- سیساب
دهی است از دهستان گیفان بخش حومه شهرستان بجنورد، دارای 327 تن سکنه، آب آن از رودخانه، محصول آنجا غلات، بنشن و انگور است، (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 9)
معنی سیساب - جستجوی لغت در جدول جو
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
جیوه، عنصری نقره ای رنگ که در حرارت متعارفی مایع می شود و در ۴۰ درجه زیر صفر منجمد می گردد، در ساختن بارومتر و برای جیوه دادن آیینه به کار می رود، از مادۀ معدنی سرخ رنگی به نام شنجرف به دست می آید، هرگاه شنجرف را حرارت بدهند جیوه به صورت بخار از آن خارج می شود و آن را در ظرف های مخصوص سرد می کنند و بعد جمع آوری می کنند، گاهی هم به حالت خالص در طبیعت پیدا می شود، مرکور، ژیوه، زیبق، آبک
سیماب آتشین: کنایه از خورشید
سیماب آتشین: کنایه از خورشید
آب فراوان که بر روی زمین جاری شود، جریان سریع آب، سیل، برای مثال ببند ای پسر دجله در آب کاست / که سودی ندارد چو سیلاب خاست (سعدی۱ - ۹۸)
(سِ)
لغت نامه دهخدا
دهی است از دهستان کره سنی بخش سلماس شهرستان خوی. دارای 520 تن سکنه. آب آن از درۀ دیرعلی و چشمه و محصول آنجا غلات، حبوبات. شغل اهالی زراعت و گله داری است. (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 4)
بلغت وادی القری به معنی خلال باشد، آن گیاهی است که سبز و رسیدۀ آنرا بجهت اسهال خورند و نارسیده آنرا بجهت قبض و امساک، (برهان)،
امر به آراستن بود، یعنی بیارای و آرایش ده، (برهان)، از مصدر سیابیدن، (از حاشیۀ برهان قاطع چ معین) :
بدو گفت او، خوان قربان سیاب
بدین کار مرد خویشتن را بیاب،
فردوسی،
(حاشیۀ برهان قاطع از جهانگیری با ذکر اینکه در ولف نیامده)،
حیات هم گفته اند که زندگی باشد، (از برهان) (آنندراج)، حیات، (اوبهی) (از فرهنگ رشیدی)، حباب هم بنظر آمده، (برهان)
امر به آراستن بود، یعنی بیارای و آرایش ده، (برهان)، از مصدر سیابیدن، (از حاشیۀ برهان قاطع چ معین) :
بدو گفت او، خوان قربان سیاب
بدین کار مرد خویشتن را بیاب،
فردوسی،
(حاشیۀ برهان قاطع از جهانگیری با ذکر اینکه در ولف نیامده)،
حیات هم گفته اند که زندگی باشد، (از برهان) (آنندراج)، حیات، (اوبهی) (از فرهنگ رشیدی)، حباب هم بنظر آمده، (برهان)
غورۀ خرمای نیم رسیده، (منتهی الارب، مادۀ وس ب) (آنندراج) (ناظم الاطباء)، خرمای نزدیک به رسیدن، (ناظم الاطباء)
(قَ ری یَ)
لغت نامه دهخدا
دهی است از دهستان طبس مسینا بخش درمیان شهرستان بیرجند، دارای 144 تن سکنه. آب آن از چشمه و محصول آن غلات است. راه مالرو دارد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 9)
دهی است جزء دهستان خرقان شرقی بخش آوج شهرستان قزوین، دارای 480 تن سکنه، آب آن از رود خانه کلنجین، محصول آنجا غلات، سیب زمینی، قلمستان، شغل اهالی زراعت، قالی وجاجیم بافی است، (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 1)
جای پیوند مهره های پشت، جای برنشست از ستور، سر کتف اسب، مهرۀ پشت خر، ج، سیاسی، (منتهی الارب) (آنندراج)
مرادف سیه سر و سیاه سار، (آنندراج)، رجوع بهمین کلمات شود
(سَ / سِ)
لغت نامه دهخدا
سیل. (غیاث اللغات) (آنندراج). توجبه. لاخیز. جریان روانی تند و سریع آب. (ناظم الاطباء) :
رهایی خواهی از سیلاب انبوه
قدم بر جای باید بود چون کوه.
(ویس و رامین).
از زبر سیل بزیر آمد و سیلاب شما
گرچه زیر است رهش سوی زبر بگشائید.
خاقانی.
کنیزک خواست که آتش فتنه را بالا دهد و سیلاب آفت را در تموج آرد. (سندبادنامه ص 77).
آن دل که بود ز عشق خالی
سیلاب غمش بزاد حالی.
نظامی.
سلطان چون ایشان را از دور بدید دانست که سیلابی عظیم است. (جهانگشای جوینی).
گرچه کوه است مرد را از پای
هم به سیلاب غم توان انداخت.
سیف اسفرنگ.
هر کجا باشند جوق مرغ کور
برتو جمع آیند ای سیلاب شور.
مولوی.
ببند ای پسر دجله چون آب کاست
که سودی ندارد چو سیلاب خاست.
سعدی.
دور از رخ تو دمبدم از گوشۀ چشمم
سیلاب سرشک آمد و طوفان بلا رفت.
حافظ.
از حادثه لرزند بخود کاخ نشینان
ما خانه بدوشان غم سیلاب نداریم.
صائب.
- سیلاب از سر گذشتن، از چاره گذشتن کاری. تمام شدن و خاتمه پیدا کردن:
کنون کوش کآب از کمر درگذشت
نه وقتی که سیلاب از سر گذشت.
سعدی.
سیلاب ز سر گذشت یارا
ز اندازه بدرمبر جفا را.
سعدی
رهایی خواهی از سیلاب انبوه
قدم بر جای باید بود چون کوه.
(ویس و رامین).
از زبر سیل بزیر آمد و سیلاب شما
گرچه زیر است رهش سوی زبر بگشائید.
خاقانی.
کنیزک خواست که آتش فتنه را بالا دهد و سیلاب آفت را در تموج آرد. (سندبادنامه ص 77).
آن دل که بود ز عشق خالی
سیلاب غمش بزاد حالی.
نظامی.
سلطان چون ایشان را از دور بدید دانست که سیلابی عظیم است. (جهانگشای جوینی).
گرچه کوه است مرد را از پای
هم به سیلاب غم توان انداخت.
سیف اسفرنگ.
هر کجا باشند جوق مرغ کور
برتو جمع آیند ای سیلاب شور.
مولوی.
ببند ای پسر دجله چون آب کاست
که سودی ندارد چو سیلاب خاست.
سعدی.
دور از رخ تو دمبدم از گوشۀ چشمم
سیلاب سرشک آمد و طوفان بلا رفت.
حافظ.
از حادثه لرزند بخود کاخ نشینان
ما خانه بدوشان غم سیلاب نداریم.
صائب.
- سیلاب از سر گذشتن، از چاره گذشتن کاری. تمام شدن و خاتمه پیدا کردن:
کنون کوش کآب از کمر درگذشت
نه وقتی که سیلاب از سر گذشت.
سعدی.
سیلاب ز سر گذشت یارا
ز اندازه بدرمبر جفا را.
سعدی
دهی است از دهستان طیبی سرحدی بخش کهکیلویۀ شهرستان بهبهان، دارای 175 تن سکنه است، آب آن از چشمه، محصول آنجا غلات، برنج، پشم و لبنیات می باشد، شغل اهالی زراعت و گله داری است، ساکنین از طایفۀ طیبی هستند، (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 6)
دهی است از دهستان مهرانرود بخش بستان آباد شهرستان تبریز، دارای 1600 تن سکنه، آب آن از رود خانه اوجانچای و چشمه، محصول آنجا غلات، یونجه و سیب زمینی است، (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 4)
(اِ تِ بَ)
لغت نامه دهخدا
گیاهناک شدن زمین، (از ’وس ب’) (منتهی الارب) (آنندراج) (تاج المصادر بیهقی)، بسیارگیاه شدن زمین، (ناظم الاطباء)، محل توقف وسایل نقلیه (اتومبیل، اتوبوس، قطار)، (فرهنگ فارسی معین)
جیوه را گویند و معرب آن زیبق باشد و جزو اعظم اکسیر است، بلکه روح اکسیر و روح جمیع اجساد است، (برهان)، چون مرکب اعتبار کنند معنی آب سیم باشد، (فرهنگ رشیدی)، جیوه، زیبق، ژیوه، ابک، آبق، آب، بنده، عبد، پرنده، طیار، فرار، گریزنده، نافند، جوهر، روح، روحانی، زاوق، زاووق، ستاره، سحاب، نور، عطار، غبیط، غیان، لبن، لجلاج، فرموم، تیر، ابوالارواح، ام الاجساد، ظل الذهب، حی الماء، عین الحیون، (یادداشت بخط مؤلف)، ژیوه را گویند که به جیوه مشهور است و زیبق معرب آن است و جزو اعظم اکسیر بلکه روح اکسیر و روح جمیعاجساد است، (آنندراج)، (از: سیم + آب) و سیم خود به معنی جیوه آمده، (حاشیۀ برهان قاطع چ معین) : و اندر کوههای فرغانه معدن زر و سیم است بسیار و معدن مس و سرب و نوشادر و سیماب، (حدود العالم)،
شب بیدار و این دو دیدۀ من
همچو سیماب در کف مفلوج،
آغاجی،
دو خسته سدیگر گریزان شدند
چو سیماب در دشت پنهان شدند،
فردوسی،
وآن قطرۀ باران که برافتد بسر خوید
چون قطرۀ سیمابست افتاده بزنگار،
منوچهری،
سیم و سیماب بدیدار تو از دور یکی است
به عمل گشت جدا نقرۀ سیم از سیماب،
ناصرخسرو،
سیماب دختر است عطارد را
کیوان چو مادر است و سرب دختر،
ناصرخسرو (دیوان چ تهران ص 146)،
رخ عدوت زراندود گشت از پی آنک
مرکبست حسامت ز آتش و سیماب،
مسعودسعد،
شگفت نیست گر از برف لاله ساخت زمین
که هست لاله چو شنگرف و برف چون سیماب،
ازرقی هروی (از آنندراج)،
گاه چون سیماب لرزان گردد اندر بحر در
گاه چون سیمرغ پنهان گردد اندر گنج مال،
عبدالواسع جبلی،
جهان انباشت گوش من بسیماب
بدان تا نشنوم نیرنگ این زن،
خاقانی،
بهاری تازه چون رخشنده مهتاب
ز هم بگسست چون بر خاک سیماب،
نظامی،
ای بسا کس فریفته ست این سیم
که تو لرزان بر او چو سیمابی،
سعدی،
در گلستانی که زاغان نغمه پردازی کنند
گوش گل را گوشمالی بهتر از سیماب نیست،
صائب،
- سیماب رنگ، به رنگ سیماب، سیمابگون:
دشمنان ملک تو زین خیمۀ سیماب رنگ
همچو بر آیینه سیمابند اندر اضطراب،
سوزنی،
- سیماب ریز، در صفات تیغ مستعمل است و کنایه از آن تیغ که ریزش و اضطراب سیماب داشته یا تیغی که گوئیا از سیماب ریخته باشند یا تیغ پولادی که جوهرش مانند سیماب موج میزند و غلطان باشد، (آنندراج) :
ستیزنده از تیغ سیماب ریز
چو سیماب کرده گریزا گریز،
نظامی،
رجوع به سیماب ریز شود،
- سیماب شدن،کنایه از بی قرار شدن، (برهان) (آنندراج)، لرزان شدن، (غیاث اللغات) :
آستانت گنبد سیمابگون را متکاست
بندۀ سیماب دل سیماب شد زین متکا،
خاقانی (دیوان چ سجادی ص 22)،
-، گریختن و ناپدید گردیدن، (برهان) (آنندراج)، گریزان شدن و ناپدیدشدن، (غیاث اللغات)،
- سیماب فام، سیماب رنگ:
دگر کاندرین آب سیماب فام
نهنگ اژدهائیست قصاصه نام،
نظامی،
- سیمابگون، سیماب رنگ، به رنگ سیماب:
آستانت گنبد سیمابگون را متکاست
بندۀ سیماب دل سیماب شد زین متکا،
خاقانی،
رجوع به سیمابگون شود،
-، در اصطلاح، تیغ مستعمل و کنایه از تیغ براق و درخشنده، (آنندراج) :
تیغ سیماب گون در آمدو شد
سر و دستی دوپیکر اندازد،
عرفی (از آنندراج)،
رجوع به سیمابگون شود، خیره، بی حیا، (برهان)، مؤید الفضلاء به معنی خیره گفته و همانا جیوه را به تصحیف خیره خوانده و معنی دیگر پنداشته و سیماب به معنی خیره و بی حیا هم در برهان آمده و بجهت اینکه سیماب به آسانی کشته نگردد و خیره و بی حیا هم به آسانی رفع نشود نامناسب نیست، (انجمن آرا) (آنندراج)
شب بیدار و این دو دیدۀ من
همچو سیماب در کف مفلوج،
آغاجی،
دو خسته سدیگر گریزان شدند
چو سیماب در دشت پنهان شدند،
فردوسی،
وآن قطرۀ باران که برافتد بسر خوید
چون قطرۀ سیمابست افتاده بزنگار،
منوچهری،
سیم و سیماب بدیدار تو از دور یکی است
به عمل گشت جدا نقرۀ سیم از سیماب،
ناصرخسرو،
سیماب دختر است عطارد را
کیوان چو مادر است و سرب دختر،
ناصرخسرو (دیوان چ تهران ص 146)،
رخ عدوت زراندود گشت از پی آنک
مرکبست حسامت ز آتش و سیماب،
مسعودسعد،
شگفت نیست گر از برف لاله ساخت زمین
که هست لاله چو شنگرف و برف چون سیماب،
ازرقی هروی (از آنندراج)،
گاه چون سیماب لرزان گردد اندر بحر در
گاه چون سیمرغ پنهان گردد اندر گنج مال،
عبدالواسع جبلی،
جهان انباشت گوش من بسیماب
بدان تا نشنوم نیرنگ این زن،
خاقانی،
بهاری تازه چون رخشنده مهتاب
ز هم بگسست چون بر خاک سیماب،
نظامی،
ای بسا کس فریفته ست این سیم
که تو لرزان بر او چو سیمابی،
سعدی،
در گلستانی که زاغان نغمه پردازی کنند
گوش گل را گوشمالی بهتر از سیماب نیست،
صائب،
- سیماب رنگ، به رنگ سیماب، سیمابگون:
دشمنان ملک تو زین خیمۀ سیماب رنگ
همچو بر آیینه سیمابند اندر اضطراب،
سوزنی،
- سیماب ریز، در صفات تیغ مستعمل است و کنایه از آن تیغ که ریزش و اضطراب سیماب داشته یا تیغی که گوئیا از سیماب ریخته باشند یا تیغ پولادی که جوهرش مانند سیماب موج میزند و غلطان باشد، (آنندراج) :
ستیزنده از تیغ سیماب ریز
چو سیماب کرده گریزا گریز،
نظامی،
رجوع به سیماب ریز شود،
- سیماب شدن،کنایه از بی قرار شدن، (برهان) (آنندراج)، لرزان شدن، (غیاث اللغات) :
آستانت گنبد سیمابگون را متکاست
بندۀ سیماب دل سیماب شد زین متکا،
خاقانی (دیوان چ سجادی ص 22)،
-، گریختن و ناپدید گردیدن، (برهان) (آنندراج)، گریزان شدن و ناپدیدشدن، (غیاث اللغات)،
- سیماب فام، سیماب رنگ:
دگر کاندرین آب سیماب فام
نهنگ اژدهائیست قصاصه نام،
نظامی،
- سیمابگون، سیماب رنگ، به رنگ سیماب:
آستانت گنبد سیمابگون را متکاست
بندۀ سیماب دل سیماب شد زین متکا،
خاقانی،
رجوع به سیمابگون شود،
-، در اصطلاح، تیغ مستعمل و کنایه از تیغ براق و درخشنده، (آنندراج) :
تیغ سیماب گون در آمدو شد
سر و دستی دوپیکر اندازد،
عرفی (از آنندراج)،
رجوع به سیمابگون شود، خیره، بی حیا، (برهان)، مؤید الفضلاء به معنی خیره گفته و همانا جیوه را به تصحیف خیره خوانده و معنی دیگر پنداشته و سیماب به معنی خیره و بی حیا هم در برهان آمده و بجهت اینکه سیماب به آسانی کشته نگردد و خیره و بی حیا هم به آسانی رفع نشود نامناسب نیست، (انجمن آرا) (آنندراج)
آپتچن لوراب فرانسوی آواچ (هجاء) آوات سیل. یا سیلاب آب. سیل آب. یا سیلاب ارغوانی. خون روان، لشگر غمزدگان. یا به سیلاب دادن، در سیل فرو بردن غرق کردن، آب فراوان که بر روی زمین جاری شود
جیوه زنبیق. یا سیماب آتش (آتشین)، خورشید. یا سیماب آتشین سر. خورشید
اشباع، سرشار، سیر
متضاد: تشنه، عطشان، عطش زده
متضاد: تشنه، عطشان، عطش زده
جیوه، زیبق
اگر بیند در معدن سیماب شد و سیماب برگرفت، دلیل که زنش به کاری بد افتد. اگر بیند سیماب خورد، دلیل رنج و زیان باشد، اگر بیند در چشمه سیماب غرق شد، دلیل که زنان بر وی جادوئی کنند. محمد بن سیرین