردندی به آب و آتش و در چاهها ریختن. (فارسنامۀ ابن البلخی ص 57). به غازی غله دادی و زر و سیم به کافر بر اینسان بالسویه. سوزنی. عمال و معتمدان او در انبارهای غله بازکردند و غلها بریختند، و بر فقرا و مساکین صرف کردند. (ترجمه تاریخ یمینی چ 1272 هجری قمری ص 330). یکی غله مرداد مه توده کرد ز تیمار وی خاطر آسوده کرد. سعدی. ترک دنیا به مردم آموزند خویشتن مال و غله اندوزند. سعدی. اندک اندک به هم شود بسیار دانه دانه ست غله در انبار. سعدی. و از آن ولایت [از ولایت فراه] غلۀ وافر حاصل میشود. (روضات الجنات فی اوصاف مدینه هرات ج 1 ص 336)، درمهایی که بیت المال آن را برگرداند و بازرگانان آن را گیرند. ما یرده بیت المال و یأخذه التجار من الدراهم. (اقرب الموارد) (تعریفات جرجانی)، خراجی که مولی بر عبد واجب کند در هر ده درهم. الضریبه التی ضرب المولی علی العبد کل عشره دراهم. (تعریفات جرجانی ازاقرب الموارد). کم ضریبه عبدک، ای غلته. (منتهی الارب)، شیر نخست که از پستان برآید. (فرهنگ اوبهی). - پرغله، غله خیز. آنجا که غلۀ فراوان دارد: بستان خدای است چنان دان که شریعت پرغله و پرکشت و درختان فراوان. ناصرخسرو. - غلۀ دیوانی، غلۀ شاهی. (آنندراج)
درآمد هرچیزی از حبوب و نقود و جز آن، و آمد کرایۀ مکان و مزد غلام و ماحصل زمین. ج، غَلاّت. (منتهی الارب) (آنندراج). ج، غَلاّت، غِلال. (اقرب الموارد). کرای سرای و کلبه و کاروانسرای باشد. (فرهنگ اسدی). دخل و درآمد چون کرای خانه و مزدغلام و فایدۀ زمین و ثمر درخت و شیر و گاو و گوسفندو شتر و نتاج حیوان اهلی، گندم و جو وشالی و جز آن. (آنندراج). مطلق حبوبات و انواع مختلف بقولات. (قاموس کتاب مقدس). در استعمال فارسی زبانان به معنی گندم و جو و ارزن، و آنچه از آرد آن نان کنند. در فرهنگ اسدی آمده: خنبه چهار دیواری بکنند بر مثال چرخشتی و اندر آن غله کنند. - انتهی. نوع گندم و جو در تداول فارسیان: غرجستان جایی بسیارغله و کشت و برز و آبادان است. (حدود العالم). و ایشان را [مردم فراو را به دیلمان] هیچ کشت و برز نیست و غله از حدود نسا و دهستان آرند. (حدود العالم) .و طعام و غلۀ سرندیب از این شهر [از شهر نوبین] است. (حدود العالم). این قوم بر خوید و غله فرودآیند. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 594). از همه خوبتر ما را به غزنین چندین غله است و اینجا چنین ماندگی. (تاریخ بیهقی ایضاً ص 622). از همه خوبتر آنکه غله رسیده باشدو خصمان با سر غله اند. (تاریخ بیهقی ایضاً ص 626). در اینجا همیخیزدش غله کایزد در آن عالم دیگر انبار دارد. ناصرخسرو. تا در آن شهر غله و دیگر اسباب خریدندی و به زیان آوردندی به آب و آتش و در چاهها ریختن. (فارسنامۀ ابن البلخی ص 57). به غازی غله دادی و زر و سیم به کافر بر اینسان بالسویه. سوزنی. عمال و معتمدان او در انبارهای غله بازکردند و غلها بریختند، و بر فقرا و مساکین صرف کردند. (ترجمه تاریخ یمینی چ 1272 هجری قمری ص 330). یکی غله مرداد مه توده کرد ز تیمار وی خاطر آسوده کرد. سعدی. ترک دنیا به مردم آموزند خویشتن مال و غله اندوزند. سعدی. اندک اندک به هم شود بسیار دانه دانه ست غله در انبار. سعدی. و از آن ولایت [از ولایت فراه] غلۀ وافر حاصل میشود. (روضات الجنات فی اوصاف مدینه هرات ج 1 ص 336)، درمهایی که بیت المال آن را برگرداند و بازرگانان آن را گیرند. ما یرده بیت المال و یأخذه التجار من الدراهم. (اقرب الموارد) (تعریفات جرجانی)، خراجی که مولی بر عبد واجب کند در هر ده درهم. الضریبه التی ضرب المولی علی العبد کل عشره دراهم. (تعریفات جرجانی ازاقرب الموارد). کم ضریبه عبدک، ای غلته. (منتهی الارب)، شیر نخست که از پستان برآید. (فرهنگ اوبهی). - پرغله، غله خیز. آنجا که غلۀ فراوان دارد: بستان خدای است چنان دان که شریعت پرغله و پرکشت و درختان فراوان. ناصرخسرو. - غلۀ دیوانی، غلۀ شاهی. (آنندراج)
کوزۀ کوچک. (فرهنگ جهانگیری). کوزۀ کوچک سرتنگ. (برهان قاطع) (آنندراج) (انجمن آرا). کوزه ای که طمغاچیان و راهداران و قماربازان دارند و در آن پول سیاه و سپید جمع میکنند وغلّک تصغیر آن است و آن کوزه را غله دان و غولک دان نیز گفته اند. (از انجمن آرا) (آنندراج) : گردون دهد به سفرۀ محنت مرا طعام گیتی دهد به غلۀ شدت مرا شراب. قاضی حمیدی (از فرهنگ جهانگیری) (رشیدی)
کوزۀ کوچک. (فرهنگ جهانگیری). کوزۀ کوچک سرتنگ. (برهان قاطع) (آنندراج) (انجمن آرا). کوزه ای که طمغاچیان و راهداران و قماربازان دارند و در آن پول سیاه و سپید جمع میکنند وغُلَّک تصغیر آن است و آن کوزه را غله دان و غولک دان نیز گفته اند. (از انجمن آرا) (آنندراج) : گردون دهد به سفرۀ محنت مرا طعام گیتی دهد به غلۀ شدت مرا شراب. قاضی حمیدی (از فرهنگ جهانگیری) (رشیدی)
خرمن. (منتهی الارب) (آنندراج). خرمن و خرمنگاه. ج، شغل. (از اقرب الموارد) (ناظم الاطباء). حدیث: ان علیاً علیه السلام خطب الناس بعد الحکمتین علی شغله، ای علی بیدر. (ناظم الاطباء) ، دفعه. (از اقرب الموارد)
خرمن. (منتهی الارب) (آنندراج). خرمن و خرمنگاه. ج، شَغْل. (از اقرب الموارد) (ناظم الاطباء). حدیث: ان علیاً علیه السلام خطب الناس بعد الحکمتین علی شغله، ای علی بیدر. (ناظم الاطباء) ، دفعه. (از اقرب الموارد)
دفعه از کمیز و جز آن. (منتهی الارب) (آنندراج) (از اقرب الموارد). مقداری از کمیز و جز آن که یک دفعه ریخته می شود. (ناظم الاطباء) ، آنچه از دهن اندازی از شراب و مانند آن. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) (ازاقرب الموارد) ، کون. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) ، اندک چیزی. یقال: ازغل لی زغله من سقائک، ای صب لی شیئا. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (از آنندراج) (از اقرب الموارد)
دُفعه از کمیز و جز آن. (منتهی الارب) (آنندراج) (از اقرب الموارد). مقداری از کمیز و جز آن که یک دفعه ریخته می شود. (ناظم الاطباء) ، آنچه از دهن اندازی از شراب و مانند آن. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) (ازاقرب الموارد) ، کون. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) ، اندک چیزی. یقال: ازغل لی زغله من سقائک، ای صب لی شیئا. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (از آنندراج) (از اقرب الموارد)
حصۀ شبیه به بغل در جسمی یا چیزی. حرف ’ها’ در آخر لفظ مذکور بمعنی شباهت است مثل زبانه، پایه، دهانه. (از فرهنگ نظام) ، شیرینی یا بهای شیرینی باشد که در وقت جامۀ نو پوشیدن بخش کنند. (برهان) (ناظم الاطباء) ، مژده و نوید. (ناظم الاطباء) (از برهان) (انجمن آرا) (آنندراج). مژده. (رشیدی) (جهانگیری). بغیاذ. فغیاذ. بغیار. فغیار. فغیاز. (سروری). فغیاز. (لغت فرس اسدی). برمغاز. (سروری). و رجوع به بغیازی شود
حصۀ شبیه به بغل در جسمی یا چیزی. حرف ’ها’ در آخر لفظ مذکور بمعنی شباهت است مثل زبانه، پایه، دهانه. (از فرهنگ نظام) ، شیرینی یا بهای شیرینی باشد که در وقت جامۀ نو پوشیدن بخش کنند. (برهان) (ناظم الاطباء) ، مژده و نوید. (ناظم الاطباء) (از برهان) (انجمن آرا) (آنندراج). مژده. (رشیدی) (جهانگیری). بغیاذ. فغیاذ. بغیار. فغیار. فغیاز. (سروری). فغیاز. (لغت فرس اسدی). برمغاز. (سروری). و رجوع به بغیازی شود
ابزار، مایه، اندام، زین و برگ، زهار، گاهوک (تابوت) عقاب شاهین، پرنده ایست از دسته شکاریان روزانه دارای قدی متوسط و سری کشیده و منقار و پنجه های نسبه ضعیف
ابزار، مایه، اندام، زین و برگ، زهار، گاهوک (تابوت) عقاب شاهین، پرنده ایست از دسته شکاریان روزانه دارای قدی متوسط و سری کشیده و منقار و پنجه های نسبه ضعیف