معنی غدائر در لغت نامه دهخدا

جَمعِ واژۀ غدیره. گیسوان بافته. (منتهی الارب) (آنندراج) :، غدائره مستشزرات الی العلی، تضل العقاص فی مثنی و مرسل.، (معلقۀ امروءالقیس).، معنبرذوائب معقدعقائص، مسلسل غدائر سجنجل ترائب.، (منسوب به امیر معزی یا پدر وی برهانی).، دیدها در آن ماتم سرا از شعاع موی و نقض غدائر گیسوی ولدان وجواری مخطوف و مفتور. (ترجمه تاریخ یمینی ص 451)

معنی غدائر در فرهنگ لغت هوشیار

جمع غدیره، گیسوان بافته، گیسوهای بافته شده زنان

معنی غدائر - جستجوی لغت در جدول جو

غدائر(غَ ءِ)

لغت نامه دهخدا

غدائر

فرهنگ لغت هوشیار

غدار

بسیار غدر کننده، بی وفا، خائن، حیله گر، فریب کار

فرهنگ فارسی عمید

غدایر

موهای بافته شده، جمع غدیر، آبگیرها

فرهنگ فارسی عمید

غائر

(ءِ)

ماء غائر، آبی نهان در زیر زمین. (مهذب الاسماء). مقابل ظاهر، فروشونده و در نشیب فرورونده. (غیاث اللغات). به زمین فرورفته. (آنندراج) ، نشیب. (نصاب) زمین پست. (غیاث اللغات). گود. دورتک، رجل غائر الی جبین، مردی که درون شده باشد استخوان ابروی او. (مهذب الاسماء)

لغت نامه دهخدا

دائر

(ءِ)

گردگرد. گردنده. گردان. گردش کننده. (آنندراج) ، صاحب کشاف اصطلاحات الفنون آرد: نزد اهل هیئت قوسی از مدار روزانۀ ستاره را نامندکه در میان مرکز ستاره و دائرۀ افق قرار دارد و عبدالعلی بیرجندی در هیئت فارسی گفته است: و از مدار یومی کوکب آنچه میان مرکز کواکب و افق واقع شود آن رادائر گویند - انتهی. و آن بر دو قسم است: دائر شبانه و دائر روزانه و هر یک نیز بر دو بخش است: دائر گذشته و دائر باقی که دایر آینده نیز گویند. و رجوع به کشاف اصطلاحات الفنون و تفصیل آن شود، مقابل بایر: زمینی دائر، زیر کشت که در آن کشت شود. مقابل زمین بایر، ناکشته. و نیز رجوع به دایر شود

گِردگَرد. گردنده. گردان. گردش کننده. (آنندراج) ، صاحب کشاف اصطلاحات الفنون آرد: نزد اهل هیئت قوسی از مدار روزانۀ ستاره را نامندکه در میان مرکز ستاره و دائرۀ افق قرار دارد و عبدالعلی بیرجندی در هیئت فارسی گفته است: و از مدار یومی کوکب آنچه میان مرکز کواکب و افق واقع شود آن رادائر گویند - انتهی. و آن بر دو قسم است: دائر شبانه و دائر روزانه و هر یک نیز بر دو بخش است: دائر گذشته و دائر باقی که دایر آینده نیز گویند. و رجوع به کشاف اصطلاحات الفنون و تفصیل آن شود، مقابل بایر: زمینی دائر، زیر کشت که در آن کشت شود. مقابل زمین بایر، ناکشته. و نیز رجوع به دایر شود

لغت نامه دهخدا

غدار

(دَ مَ رَ)

به معنی مغادره است. (منتهی الارب). مصدر غادر است به معنی ترک کردن و باقی گذاشتن. (از اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

غدار

(غَ رِ)

یا غدار، یعنی ای زن بیوفاء، دشنام است او را. (منتهی الارب). یا غدار بالبناء علی الکسر، دشنامی از برای زن است و آن از چیزهایی است که اختصاص به ندادارد و معنی آن یا غادره است و در شتم مرد یا غدرو در جمع آن یا آل غدر گویند. (از اقرب الموارد)

یا غدار، یعنی ای زن بیوفاء، دشنام است او را. (منتهی الارب). یا غدار بالبناء علی الکسر، دشنامی از برای زن است و آن از چیزهایی است که اختصاص به ندادارد و معنی آن یا غادره است و در شتم مرد یا غُدَرو در جمع آن یا آل غدر گویند. (از اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

صدائر

(صَ ءِ)

جمع واژۀ صدیره است. صدائرالوادی، بمعنی صدورالوادی. (منتهی الارب). اعلای وادی و پیشگاه آن

لغت نامه دهخدا

غدائد

(غَ ءِ)

جمع واژۀ غده، به معانی سلعه، و مابین شحم و سنام، و پاره ای از مال. در غیر این معانی جمع غدد است. (از اقرب الموارد) ، حصه ها. (منتهی الارب). نصیب ها. (از اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

غدایر

(غَ یِ)

غدائر. رجوع به غدائر شود، غدیرها. آبگیرها: غدایر آب که آن را گول خوانند در پیش آن بنات السماء بسیار در آنجا جمع شدی. (جهانگشای جوینی)

لغت نامه دهخدا

غرائر

(غَ ءِ)

جمع واژۀ غریره. (اقرب الموارد). رجوع به غریره شود، جمع واژۀ غراره. (منتهی الارب). جوالها. (آنندراج) (اقرب الموارد). جوهری گوید: گمان می کنم معرب باشد. (از اقرب الموارد). رجوع به غراره شود

لغت نامه دهخدا

غضائر

(غَ ءِ)

جمع واژۀ غضاره. (اقرب الموارد). رجوع به غضاره شود

لغت نامه دهخدا

غدار

(غَدْ دا)

بی وفا (مذکر و مؤنث در وی یکسان است). تأنیث آن غداره. (منتهی الارب) (آنندراج). بسیار بی وفا. (غیاث اللغات). پیمان شکن و خیانت کننده به کسی، گفته اند غدر در اصل به معنی اخلال در چیزی و ترک آن وضع شده و معنی نقض عهد، مأخوذ از آن است. (از اقرب الموارد). مرد یا زن پیمان شکن و خیانتکار. غادر. غادره. (از اقرب الموارد). ختار. (ترجمان القرآن ذیل ختار). رجوع به ختار شود. زنهارخوار. زینهارخوار. غدرکننده. پرغدر، در نثر و نظم فارسی علاوه بر معانی فوق بیشتر به معنی مکار و محیل و فریبنده به کار رفته است:
اگر خدای بخواهد به مدتی نزدیک
مراد خویش برآری ز دشمن غدار.
فرخی.
قول و عمل چون به هم آمد بدانک
رسته شدی از تن غدار خویش.
ناصرخسرو.
بدان کآن تشنۀ دنیای غدّار
بتر از تشنۀ آب است بسیار.
ناصرخسرو.
رش و سنگ کم و ترازوی کژ
همه تدبیر مرد غدار است.
ناصرخسرو.
اقوال پسندیده مدروس گشته... و عالم غدار، و زاهد مکار. (کلیله و دمنه). ملک در اکرام آن کافرنعمت غدار افراط نمود. (کلیله و دمنه). آنکه... شوخ چشمی سپهر غدار دیده بود سبک روی به کار آورد. (کلیله و دمنه).
اکنون که گل سعادتت پربار است
دست تو ز جام می چرا بیکار است
می خور که زمانه دشمن غدار است
دریافتن روز چنین دشوار است.
خیام (رباعیات چ فروغی).
چو طوطی ارچه همه منطقم نه غمّازم
چو تیغ گرچه همه گوهرم نه غدارم.
خاقانی.
خاقانی از این خانه و خان غدار
برخیز و به خانه بان کلیدش بسپار.
خاقانی.
کیست دنیا زنی است مکاره
چیست در خانه زن غدار.
خاقانی.
چون ابوالحسن سیمجور فساد آن کار و کساد آن بازار مشاهدت کرد با زمانۀ غدار یار شد. (ترجمه تاریخ یمینی چ 1272 هجری قمری ص 59). و عرصۀ آن ولایت از خبث و فساد آن غداران پاک گردانید. (ترجمه تاریخ یمینی ص 29). روی به ولایت آن کافر غدار نهاد. (ترجمه تاریخ یمینی ص 39).
دو سرهنگ غدار چون پیل مست
بر آن پیلتن برگشادند دست.
نظامی.
جای من گر گرفت غداری
عنکبوتی تنید بر غاری.
نظامی.
در بن این خاکدان عالم غدار
اشک فشان همچو شمع چند گدازم.
عطار.
یار ناپایدار دوست مدار
دوستی را نشاید این غدار.
سعدی.
شکر آنان خورند زین غدار
که نیابند زهر درشکرش.
سعدی.
حقوق صحبتم آویخت دست در دامن
که حسن عهد فراموش کردی ای غدار.
سعدی