معنی شاهرخیه - جستجوی لغت در جدول جو

شاه سیما، شاه شکل، شبیه به شاه، زیباروی، که رویی چون شاه دارد، شکوهمند:
بپرسید و گفتش چه مردی بگوی
که هم شاه شاخی و هم شاهروی،
فردوسی،
چه مردی بدو گفت با من بگوی
که هم شاهخوئی و هم شاهروی،
فردوسی

لغت نامه دهخدا

زاهریه

(هَِ ری یَ)

چشمه ای است برأس عین که به تک آن رسیده نشود. (تاج العروس) (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). یاقوت آرد: در رأس عین که شهری است بزرگ میان حران و نصیبین نهرهای بسیاری است که از اجتماع آنها نهر خابور تشکیل میگردد. از جملۀ آن نهر، بر طبق گفتۀ احمد بن طبیب، زاهریه است که در سمت حران واقع است و زورق هائی کوچک در آن حرکت میکنند و مردم برای رفتن به بستانهای خود در زورق مینشینند و از آن میگذرند. متوکل باﷲ عباسی در کنار زاهریه فرود آمد و در آنجا بنائی نهاد. این نهر با نهر دیگری بنام عین کبریت (چشمۀ گوگرد) که دارای آبی سبز است بصورت یک نهر درآمده و در خابور میریزد. و بر خلاف گفتۀ احمد بن طبیب اکنون جز یک کشتی کوچک در زاهریه دیده نمیشود و معلوم نیست که چرا اهالی کوتاهی میورزند و از آب زیادی که در این نهر روان است استفاده نمیکنند. (معجم البلدان، رأس عین). و رجوع به زاهریه در آن کتاب شود

لغت نامه دهخدا

زاهریه

(هَِ ری یَ)

تبختر. (تاج العروس) (قاموس). خرامش. (منتهی الارب). و گفته میشود: فلان یتضمخ بالساحریه و یمشی الزاهریه. (تاج العروس) :
یفوح المسک منه حین یغدو
و یمشی الزاهریه غیر حال.
(تاج العروس)

لغت نامه دهخدا

شارتیه

(یِ)

آلکساندر، از مشاهیر شعرای روسیه، در سال 1799 میلادی در مسکو تولد یافت و بسال 1837 میلادی درگذشت، شعر و منظومه و درام بسیار دارد و آثارش به بیشتر زبانهای اروپائی ترجمه شده است، از جمله آثار اوست: روسلان و لودمیلا، انیه گین، بوریس گدونف

لغت نامه دهخدا

شاهرخت

(رَ)

دهی از دهستان زیرکوه بخش قاین شهرستان بیرجند. دارای 918 تن سکنه. آب آن از قنات. محصول آن غلات. شغل اهالی زراعت و مالداری است. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 9)

لغت نامه دهخدا

شاهراه

راه عام و جادۀ بزرگ و وسیع را گویند، (برهان قاطع)، راه عام را گویند و آن راه فراخ بود که بسیار راهها از آن بجایها بگشاید و راه شاه نیز گویندش، (تحفه الاحباب حافظ اوبهی)، راه فراخ و آن را شه راه و شه ره نیز گویند و بتازیش شارع خوانند، (شرفنامۀ منیری)، راه فراخ و پهن که خواص و عوام از آن بگذرند و بتازی شارع عام گویند، (بهار عجم) (آنندراج)، جادۀ بزرگ کاروان، (یادداشت مؤلف)، راه فراختر و طولانی تر، (یادداشت مؤلف)، راه عریض و طویل خوب ساخته، (فرهنگ نظام)، جاده، (منتهی الارب)، راه عمومی، (از اقرب الموارد)، شارع، (دهار)، شارع عام، (مجمل)، سحج ، (منتهی الارب)، راه شاه، (برهان)، معبر عام: اشبورقان، بر شاهراه است شهری است با نعمت فراخ، (حدود العالم)، قحطبه ... گفت ما را دلیلی باید که ما را به کوفه برد نه از شاهراه ... (ترجمه طبری بلعمی)،
چو باد هوا گشت بر شاهراه
رسیدش بنزدیک کاوس شاه،
فردوسی،
مگر باز گردند و یابند راه
چو از برف پیدا شود شاهراه،
فردوسی،
بدیشان چنین گفت کز شاهراه
بگردید کآمد بتنگی سپاه،
فردوسی،
آنگاه نه راهبری معین و نه شاهراهی پیدا، (کلیله و دمنه)،
شاهراه شرع را بر آسمان علم جوی
مرکب گفتار پی کن چنگ در رفتار زن،
سنایی،
محنت اندر سینۀ من ره ندانستی کنون
شاهراه سینۀ من بار دانست از غمت،
خاقانی،
جهان گشای قزل ارسلان که بر تن خصم
بزخم نیزه فروبست شاهراه مسام،
ظهیر (از شرفنامۀ منیری)،
روزی بر سبیل تنزه و تفکه بر ممر شاهراهی طارمی دید، (سندبادنامه ص 179)،
آن بت منحوت چون سیل سیاه
نفس بتگر چشمه ای بر شاهراه،
مولوی،
در شاهراه دولت سرمد به تخت بخت
با جام می بکام دل دوستان شدم،
حافظ،
یا بخت من طریق مروت فروگذاشت
یا او بشاهراه طریقت گذر نکرد،
حافظ،
در شاهراه جاه و بزرگی خطر بسیست
آن به کزین گریوه سبکبار بگذری،
حافظ،
ساروان رخت بدروازه مبر کان سرکو
شاه راهیست که منزلگه دلدار من است،
حافظ

راه عام و جادۀ بزرگ و وسیع را گویند، (برهان قاطع)، راه عام را گویند و آن راه فراخ بود که بسیار راهها از آن بجایها بگشاید و راه شاه نیز گویندش، (تحفه الاحباب حافظ اوبهی)، راه فراخ و آن را شه راه و شه ره نیز گویند و بتازیش شارع خوانند، (شرفنامۀ منیری)، راه فراخ و پهن که خواص و عوام از آن بگذرند و بتازی شارع عام گویند، (بهار عجم) (آنندراج)، جادۀ بزرگ کاروان، (یادداشت مؤلف)، راه فراختر و طولانی تر، (یادداشت مؤلف)، راه عریض و طویل خوب ساخته، (فرهنگ نظام)، جاده، (منتهی الارب)، راه عمومی، (از اقرب الموارد)، شارع، (دهار)، شارع عام، (مجمل)، سُحج ُ، (منتهی الارب)، راه شاه، (برهان)، معبر عام: اشبورقان، بر شاهراه است شهری است با نعمت فراخ، (حدود العالم)، قحطبه ... گفت ما را دلیلی باید که ما را به کوفه برد نه از شاهراه ... (ترجمه طبری بلعمی)،
چو باد هوا گشت بر شاهراه
رسیدش بنزدیک کاوس شاه،
فردوسی،
مگر باز گردند و یابند راه
چو از برف پیدا شود شاهراه،
فردوسی،
بدیشان چنین گفت کز شاهراه
بگردید کآمد بتنگی سپاه،
فردوسی،
آنگاه نه راهبری معین و نه شاهراهی پیدا، (کلیله و دمنه)،
شاهراه شرع را بر آسمان علم جوی
مرکب گفتار پی کن چنگ در رفتار زن،
سنایی،
محنت اندر سینۀ من ره ندانستی کنون
شاهراه سینۀ من بار دانست از غمت،
خاقانی،
جهان گشای قزل ارسلان که بر تن خصم
بزخم نیزه فروبست شاهراه مسام،
ظهیر (از شرفنامۀ منیری)،
روزی بر سبیل تنزه و تفکه بر ممر شاهراهی طارمی دید، (سندبادنامه ص 179)،
آن بت منحوت چون سیل سیاه
نفس بتگر چشمه ای بر شاهراه،
مولوی،
در شاهراه دولت سرمد به تخت بخت
با جام می بکام دل دوستان شدم،
حافظ،
یا بخت من طریق مروت فروگذاشت
یا او بشاهراه طریقت گذر نکرد،
حافظ،
در شاهراه جاه و بزرگی خطر بسیست
آن به کزین گریوه سبکبار بگذری،
حافظ،
ساروان رخت بدروازه مبر کان سرکو
شاه راهیست که منزلگه دلدار من است،
حافظ

لغت نامه دهخدا

شاهراه

دهی از دهستان میان ولایت بخش حومه وارداک شهرستان مشهد، دارای 95 تن سکنه، آب آن از قنات، محصول آن غلات و شغل اهالی زراعت و مالداری است، (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 9)

لغت نامه دهخدا

شاهویه

(یَ / وی)

نام اجدادی است. (لباب الانساب ج 2 ص 9)

لغت نامه دهخدا

شارویه

(یَ / یِ)

نام پسر خسرو پرویز است که به شرویه و شیرویه اشتهار دارد. (فرهنگ جهانگیری). نام شیرویه پسر خسرو پرویز است که خسرو را کشت و اورا شیروهم گویند. (برهان). شارونه هم بنظر آمده است. (از برهان قاطع). نام پسر خسرو پرویز است. او را شیرویه و شیرو نیز خوانند. (شعوری ج 2 ورق 134). رجوع به شیرویه شود

لغت نامه دهخدا

شاکریه

(کِ ری یَ)

شاکری. قبیله ای است منسوب به ابن شاکر. (از تاج العروس). شاکریه. منسوب است به شاکر که بطنی است از همدان. (از نساب سمعانی)

لغت نامه دهخدا

شاکریه

(کَ / کِ ری یَ)

مزد و اجر شاکری، ج شاکری بود. (اقرب الموارد). و رجوع به شاکری شود

لغت نامه دهخدا

شاکریه

(کِ ری یَ)

دهی است از بخش حومه سوسنگرد شهرستان دشت میشان واقع در 6 هزارگزی شمال خاوری سوسنگرد و 4 هزارگزی شمال راه عمومی اهواز به سوسنگرد و در ساحل شمالی رود کرخه. دشت و هوای آن گرمسیر و سکنۀ آن 300 تن است. آب آن از رود خانه کرخه بوسیلۀ سه موتور آبکش تأمین میشود. محصول عمده آن غلات و صیفی است، شغل اهالی زراعت وگله داری میباشد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 6)

لغت نامه دهخدا

شاهریه

(هَِ ری یَ)

نام نوعی عطر معروف به اشد. (از ذیل اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

ساهریه

(هَِ ری یَ)

عطری است که در حمل آن بیداری باشد. (اقرب الموارد) (منتهی الارب)

لغت نامه دهخدا

طاهریه

(هَِ ری یَ)

دهی از دهستان نهرهاشم بخش مرکزی شهرستان اهواز، واقع در 42هزارگزی جنوب باختری اهواز و 14هزارگزی راه آهن اهواز به خرمشهر. دشت و گرمسیری است با 210 تن سکنه. آب آن از چاه. محصول آنجا غلات. شغل اهالی زراعت و گله داری. راه آن در تابستان اتومبیل رو است. بین طاهریه و شیخ محمد زیارتگاهی به نام قبر شیخ محمد وجود دارد. ساکنین از طایفۀ قزلی هستند. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 6)
دولت طاهریه در خراسان که از سال دویست و پنج تا دویست و پنجاه ونه فرمانروائی کردند، مؤسس آن طاهر بن الحسین الخزاعی ملقب بذی الیمینین بوده، این دولتی فارسی و ایرانی بشمار میرفته. (تاریخ تمدن اسلامی جرجی زیدان جزء 4 ص 173). رجوع به ’آل طاهر’، طاهریان و بنی طاهر شود

لغت نامه دهخدا

طاهریه

(هَِ ری یَ)

برنجو. (مهذب الاسماء). قسمی از پختنیها

لغت نامه دهخدا

شادریه

یکی از هفت پاره شهر اصفهان بوده است: و در آن وقت اصفهان هفت پاره شهر بود نزدیک بهم، چون مدینه، و آن: شهرستان است و مهرین و شادریه و درام وقه و کهند و جار و همه اصفهان خوانده اند، و بعضی از آن خراب گشت چنانک حمزه الاصفهانی شرح دهد. (مجمل التواریخ و القصص ص 525). رجوع به سارویه شود

لغت نامه دهخدا

شاهرتین

(هَِ)

دهی از دهستان منگور بخش حومه شهرستان مهاباد. دارای 199 تن سکنه. آب آن از رودخانه. محصول آن غلات، توتون و حبوب. شغل اهالی زراعت و گله داری است. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 4)

لغت نامه دهخدا

شاهویه

(یَ)

ظاهراً نام خواب گزار و معبری است مانند دانیال و ابن سیرین. (یادداشت مؤلف) :
بخت است بخواب دیدن خر
شاهویه چنین نهاد تعبیر.
سوزنی

لغت نامه دهخدا