جدول جو
جدول جو

معنی سیغر - جستجوی لغت در جدول جو

سیغر(غُ)
سیخول است که خارپشت بزرگ تیرانداز باشد. (برهان) (آنندراج). رجوع به سیخول، سیخور، سگر، سغرنه و سکرنه شود
لغت نامه دهخدا
سیغر
خار پشت جبلی
تصویری از سیغر
تصویر سیغر
فرهنگ لغت هوشیار

پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما

آنکه یا آنچه همیشه یا به طور متناوب حرکت کند یا از جایی به جای دیگر برده شود مثلاً چراغ سیار
فرهنگ فارسی عمید
تصویری از ایغر
تصویر ایغر
نر، گشن، اسب نر
فرهنگ فارسی عمید
تصویری از سیار
تصویر سیار
نان خورشی که از کشک درست کنند، کشکینه، کشک ساییده، برای مثال برد حالی زنش ز خانه به دوش / گرده ای چند و کاسه ای دو سیار (دقیقی - ۹۹)
فرهنگ فارسی عمید
تصویری از ساغر
تصویر ساغر
ظرفی برای باده خوردن که از بلور یا طلا یا نقره یا چیز دیگر درست کنند، جام، پیالۀ شراب خوری
ساغر خوردن: باده نوشیدن با ساغر
ساغر زدن: شراب خوردن، باده نوشیدن با ساغر
ساغر کشیدن: باده نوشیدن با ساغر
ساغر نوشیدن: باده نوشیدن با ساغر
فرهنگ فارسی عمید
(غَ)
قصبه ای است از ملک دکن. (برهان) (جهانگیری). قصبه ای است از دکن قریب بیدر که شیلۀ ساغری که پارچه ای است معروف بدان منسوب است. (رشیدی) (انجمن آرا) (آنندراج). به کاف فارسی نیز صحیح است زیرا که لفظ هندی الاصل است بمعنی چشمۀ آب، و دور نیست که معنی قبل (جام شراب) را از همین معنی اخذ کرده باشند. (آنندراج) :
شکر خداکه نیست چو ارباب حرص و آز
گاهی هوای بیدر و گه فکر ساغرم.
بدیعی سمرقندی (از جهانگیری و رشیدی و انجمن آرا).
شهری بزرگ بر کنار رودخانه ای بهمین نام بوده و ابن بطوطه جهانگرد معروف در اوائل قرن هشتم از آن دیدار کرده و شرح ممتعی در سفرنامۀ خود آورده است. رجوع به ترجمه سفرنامۀ ابن بطوطه ص 573 شود
موضعی است و ساغری شاعر منسوب بدانجاست. (ترجمه مجالس النفائس ص 32 و 205). نام دهی است در حوالی سمرقند. رجوع به حبیب السیر چ خیام ج 4 ص 260 و ساغرج در این لغت نامه شود
لغت نامه دهخدا
قسمی شراب است از سیب و امرود. (یادداشت بخط مؤلف)
لغت نامه دهخدا
(سُ)
از انواع تیره ناژویان (مخروطیان) که میوه های کروی دارد و در نقاط مرطوب میروید. (از گیاه شناسی گل گلاب ص 302)
لغت نامه دهخدا
(سَ / سِ)
شهامت و آن حرصی است بر کارهای بزرگ از برای حدوث جمیله. (برهان) (آنندراج)
لغت نامه دهخدا
(اَ غَ)
اسب. (آنندراج). فحل و نر و گشن. (ناظم الاطباء) :
هر کس ره قرب لی مع اﷲ برد
اول پی این عروس دلخواه برد
آن ایغر تیز کند گردد ناگاه
کز شوق بپای مادیان راه برد.
رکنای مسیح (از آنندراج).
آن دو ملعون دو اسب ایغرتند پیش آوردند. (دستورالوزراء ص 198) ، خوش آمدگویی. (ناظم الاطباء). رجوع به ایفاغ و ذیل آن شود
لغت نامه دهخدا
(غُ)
ایغر. اسب گشن. حصان. اسب نر. (زمخشری)
لغت نامه دهخدا
(سُ)
جمع واژۀ سیر، دوال چرم. (آنندراج) (اقرب الموارد)
لغت نامه دهخدا
(رَ)
پیاله. (شرفنامۀ منیری). (رشیدی). آوند شراب که آن را ساتگی و ساتگین و ساتگینی نیز گویند. (شرفنامۀ منیری). پیالۀ شراب. (جهانگیری) (برهان) (غیاث بنقل از مدار و بهار عجم و برهان) (انجمن آرا). صاخره. (دهار). گوش پستان و گل از تشبیهات اوست. (آنندراج). جام. گیلاس پایه دار. کاسه. قدح. طاس. لیوان. استکان. مشربه. آبخوارۀ سفالین. ظرف باده خوری. کاس. صاغر. پیالۀ شراب خواری بزرگ:
روی وشی وار کن به وشی ساغر
باغ نگه کن چگونه وشی وار است.
خسروی.
نقل ما خوشۀ انگور بود ساغر سفچ
بلبل و صلصل رامشگر و در دست عصیر.
ابوالمثل.
پنداشت مگر آب نماند فردا
نتوان کردن تهی بساغر دریا.
فرخی.
گردان در پیش روی بابزن و گردنا
ساغرت اندر یسار باده ات اندر یمین.
منوچهری.
این جهان در جنب فکرتهای ما
همچو اندر جنب دریا ساغر است.
ناصرخسرو.
گشتند ستوروار تا کی
با رود و می و سرود و ساغر.
ناصرخسرو.
هرصبح را ز بهر صبوحی طلب کنند
زیرا ندیم رود و می لعل و ساغرند.
ناصرخسرو.
بقای اوچو به صدسال و بیست و سه برسید
ز جام مرگ بناکام خورد یک ساغر.
ناصرخسرو.
تن اعدا بجان اندر نهان گردد ز بیم او
چنان کاندر فروغ می نهان گردد همی ساغر.
ازرقی (دیوان چ نفیسی ص 9).
درین بزم شاهانه بر رسم شاهان
به نور می لعل بفروز ساغر.
ارزقی (ایضاً ص 13).
بجای جوشن اندرپوش قاقم
بجای نیزه برکف گیر ساغر.
(ایضاً ص 20).
سریر مه بود گردون و درج در بود دریا
مکان گل بود بستان و جای مل بود ساغر.
مختاری غزنوی.
رای ترا گر بود نشاط به باده
درفتد از آسمان ستاره به ساغر.
مختاری غزنوی.
ظفر بخندد تا خون بگرید از شمشیر
اسف بگرید تا می بخندد از ساغر.
مختاری غزنوی.
مریخ به خنجر تو جوید فتوی
ناهید به ساغر تو جوید مأوی.
انوری.
ساقی آن عنبرین کمند امروز
در گلوگاه ساغر افشانده ست.
خاقانی.
شفق خواهی و صبح، می بین و ساغر
اگر در شفق صبح پنهان نماید.
خاقانی.
دهان شیشه گشا، صبح شد، شراب بریز
میی به ساغر من همچو آفتاب بریز.
خاقانی.
جهان وام خویش از تویکسر برد
به جرعه فرستد به ساغر برد.
نظامی (از جهانگیری و انجمن آرا).
نهاده بر یکی کف ساغر مل
گرفته بر دگر کف دستۀ گل.
نظامی.
بخواه از دست ساقی ساغر می
که روز خرمی را ساغر آمد
بجای باده جان پرور که امروز
نشاط دل ز نوعی دیگر آمد.
(لباب الالباب چ لیدن ج 1 ص 93).
چو می در ساغر و ساقی یکی شد
دویی گم شد می و ساغر میندیش.
عطار.
شرابی کان شراب عاشقان است
ندارد جام و در ساغر نگنجد.
عطار.
چون چشم مست یار دهد می به عاشقان
کی در میان مجال صراحی و ساغر است ؟
همام تبریزی.
ماهرویا دوش عزم جام و ساغر کرده ای
خواب دوشین در کنار یار دیگر کرده ای.
همام تبریزی.
گل سرخ ازین سبز گلشن براید
می مهر در ساغر زر بلرزد
ز شوق لب لعل آتش عذران
دل آتش افروز ساغر بلرزد.
خواجو (دیوان ص 23).
هرکه نوشید نوش جانش باد
می امسال را زساغر پار.
(ایضاً ص 32).
تاکند خون من از ساغر خونخوار طلب
بدود اشک من و دامن ساغر گیرد.
(ایضاً ص 136).
دیروزبه توبه ای شکستم ساغر
و امروز به ساغری شکستم توبه.
سلمان ساوجی.
دیدم بخواب دوش که ماهی برآمدی
کزعکس روی او شب هجران سرآمدی
ذکرش بخیر ساقی فرخنده فال من
کز در مدام با قدح و ساغر آمدی.
حافظ.
به آن لب ساقیا گوئی برابر داشتی می را
که میهای سبو از ذوق در ساغر نمیگنجد.
کمال خجندی (دیوان ص 136).
لب بر لبش چو ساغر خلقی بکام و شاهی
از دورچون صراحی گردن دراز گردد.
شاهی.
هلالی از می عشرت مرا نصیبی نیست
مگر بخون جگر پر کنند ساغر من.
هلالی استرآبادی.
یار نو و بهار نو باعث مجلس است و می
ساغر لاله گون کجا، ساقی گلعذار کو؟
هلالی استرآبادی.
مائیم جابه گوشۀ میخانه ساخته
خود را حریف ساغر و پیمانه ساخته.
هلالی استرآبادی.
این کیف را به بادۀ ساغر نیافتم
کیفیتی که درنگه میفروش بود.
صائب تبریزی.
غافل نیم زساغر هر چند بی شعورم
چون طفل میشناسم پستان مادر خویش.
صائب تبریزی.
شکرخند گل ساغر صدا داشت
حریفان صبوحی را صلا زد.
میرزاطاهر وحید.
خوشتر است از می اگر حرفی لب میگون یار
گوش ساغر مالد و در ساغر گوشم کند.
نعمت خان عالی.
، آوند. ظرف. (مطلق در غیر مورد شراب) :
وز آن شوربا ساغری گرم جوش
ربودم سوی خانه رفتم خموش.
نظامی.
دغول، ساغری بود بزرگ بدان آب کشند:
خواجه فرموش کرد آنچه کشید
آب فرغولها بسی به دغول.
(لغت نامۀ اسدی نسخۀ نخجوانی) (لغت فرس چ اقبال صص 324-325).
، می. شراب. باده:
ساغری چون اشک داودی برنگ
از پری روی سلیمانی بخواه.
نظامی.
، نزد صوفیه بمعنی چیزی که در وی مشاهدۀ انوار غیبی و ادراک معانی کنند. و بمعنی دل عارف هم آمده و گاهی از او سکر و شوق مراد دارند. (کشاف اصطلاحات الفنون).
- خط ساغر، خطی که از شراب در پیاله پدیدار است. هریک از هفت خط جام. رجوع به هفت خط در برهان قاطع و لغت نامه شود:
روز و شب آزاددل از بندبند مصحفم
سال و مه بنهاده سر بر خطّخطّ ساغرم.
خاقانی.
- زنار ساغر، موج پیالۀ شراب و خطی منحنی که از شراب در پیاله معلوم میشود. (برهان).
- ساغر دریانشان، ساغر بزرگ:
کو ساقی دریاکشان، کو ساغر دریانشان
کز عکس آن گوهرفشان، بینی صدف سان صبح را.
خاقانی.
- ساغر کشتی نشان، ساغر بزرگ:
چون نهنگان از پی دریاکشی
ساغر کشتی نشان درخواستند.
خاقانی.
- سنگ بر ساغر افکندن، ساغر شکستن:
ور فلک شربت غرور دهد
سنگ بر ساغر فلک فکنید.
خاقانی.
- سنگ در ساغر زدن، طرد کردن. بدور افکندن:
سنگ در ساغرنیک و بد ایام زنند
وز کف سنگدلان نصفی و ساغرگیرند.
مجیر بیلقانی.
- صدف گون ساغر، پیاله ای که از بلور ساخته شده باشد و در سفیدی چون صدف است. رجوع به همین ترکیب شود.
- می در ساغر انداختن، ساغر پر از می کردن:
بیا تا گل برافشانیم و می در ساغر اندازیم
فلک را سقف بشکافیم و طرحی نو دراندازیم.
حافظ.
بیا ساقی که بیخ غم بدور گل براندازیم
می گلگون طلب داریم و می در ساغر اندازیم.
کمال خجندی (دیوان ص 249).
رجوع به صاغر شود
کفل حیوانات. (در زبان شعری) و به این معنی ترکی است. (فرهنگ نظام). ظاهراً به این معنی ساغری است. رجوع به ساغر شود
لغت نامه دهخدا
(سَ غُ)
نام قبیله ای است از ترکان. (فرهنگ فارسی معین)
لغت نامه دهخدا
(سَ غُ)
جد سلغریان یا اتابکان فارس (قرن 5 هجری) و رئیس یکدسته از ترکمانان قبچاق بود، که با طایفۀ خود به خراسان کوچ کرد، و پس از یک دوره تاخت و تاز بخدمت طغرل بیک پیوست و نزد او رتبۀ حاجبی یافت. سنقر بن مودود مؤسس سلغریان نوادۀ اوست. (فرهنگ فارسی معین)
لغت نامه دهخدا
(سُغُ)
مرد آژین کننده آسیا. (یادداشت مؤلف)
لغت نامه دهخدا
کشکینه بود، (اوبهی) (ناظم الاطباء)، کشکینه و آن نانی باشد که از آرد جو و آرد باقلا و ارزن پزند، (برهان)، نانی که از جو و باقلا و گاورس پزند، (فرهنگ رشیدی) (آنندراج) :
روستایی زمین چو کردشیار
گشت عاجز که بود بس ناهار
برد حالی زنش ز خانه بدوش
گرده ای چند و کاسه ای دو سیار،
دقیقی (از لغت فرس اسدی ص 155)،
، اسباب خانه، (ناظم الاطباء)، اسبابی که بدان شراب و یا روغن میفشارند، (ناظم الاطباء)
لغت نامه دهخدا
(سَیْ یا)
رونده. (از آنندراج). کسی که سیر میکند و آنکه بسیار میگردد و آنکه برای تماشا و تفرج سیر میکند. (ناظم الاطباء). سیاح. (زمخشری). کثیرالسیر. (اقرب الموارد) :
ستاره گفت منم پیک عزت از دراو
از آن به مشرق و مغرب همیشه سیارم.
خاقانی.
همچو پرگاری از دو رنگی حال
یک قدم ثابت و دگر سیار.
خاقانی.
عارفان صائب ز سعد و نحس انجم فارغند
صلح کل با ثابت و سیار گردون کرده اند.
صائب.
، کوکبی که بر گرد آفتاب و یا کوکب دیگر میگردد. ضد ثابت. (ناظم الاطباء) :
از تیغ به بالا بکند موی بدو نیم
وز چرخ به نیزه بکند کوکب سیار.
منوچهری.
عزیز آن کس باشد که کردگار جهان
کند عزیزش بی سیر کوکب سیار.
ابوحنیفه (از تاریخ بیهقی چ ادیب ص 279).
به مجلس اندر رویش بلند خورشید است
به معرکه اندر تیرش ستاره سیار است.
مسعودسعد.
روی دیوان ترک روی نهی
شب تاری چو کوکب سیار.
مسعودسعد.
کواکب را ز ثابت تا به سیار
دقایق با درج پیموده مقدار.
نظامی.
، جماعت مسافر، کاروان. (ناظم الاطباء)
لغت نامه دهخدا
(غَ)
از ’وغ ر’، میقات و هنگام کار. (ناظم الاطباء). میقات. میعاد. (اقرب الموارد). وعده جای و وعده گاه. (ناظم الاطباء). میغره، جای کار. (ناظم الاطباء). میغره. رجوع به میغره شود
لغت نامه دهخدا
(غَ)
تخلص (میرزا) عبدالرحیم از شاعران نیمۀ اول قرن سیزدهم است. وی پسر میرزا سعید، کلانتر سراب وگرمرود و از میرزایان مشهور و منشیان چیزفهم آذربایجان بوده و تحصیل کمالات از عربیه و ادبیه در دارالسلطنۀ تبریز کرده است. ادیبی زبان دان و حریفی نکته پرور و سخن شناس است و خط شکسته را با شیوه ای که داشت پاکیزه مینوشت گاهگاهی شعر میگفته، این بیت از اوست:
گویند چرا شکوه به داور نرساند
من راه ندارم بجز از دادرسی چند.
از نگارستان دارا (از دانشمندان آذربایجان ص 171)
تخلص محمد ابراهیم سه دهی اصفهانی از شعرای متأخر و از مداحان منوچهرخان معتمدالدوله حکمران اصفهان است. رجوع به تذکرۀ مدائح معتمدیه تألیف محمدعلی بهار اصفهانی نسخۀ کتاب خانه مجلس ص 234 و نسخه کتاب خانه دانشکدۀ ادبیات شود
لغت نامه دهخدا
تصویری از سغر
تصویر سغر
خارپشت کلان را گویند که خارهای خود را چون تیراندازد
فرهنگ لغت هوشیار
تصویری از سیغ
تصویر سیغ
خوب و نیکو و نغز
فرهنگ لغت هوشیار
تصویری از سیار
تصویر سیار
بسیار سیر کننده
فرهنگ لغت هوشیار
تصویری از سیور
تصویر سیور
گونه ای سرو که آن را سرو خمره یی نیز گویند
فرهنگ لغت هوشیار
تصویری از ایغر
تصویر ایغر
ترکی گشن نر گشن فحل
فرهنگ لغت هوشیار
تصویری از ساغر
تصویر ساغر
پیاله، جام شرابخواری
فرهنگ لغت هوشیار
تصویری از سیر
تصویر سیر
جمع سیرت، عادتها و خصلتها گشت و تفریح و گردش و سفر و سیاحت
فرهنگ لغت هوشیار
تصویری از سیار
تصویر سیار
نانی که از آرد جو و آرد باقلا و ارزن پزند، کشکینه، خورشی که از کشک تهیه کنند
فرهنگ فارسی معین
تصویری از سیار
تصویر سیار
((سَ یّ))
بسیار سیر کننده
فرهنگ فارسی معین
تصویری از ساغر
تصویر ساغر
((غَ))
پیاله شرابخواری، جام
فرهنگ فارسی معین
تصویری از سیار
تصویر سیار
جنبنده
فرهنگ واژه فارسی سره
پیاله، پیمانه، جام، باده، صبوح، صبوحی، صهبا، غارج، مل، می
فرهنگ واژه مترادف متضاد
گردنده
متضاد: ثابت، رونده، روان، سیرکننده
فرهنگ واژه مترادف متضاد
نامی برای سگ سیاه رنگ
فرهنگ گویش مازندرانی