معنی صریح در فرهنگ فارسی عمید

روشن و آشکار، خالص، پاکیزه

معنی صریح در لغت نامه دهخدا

نام اسبی مر بنی لخم را. (منتهی الارب)، نام اسبی مر بنی نهش را. (منتهی الارب)، نام اسب عبدیغوث حرب. (منتهی الارب)

معنی صریح در لغت نامه دهخدا

خالص از هر چیزی. (منتهی الارب). خالص. (دستورالاخوان). محض، ظاهر و آشکارا. (غیاث اللغات). بی پرده. پوست کنده. رک. هویدا:، همی برمز چه گویم صریح خواهم گفت، جهان ملک ملکی در جهان ملک افزود.، مسعود سعد.، تا با شما صریح بگوید که هان و هان، عبرت ز خاک ما که نه از ما جوانترید.، خاقانی.، شد ولایت صریح من گفتم، ظاهر است این سخن کنایت نیست.، بهار.، صریح گوید گفتارهای او کاین مرد، به غیرت از امرا و به حکمت از حکماست.، بهار.،، و نزد علمای علم اصول لفظی را گویند که مقصود از آن فی نفسه روشن باشد بر اثر کثرت استعمال. خواه از حیث حقیقت و خواه از جهت مجاز. و حکمه ثبوت موجبه من غیر حاجه الی النیه او القرینه. و تقابله الکنایه و این تعریفی است که در کتب حنفیان برای لفظ صریح تعیین شده است. اما مراد از ’فی نفسه’ در این تعریف یعنی آن لفظ، لفظی مستعمل باشد. و کنایه لفظی را گویند که مقصود از آن فی نفسه آشکار نباشد خواه از جهه حقیقت و خواه از حیث مجاز و از قید ’فی نفسه’ در این تعریف نیز احتراز از پوشیدگی، مقصود ازصریح است بواسطۀ غرابت لفظ یا غفلت شنونده از وضع یا از قرینه یا امثال آن و نیز احتراز است از روشنی و پیدائی مقصود در کنایه بواسطۀ تفسیر و بیان. پس از این رو لفظ مُفسر و مُحکم داخل صریح و مثل مجمل و مشکل داخل در کنایه خواهند بود کذا فی التلویح. و اما درعضدی گفته است که صریح از اقسام منطوق است چه منطوق به صریح و غیرصریح تقسیم شده و صریح نزد علمای نحو بر تأکید لفظی اطلاق شود. در عباب گوید: تأکید لفظی ببازگشت لفظ اول صریح نامیده شود. و بغیر لفظ اول آن را غیرصریح گویند و معنوی نیز خوانند و نیز صریح بر قسمی از اقسام اعراب اطلاق گردد. (از کشاف اصطلاحات الفنون)، مرد پاکیزه نسب و بی آمیغ نسب. (منتهی الارب)، شیر که کفک آن فرونشسته باشد. (بحر الجواهر). شیر کف بنشسته. (مهذب الاسماء). شیر روغن برگرفته. (منتهی الارب)، مرد گوهری. (نسخۀ خطی مهذب الاسماء کتاب خانه مؤلف)