- شمبلید(شَ بَ)
شنبلید، شمبلیله. گیاهی مأکول که تخم آنرا به تازی حلبه گویند و در خورشها و اشکنه ها تازه و خشک آنرا داخل می کنند. (ناظم الاطباء). شمبلیت. (از غیاث) (از آنندراج). رجوع به شمبلیله و شمبلیت شود
معنی شمبلید - جستجوی لغت در جدول جو
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
(دخترانه)
فرهنگ نامهای ایرانی
نام کوچکترین دختر برزین، از شخصیتهای شاهنامه، یکی از همسران بهرام گور پادشاه ساسانی، نام گل
شنبلیله، گیاهی علفی و یک ساله، با شاخه های نازک و گل های زرد که به عنوان سبزی خوراکی و معمولاً به صورت پخته مصرف می شود، شملید، شلمیز، حلبة
شنبلیله، گیاهی علفی و یک ساله، با شاخه های نازک و گل های زرد که به عنوان سبزی خوراکی و معمولاً به صورت پخته مصرف می شود، شنبلید، شلمیز، حلبة
(شَ / شِ لی یَ)
لغت نامه دهخدا
منسوب به شمال. (ناظم الاطباء).
- بلاد شمالیه، شهرهایی که در جانب شمال کرۀ ارض واقع شده اند. (ناظم الاطباء)
- بلاد شمالیه، شهرهایی که در جانب شمال کرۀ ارض واقع شده اند. (ناظم الاطباء)
(شَمْ بَ)
لغت نامه دهخدا
شنبلید. شنبلیله. شملید. شملیز. تخمی است که محلل نفخ باشد و گل آن زردرنگ است و شبیه به بهارنارنج و بوی تیزی دارد. بوییدن آن دفع درد سر کند و آن را گل راه رو گویند، چه بیشتر در سر راهها روید. (برهان). شنبلیله. اسم فارسی حلبه است. (فهرست مخزن الادویه). گل زرد حلبه که شملید نیز گویند. اسم فارسی حلبه است که به یونانی فریفه نامند. (فهرست مخزن الادویه). شنبلیت و شنبلید، گل زرد حلبه که شملید نیز گویند و بعضی گفته اند شنبلیت گل سورنجان است که زرد می باشد و شنبلید گل حلبه و شنبلیله نیزگفته اند. (رشیدی) (سروری). و رجوع به شنبلید شود
(شَمْ بَ دَ / دِ)
لغت نامه دهخدا
شنبلید. عطر گلها یا گیاههای معطرو خوشبو. (ناظم الاطباء) : شنبلیده و کسن وسبدز در همه رساتیق نه درهم. (تاریخ قم ص 112). شنبلیده و کسن و سبدز در همه رستاقها بهر جریبی 9 درهم و دانگی. (تاریخ قم ص 119). رجوع به شنبلید شود
(شَ شَ)
لغت نامه دهخدا
گنده پیر فروهشته اعضا، شتاب رو. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) (آنندراج)
(شَ)
لغت نامه دهخدا
جمع واژۀ شملول. (از منتهی الارب) (از اقرب الموارد) (ناظم الاطباء). رجوع به شملول شود، متفرق. پریشان: ذهبوا شمالیل. (از اقرب الموارد) (ناظم الاطباء) (منتهی الارب) (آنندراج) ، جامۀ شکافته و کفته. (از اقرب الموارد)
دهی است از دهستان وسط بخش طالقان شهرستان تهران با 1645 تن سکنه. آب آن از چشمه و راه آن اتومبیل رو است. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 1)
(شَ)
لغت نامه دهخدا
شملیت. شلمیز. حلبه و شمبلیله. (منتهی الارب). رستنی باشد که آن را به عربی حلبه گویند. (از برهان) (آنندراج). حلبه. (نصاب الصبیان). شملیز. شنبلیت. شنبلید. شمبلید. حلبه. شنبلیله. (یادداشت مؤلف). رجوع به شملیت و مترادفات دیگرشود، گلی زرد و خوشبو. (منتهی الارب) (از برهان)
(شَمْ بَ)
لغت نامه دهخدا
شملید. شملیز. بمعنی شنبلیت است که گل راه رو باشدو به عربی حلبه گویند. (برهان). گلی باشد زردرنگ بشکل و قد مانند بهارنارنج و همچنان شکفته و بویکی تیزدارد و بوییدنش رفع درد سر کند و آن را گل راهرو نیز خوانند از بهر آنکه بیشتر در سر راهها روید. (فرهنگ جهانگیری). گل زرد حلبه. (انجمن آرا) :
تو گفتی که کوهی است از شنبلید
که باد دهان از برش بردمید.
اسدی.
، گل و شکوفۀ سورنجان. (برهان). گل سورنجان است که زرد می باشد. (آنندراج). شکوفۀ سورنجان. (یادداشت مؤلف). گل سورنجان. (صاحب جامع). شکوفۀ سورنجان. (بحر الجواهر). گل سورنجان است که زرد می باشد و شنبلیت نیز گفته اند. (از انجمن آرا). گل سورنجان است، و آن اولین گل است که پس از نخستین باران بهاری شکفد. (یادداشت مؤلف) (مفردات ابن البیطار ج 1 ص 71لکلرک مترجم ابن البیطار ج 2 ص 346). گل سورنجان است که آن را اصابع هرمس نیز نامند. (ابن البیطار در کلمه اصابع هرمس). سورنجان. (تذکرۀ داود ضریر انطاکی). گل زرد گل سورنجان شکوفۀسورنجان است. (مخزن الادویه). گلی باشد زرد و خوشبوی. (صحاح الفرس). گلی است که زردرنگ باشد. (غیاث اللغات) (آنندراج). گلی است زرد خردبرگ و خوشبوی. (فرهنگ اسدی) :
جام کبود و بادۀ سرخ و شعاع زرد
گویی شقایق است و بنفشه ست و شنبلید.
کسائی مروزی.
چو خورشید رخشنده آمد پدید
زمین شد بسان گل شنبلید.
فردوسی.
سکندر چو گفتار ایشان شنید
به رخساره شد چون گل شنبلید.
فردوسی.
هوا پر ز ابر و زمین پر ز خوید
جهانی پر از لاله و شنبلید.
فردوسی.
از رویها بروید گلهای شنبلید
بر تیغها بخندد اغصان ارغوان.
فرخی.
با جامۀ زری زرد چون شنبلید
با رزمۀ سیمی پاک چون نسترن.
فرخی.
از کوه تا به کوه بنفشه است و شنبلید
از پشته تا به پشته سمن زار و لاله زار.
فرخی.
تا به رنگ و بوی چون سوسن نباشد شنبلید
تا به طعم و فعل چون زیتون نباشدزنجبیل.
فرخی.
تا چون سمن سپید بود برگ نسترن
چون شنبلیدزرد بود برگ زعفران.
فرخی.
که آن نوشکفته گل نورسید
همی گشت از باد چون شنبلید.
عنصری (از فرهنگ اسدی).
بیخته برگ سمن بر عارضین شنبلید
ریخته برگ بنفشه بر رخان جلنار.
منوچهری.
روی تو چون شنبلید نوشکفته بامداد
روی من چون شنبلید پژمریده در چمن.
منوچهری.
گویی که شنبلید همه شب زریر کوفت
تا برنشست گرد به رویش بر اززریر.
منوچهری.
تا گشت زیر غالیه گلنار تو نهان
چون شنبلید کردم رخسار خویشتن.
قطران.
داده بود اندر خزان نارنگ را شب بوی بوی
شنبلید اندر بهاران بستد از نارنگ رنگ.
قطران.
در میان برف سر برکرده برگ شنبلید
همچو زر پخته رسته در میان سیم خام.
قطران.
تو گویی که کوهی است از شنبلید
که باد وزانش بر آتش دمید.
اسدی (گرشاسبنامه ص 35).
همه کوهش از رنگ گل ناپدید
همه راغ پر سوسن و شنبلید.
اسدی (گرشاسبنامه ص 116).
یکی جام زرین به کف چون نبید
چو لاله می و جام چون شنبلید.
اسدی.
چه نرگس چه نو ارغوان و خوید
چه شب بو چه نیلوفر وشنبلید.
اسدی (گرشاسبنامه ص 95).
بزرگان رده ساخته بر چمن
میان سنبل و شنبلید و سمن.
اسدی (گرشاسبنامه ص 203).
از ره چشم ستوری منگر اندر بوستان
ای برادر تا بدانی زردخار از شنبلید.
ناصرخسرو.
بنگر که چو شنبلید گشته ست
آن لالۀ آبدار و رنگین.
ناصرخسرو.
روی سخا گشته است زردتر از شنبلید
و اشک سخن گشته نیز سرخ تر از ارغوان.
خاقانی.
در هنگامۀ عشق چه تعویذ می باید نوشت و در مرغزار شوق شنبلید می باید کشت. (سندبادنامه ص 140).
شنبلید و لالۀنعمان بروی سبزه بر
هست پنداری به مینا بر عقیق و کهربا.
؟ (از تاج المآثر).
و شرابهاء مروق از زرد و سرخ و سپید ملون چون شنبلید و لعل و گلاب. (تاریخ طبرستان).
شنبلید سرشک در دیده
زعفران خورده باز خندیده.
نظامی.
از پرندش غبار زردی شست
برگ سوسن ز شنبلیدش رست.
نظامی.
جیش، نبات شنبلید که حلبه باشد. (منتهی الارب).
- چون برگ گل شنبلید شدن، زردروی شدن:
از آشوب گفت آنچه دید و شنید
جوان شد چو برگ گل شنبلید.
فردوسی.
- رخ شنبلید شدن، کنایه از زردروی شدن از ترس یا خجلت:
چو رودابه این از پدر بشنوید
دلش گشت پرخون رخش شنبلید.
فردوسی.
چو دهقان پرمایه او را بدید
رخ او شد از بیم چون شنبلید.
فردوسی.
- شنبلید زرد. رجوع به شنبلید شود:
تا شنبلید زرد پدید آمده ست گشت
نیلوفر کبود به آب اندرون نهان.
فرخی.
- گل شنبلید. رجوع به شنبلید به معنی گل زرد شود.
- لعل رخسار شنبلید شدن، کنایه از زرد شدن روی گلگون از ترس یا خجلت:
بیامد بدان خانه او را بدید
شده لعل رخسار او شنبلید.
فردوسی.
، در حاشیۀ فرهنگ اسدی نخجوانی آن را به لاله و شقایق ترجمه کرده است، و این غریب است. (یادداشت مؤلف) ، برگ سورنجان. (برهان) (بحر الجواهر). ورق سورنجان. (صاحب منهاج) ، تخم حلبه و آن دانه هایی زردرنگ باشند که ترۀ آن را پخته میخورند و به هندی میتهی گویند. (غیاث اللغات) (آنندراج).
تو گفتی که کوهی است از شنبلید
که باد دهان از برش بردمید.
اسدی.
، گل و شکوفۀ سورنجان. (برهان). گل سورنجان است که زرد می باشد. (آنندراج). شکوفۀ سورنجان. (یادداشت مؤلف). گل سورنجان. (صاحب جامع). شکوفۀ سورنجان. (بحر الجواهر). گل سورنجان است که زرد می باشد و شنبلیت نیز گفته اند. (از انجمن آرا). گل سورنجان است، و آن اولین گل است که پس از نخستین باران بهاری شکفد. (یادداشت مؤلف) (مفردات ابن البیطار ج 1 ص 71لکلرک مترجم ابن البیطار ج 2 ص 346). گل سورنجان است که آن را اصابع هرمس نیز نامند. (ابن البیطار در کلمه اصابع هرمس). سورنجان. (تذکرۀ داود ضریر انطاکی). گل زرد گل سورنجان شکوفۀسورنجان است. (مخزن الادویه). گلی باشد زرد و خوشبوی. (صحاح الفرس). گلی است که زردرنگ باشد. (غیاث اللغات) (آنندراج). گلی است زرد خردبرگ و خوشبوی. (فرهنگ اسدی) :
جام کبود و بادۀ سرخ و شعاع زرد
گویی شقایق است و بنفشه ست و شنبلید.
کسائی مروزی.
چو خورشید رخشنده آمد پدید
زمین شد بسان گل شنبلید.
فردوسی.
سکندر چو گفتار ایشان شنید
به رخساره شد چون گل شنبلید.
فردوسی.
هوا پر ز ابر و زمین پر ز خوید
جهانی پر از لاله و شنبلید.
فردوسی.
از رویها بروید گلهای شنبلید
بر تیغها بخندد اغصان ارغوان.
فرخی.
با جامۀ زری زرد چون شنبلید
با رزمۀ سیمی پاک چون نسترن.
فرخی.
از کوه تا به کوه بنفشه است و شنبلید
از پشته تا به پشته سمن زار و لاله زار.
فرخی.
تا به رنگ و بوی چون سوسن نباشد شنبلید
تا به طعم و فعل چون زیتون نباشدزنجبیل.
فرخی.
تا چون سمن سپید بود برگ نسترن
چون شنبلیدزرد بود برگ زعفران.
فرخی.
که آن نوشکفته گل نورسید
همی گشت از باد چون شنبلید.
عنصری (از فرهنگ اسدی).
بیخته برگ سمن بر عارضین شنبلید
ریخته برگ بنفشه بر رخان جلنار.
منوچهری.
روی تو چون شنبلید نوشکفته بامداد
روی من چون شنبلید پژمریده در چمن.
منوچهری.
گویی که شنبلید همه شب زریر کوفت
تا برنشست گرد به رویش بر اززریر.
منوچهری.
تا گشت زیر غالیه گلنار تو نهان
چون شنبلید کردم رخسار خویشتن.
قطران.
داده بود اندر خزان نارنگ را شب بوی بوی
شنبلید اندر بهاران بستد از نارنگ رنگ.
قطران.
در میان برف سر برکرده برگ شنبلید
همچو زر پخته رسته در میان سیم خام.
قطران.
تو گویی که کوهی است از شنبلید
که باد وزانش بر آتش دمید.
اسدی (گرشاسبنامه ص 35).
همه کوهش از رنگ گل ناپدید
همه راغ پر سوسن و شنبلید.
اسدی (گرشاسبنامه ص 116).
یکی جام زرین به کف چون نبید
چو لاله می و جام چون شنبلید.
اسدی.
چه نرگس چه نو ارغوان و خوید
چه شب بو چه نیلوفر وشنبلید.
اسدی (گرشاسبنامه ص 95).
بزرگان رده ساخته بر چمن
میان سنبل و شنبلید و سمن.
اسدی (گرشاسبنامه ص 203).
از ره چشم ستوری منگر اندر بوستان
ای برادر تا بدانی زردخار از شنبلید.
ناصرخسرو.
بنگر که چو شنبلید گشته ست
آن لالۀ آبدار و رنگین.
ناصرخسرو.
روی سخا گشته است زردتر از شنبلید
و اشک سخن گشته نیز سرخ تر از ارغوان.
خاقانی.
در هنگامۀ عشق چه تعویذ می باید نوشت و در مرغزار شوق شنبلید می باید کشت. (سندبادنامه ص 140).
شنبلید و لالۀنعمان بروی سبزه بر
هست پنداری به مینا بر عقیق و کهربا.
؟ (از تاج المآثر).
و شرابهاء مروق از زرد و سرخ و سپید ملون چون شنبلید و لعل و گلاب. (تاریخ طبرستان).
شنبلید سرشک در دیده
زعفران خورده باز خندیده.
نظامی.
از پرندش غبار زردی شست
برگ سوسن ز شنبلیدش رست.
نظامی.
جیش، نبات شنبلید که حلبه باشد. (منتهی الارب).
- چون برگ گل شنبلید شدن، زردروی شدن:
از آشوب گفت آنچه دید و شنید
جوان شد چو برگ گل شنبلید.
فردوسی.
- رخ شنبلید شدن، کنایه از زردروی شدن از ترس یا خجلت:
چو رودابه این از پدر بشنوید
دلش گشت پرخون رخش شنبلید.
فردوسی.
چو دهقان پرمایه او را بدید
رخ او شد از بیم چون شنبلید.
فردوسی.
- شنبلید زرد. رجوع به شنبلید شود:
تا شنبلید زرد پدید آمده ست گشت
نیلوفر کبود به آب اندرون نهان.
فرخی.
- گل شنبلید. رجوع به شنبلید به معنی گل زرد شود.
- لعل رخسار شنبلید شدن، کنایه از زرد شدن روی گلگون از ترس یا خجلت:
بیامد بدان خانه او را بدید
شده لعل رخسار او شنبلید.
فردوسی.
، در حاشیۀ فرهنگ اسدی نخجوانی آن را به لاله و شقایق ترجمه کرده است، و این غریب است. (یادداشت مؤلف) ، برگ سورنجان. (برهان) (بحر الجواهر). ورق سورنجان. (صاحب منهاج) ، تخم حلبه و آن دانه هایی زردرنگ باشند که ترۀ آن را پخته میخورند و به هندی میتهی گویند. (غیاث اللغات) (آنندراج).
(شَمْ بَ)
لغت نامه دهخدا
نام دختر برزین و زن بهرام گور. نام دختر دهقانی زن بهرام گور:
مهین دخت را نام ماه آفرید
فرانک دگر بد دگر شنبلید.
فردوسی
مهین دخت را نام ماه آفرید
فرانک دگر بد دگر شنبلید.
فردوسی
گیاهی است از تیره سوسنی ها جزو دسته سورنجانها که دارای پیازهای تخم مرغی شکل باندازه شاه بلوط می باشد، پوست پیازها قهوه یی رنگ و مغزش سفید و شیرین مزه است. کاسبرگهای این گیاه از گلبرگها بزرگترند و مادگی دارای سه شاخه است و گلهایش منفردند. پیازهای شنبلید در تداوی به عنوان مدر و ضد نقرس به کار می رفته اند سورنجان مصری اصابع مصری شقلیل حافر المهر قولون طیر ناغی اکنه عکنه عقنه فعطله قلب الارض مخمور چیچکی شنبلیت
گیاهی است از تیره سوسنی ها جزو دسته سورنجانها که دارای پیازهای تخم مرغی شکل باندازه شاه بلوط می باشد، پوست پیازها قهوه یی رنگ و مغزش سفید و شیرین مزه است. کاسبرگهای این گیاه از گلبرگها بزرگترند و مادگی دارای سه شاخه است و گلهایش منفردند. پیازهای شنبلید در تداوی به عنوان مدر و ضد نقرس به کار می رفته اند سورنجان مصری اصابع مصری شقلیل حافر المهر قولون طیر ناغی اکنه عکنه عقنه فعطله قلب الارض مخمور چیچکی شنبلیت
به گونه رمن پنجه شاخه ها شاخه های کوچکی که بر سر یک شاخه روید، پاره پاره ها جامه های پاره، پریشان
نیشگون
شنبلیله
درگیری، سفسطه
