سرد کردن. (تاج المصادر بیهقی) (زوزنی) (دهار). خنک گردانیدن. (از اقرب الموارد) (منتهی الارب) (آنندراج) (فرهنگ نظام). سرد و خنک گردانیدگی. (ناظم الاطباء) : تبرید آب، خنک گردانیدن آنرا. (از قطر المحیط). ببرف آمیختن آنرا. (از قطر المحیط) (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) ، نوشانیدن شربتی که سرد گرداند قلب را. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). چیزهای خنک خوردن برای دفع حرارت مزاج. (فرهنگ نظام) ، سست و ضعیف ساختن. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). ناتوان ساختن مرض کسی را. (از قطر المحیط) ، لاتبرد عن فلان، ای ان ظلمک فلا تشتمه فتنقص اثمه. (قطر المحیط). یعنی دشنام مگوی فلان را که بتو ستم کرده است تا از گناه او کم نشود
سرد کردن. (تاج المصادر بیهقی) (زوزنی) (دهار). خنک گردانیدن. (از اقرب الموارد) (منتهی الارب) (آنندراج) (فرهنگ نظام). سرد و خنک گردانیدگی. (ناظم الاطباء) : تبرید آب، خنک گردانیدن آنرا. (از قطر المحیط). ببرف آمیختن آنرا. (از قطر المحیط) (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) ، نوشانیدن شربتی که سرد گرداند قلب را. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). چیزهای خنک خوردن برای دفع حرارت مزاج. (فرهنگ نظام) ، سست و ضعیف ساختن. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). ناتوان ساختن مرض کسی را. (از قطر المحیط) ، لاتبرد عن فلان، ای ان ظلمک فلا تشتمه ُ فتنقص اثمه. (قطر المحیط). یعنی دشنام مگوی فلان را که بتو ستم کرده است تا از گناه او کم نشود
هبردیز. نام مجمع الجزایری است در اقیانوس اطلس در جلو ساحل غربی اسکاتلند که بین 35، 55 و 30 و 58 عرض شمالی و 26، 5 و 40 و 8 طول غربی واقع شده اند. این جزایر به دو قسمت منقسم میگردند: دسته ای که در شمال غربی اسکاتلند قرار دارند به نام هبرید یا جزایر غربی معروفند و دستۀ دیگر را که به ساحل نزدیکتر و در جهت جنوب شرقی کشیده شده اند، اینر هبرید یعنی هبرید داخلی نامند. دسته اولی بین 54، 56 و 30، 58 عرض شمالی کشیده شده و دوریشان از ساحل 24 الی 48 هزار گز میباشدو دستۀ دوم در بین 35، 55 و 42، 57 عرض شمالی امتداد یافته و بیشتر نزدیک به ساحلند. بزرگترین جزایرهبرید عبارتند از: لویس ویت هاریس به مساحت 1938 هزار گز مربع که جزیره دراز نیز گفته میشود، اسکای 1396 هزار گز مربع، مول 856 هزار گز مربع، سوث اوئیست 329 هزار گز مربع، نورث اوئیست 306 هزار گز مربع، جورا 707 هزار گز مربع، ایسلی 142 هزار گز مربع و چندین جزیره بزرگ و کوچک دیگر که رویهم نزدیک به 300 جزیره است. اراضی این جزایر کوهستانی و سنگلاخ ولی ارتفاع آنها بیش از 1000 گز نیست. سواحل آنها دندانه دار و دارای بریدگیهای بزرگ و مانند سواحل نروژ از خلیج های فرورفته در خشکی و دماغه های طویل پیش آمده در دریا تشکیل شده است. اکثر نقاطش خشک و بی آب و علف و هوای آن سرد و طاقت فرساست محصولاتش قابل ذکر نیست و منابع ثروتش عبارت از پر طیور بحری، ماهی، آهن، سرب و نقره است. در این جزایر غارها و آثار ماقبل تاریخ وجود دارد. جمعیت این جزایر در نقاط مختلف آن متفاوت و بر طبق آمار سال 1951 میلادی بدین شرح بوده است: لویس ویت هاریس 26465 تن، اسکای 8267 تن، مول 2420 تن، ایسلی 4267 تن، تیری 1216 تن، جورا 258 تن، حداکثر جمعیت این جزایر در جزیره لویس ویت هاریس ساکنند. اهالی به زبان گائلیک که یکی از شاخه های زبان کلت باستانی است تکلم می کنند. (از دایرهالمعارف بریتانیکا) (از قاموس الاعلام ترکی)
هبردیز. نام مجمع الجزایری است در اقیانوس اطلس در جلو ساحل غربی اسکاتلند که بین َ35، ْ55 و َ30 و ْ58 عرض شمالی و َ26، ْ5 و َ40 و ْ8 طول غربی واقع شده اند. این جزایر به دو قسمت منقسم میگردند: دسته ای که در شمال غربی اسکاتلند قرار دارند به نام هبرید یا جزایر غربی معروفند و دستۀ دیگر را که به ساحل نزدیکتر و در جهت جنوب شرقی کشیده شده اند، اینر هبرید یعنی هبرید داخلی نامند. دسته اولی بین َ54، ْ56 و َ30، ْ58 عرض شمالی کشیده شده و دوریشان از ساحل 24 الی 48 هزار گز میباشدو دستۀ دوم در بین َ35، ْ55 و َ42، ْ57 عرض شمالی امتداد یافته و بیشتر نزدیک به ساحلند. بزرگترین جزایرهبرید عبارتند از: لویس ویت هاریس به مساحت 1938 هزار گز مربع که جزیره دراز نیز گفته میشود، اسکای 1396 هزار گز مربع، مول 856 هزار گز مربع، سوث اوئیست 329 هزار گز مربع، نورث اوئیست 306 هزار گز مربع، جورا 707 هزار گز مربع، ایسلی 142 هزار گز مربع و چندین جزیره بزرگ و کوچک دیگر که رویهم نزدیک به 300 جزیره است. اراضی این جزایر کوهستانی و سنگلاخ ولی ارتفاع آنها بیش از 1000 گز نیست. سواحل آنها دندانه دار و دارای بریدگیهای بزرگ و مانند سواحل نروژ از خلیج های فرورفته در خشکی و دماغه های طویل پیش آمده در دریا تشکیل شده است. اکثر نقاطش خشک و بی آب و علف و هوای آن سرد و طاقت فرساست محصولاتش قابل ذکر نیست و منابع ثروتش عبارت از پر طیور بحری، ماهی، آهن، سرب و نقره است. در این جزایر غارها و آثار ماقبل تاریخ وجود دارد. جمعیت این جزایر در نقاط مختلف آن متفاوت و بر طبق آمار سال 1951 میلادی بدین شرح بوده است: لویس ویت هاریس 26465 تن، اسکای 8267 تن، مول 2420 تن، ایسلی 4267 تن، تیری 1216 تن، جورا 258 تن، حداکثر جمعیت این جزایر در جزیره لویس ویت هاریس ساکنند. اهالی به زبان گائلیک که یکی از شاخه های زبان کلت باستانی است تکلم می کنند. (از دایرهالمعارف بریتانیکا) (از قاموس الاعلام ترکی)
فیروزآبادی نویسد: نام پنجاه و سه موضع است همه به مصر و اما مؤلف تاج العروس گوید: مؤلف قاموس نوزده موضع دیگر را نگفته است و من آنها را ذکر کرده ام وجمعاً هفتادودو شبری هست. رجوع به تاج العروس شود
فیروزآبادی نویسد: نام پنجاه و سه موضع است همه به مصر و اما مؤلف تاج العروس گوید: مؤلف قاموس نوزده موضع دیگر را نگفته است و من آنها را ذکر کرده ام وجمعاً هفتادودو شبری هست. رجوع به تاج العروس شود