کسی که گاری و درشکه و دلیجان را میراند، درشکه چی، (فرهنگ فارسی معین)، رانندۀ ارابه، آنکه ارابه و مانند آن راند، ارابه ران، ظاهراً از سور ترکی و چی است، (یادداشت بخط مؤلف)
کسی که گاری و درشکه و دلیجان را میراند، درشکه چی، (فرهنگ فارسی معین)، رانندۀ ارابه، آنکه ارابه و مانند آن راند، ارابه ران، ظاهراً از سور ترکی و چی است، (یادداشت بخط مؤلف)
کسی که هر جا سور و مهمانی باشد بی دعوت برود و بیشتر اوقات بر سر سفرۀ دیگران غذا بخورد، سورچران از مردم سوریه مثلاً ورزشکار سوری، تهیه شده در سوریه، سریانی چیزی که به رنگ سرخ باشد، سرخ رنگ، برای مثال آمده نوروزماه با گل سوری به هم / بادۀ «سوری» بگیر، بر گل سوری بچم (منوچهری - ۷۰)، چهارشنبه سوری گل سرخ، گلی معطر با گلبرگ های سرخ و ساقه های ضخیم و برگ های بیضی که انواع مختلف دارد، ورد، لکا، چچک، رز، گل سوری، گل آتشی، بوی رنگ، آتشی برای مثال آمده نوروزماه با گل «سوری» به هم / بادۀ سوری بگیر، بر گل «سوری» بچم (منوچهری - ۷۰)
کسی که هر جا سور و مهمانی باشد بی دعوت برود و بیشتر اوقات بر سر سفرۀ دیگران غذا بخورد، سورچَران از مردم سوریه مثلاً ورزشکار سوری، تهیه شده در سوریه، سریانی چیزی که به رنگ سرخ باشد، سرخ رنگ، برای مِثال آمده نوروزماه با گل سوری به هم / بادۀ «سوری» بگیر، بر گل سوری بچم (منوچهری - ۷۰)، چهارشنبه سوری گُلِ سُرخ، گلی معطر با گلبرگ های سرخ و ساقه های ضخیم و برگ های بیضی که انواع مختلف دارد، وَرد، لَکا، چَچُک، رُز، گُلِ سوری، گُلِ آتَشی، بوی رَنگ، آتَشی برای مِثال آمده نوروزماه با گل «سوری» به هم / بادۀ سوری بگیر، بر گل «سوری» بچم (منوچهری - ۷۰)
شاه محمد، شعر فارسی و ترکی را خوب میگوید، این مطلع او راست: بقصد خون من برخاست باهر کس که بنشستم بجان من بلایی راست شد با هرکه پیوستم، (مجالس النفائس ص 167)
شاه محمد، شعر فارسی و ترکی را خوب میگوید، این مطلع او راست: بقصد خون من برخاست باهر کس که بنشستم بجان من بلایی راست شد با هرکه پیوستم، (مجالس النفائس ص 167)
نوعی از ریاحین سرخ است، (برهان)، ورد، نوعی از گل سرخ و بسیار خوشبو که آنرا گل محمدی نیز گویند، (ناظم الاطباء)، نام گلی است سرخ رنگ و هر گل و لاله که سرخ باشد سوری گویند، (غیاث اللغات)، گل سرخ چون لاله و مانند آن، (فرهنگ رشیدی) : باغبان برگرفته دل بماه دی ز گل پر کند هر بامدادی از گل سوری کنار، فرخی، بر فرق شما آب گل سوری بارم یا جام جوانی بهم اندر بگسارم، منوچهری، آمده نوروز ماه با گل سوری بهم بادۀ سوری بگیر بر گل سوری بچم، منوچهری، چون روی منیژه شد گل سوری سوسن بمثل چو خنجر بیژن، ناصرخسرو، ماه را در نقاب کافوری بسته چون در سمن گل سوری، نظامی، سنبل نشانده بر گل سوری نگه کنید عنبر فشانده گرد سمن زار بنگرید، سعدی، حرفهای خط موزون تو پیرامن روی گویی از مشک سیه بر گل سوری رقمند، سعدی، گه از برگ گل سوری کنی در بوستان توده گه از شاخ گل خیری کنی در گلستان خرمن، جوهری هروی، غنچۀ گلبن وصلم ز نشیمن بشکفت مرغ خوشخوان طرب از برگ گل سوری کرد، حافظ، ، گلی باشد که آنرا به پیکان تشبیه کرده اند، (برهان) (ناظم الاطباء)، شادی، خوشحالی، (برهان)، شادی، خوشحالی، خرمی، (ناظم الاطباء)، - چهارشنبه سوری، شب چهارشنبۀ آخر سال شمسی بدین نام است، چهارشنبۀ آخر سال شمسی که به شب آن عصر سه شنبه در خانه ها آتش افروزند و بر آتش گذرند تفأل را برای سعادت در سال نو، (یادداشت بخط مؤلف) : ... که چون شب سوری چنانکه عادت قدیم است آتشی عظیم افروختند، پاره ای آتش بجست و سقف سرای درگرفت، (تاریخ بخارای نرشخی ص 32)، رجوع به چارشنبه سوری شود، ، رنگ سرخ، (برهان) (ناظم الاطباء) (غیاث) : می سوری بخواه کآمد رش مطربان پیش دار و باده بکش، خسروی، نرگس بر پشت رود باربدی زد سرود وز می سوری درود سوی بنفشه رسید، کسایی، از باغ باد بوی گل آورد بامداد وز گل مرا سوی مل سوری پیام داد، فرخی، راست گفتی رخش گلستان بود می سوری بهار گل گستر، فرخی، شاها می سوری نوش ایرا بچمن در بگرفت گل سوری جای گل رعنا، مسعودسعد، گشته خجل از رنگ لبش بادۀ سوری برده حسد از بوی خوشش عنبر سارا، امیرمعزی، لعل است می سوری و ساغر کان است جسم است پیاله و شرابش جان است، کمال الدین اسماعیل، ، نوعی از زاج باشد و آن زاج سرخ است که بلغت رومی قلقند خوانند، نوعی از زاج که زاج سرخ نیز گویند، (ناظم الاطباء)، نوعی از پیکان، (برهان) (ناظم الاطباء) (غیاث)
نوعی از ریاحین سرخ است، (برهان)، ورد، نوعی از گل سرخ و بسیار خوشبو که آنرا گل محمدی نیز گویند، (ناظم الاطباء)، نام گلی است سرخ رنگ و هر گل و لاله که سرخ باشد سوری گویند، (غیاث اللغات)، گل سرخ چون لاله و مانند آن، (فرهنگ رشیدی) : باغبان برگرفته دل بماه دی ز گل پر کند هر بامدادی از گل سوری کنار، فرخی، بر فرق شما آب گل سوری بارم یا جام جوانی بهم اندر بگسارم، منوچهری، آمده نوروز ماه با گل سوری بهم بادۀ سوری بگیر بر گل سوری بچم، منوچهری، چون روی منیژه شد گل سوری سوسن بمثل چو خنجر بیژن، ناصرخسرو، ماه را در نقاب کافوری بسته چون در سمن گل سوری، نظامی، سنبل نشانده بر گل سوری نگه کنید عنبر فشانده گرد سمن زار بنگرید، سعدی، حرفهای خط موزون تو پیرامن روی گویی از مشک سیه بر گل سوری رقمند، سعدی، گه از برگ گل سوری کنی در بوستان توده گه از شاخ گل خیری کنی در گلستان خرمن، جوهری هروی، غنچۀ گلبن وصلم ز نشیمن بشکفت مرغ خوشخوان طرب از برگ گل سوری کرد، حافظ، ، گلی باشد که آنرا به پیکان تشبیه کرده اند، (برهان) (ناظم الاطباء)، شادی، خوشحالی، (برهان)، شادی، خوشحالی، خرمی، (ناظم الاطباء)، - چهارشنبه سوری، شب چهارشنبۀ آخر سال شمسی بدین نام است، چهارشنبۀ آخر سال شمسی که به شب آن عصر سه شنبه در خانه ها آتش افروزند و بر آتش گذرند تفأل را برای سعادت در سال نو، (یادداشت بخط مؤلف) : ... که چون شب سوری چنانکه عادت قدیم است آتشی عظیم افروختند، پاره ای آتش بجست و سقف سرای درگرفت، (تاریخ بخارای نرشخی ص 32)، رجوع به چارشنبه سوری شود، ، رنگ سرخ، (برهان) (ناظم الاطباء) (غیاث) : می سوری بخواه کآمد رش مطربان پیش دار و باده بکش، خسروی، نرگس بر پشت رود باربدی زد سرود وز می سوری درود سوی بنفشه رسید، کسایی، از باغ باد بوی گل آورد بامداد وز گل مرا سوی مل سوری پیام داد، فرخی، راست گفتی رخش گلستان بود می سوری بهار گل گستر، فرخی، شاها می سوری نوش ایرا بچمن در بگرفت گل سوری جای گل رعنا، مسعودسعد، گشته خجل از رنگ لبش بادۀ سوری برده حسد از بوی خوشش عنبر سارا، امیرمعزی، لعل است می سوری و ساغر کان است جسم است پیاله و شرابش جان است، کمال الدین اسماعیل، ، نوعی از زاج باشد و آن زاج سرخ است که بلغت رومی قلقند خوانند، نوعی از زاج که زاج سرخ نیز گویند، (ناظم الاطباء)، نوعی از پیکان، (برهان) (ناظم الاطباء) (غیاث)
سیف الدین سوری برادر ملک قطب الدین و سلطان علاءالدین غوری از سلاطین غور است که جانشین برادر خود ملک فخرالدین شد، چون بهرام شاه غزنوی قطب الدین محمد را شربت مهلک نوشانید، و خبر مرگ وی به سیف الدین سوری رسید، لشکری عظیم فراهم آورده به کین خواستن برادر به غزنین رفت، بهرامشاه از پیش او بهندوستان گریخت و او در غزنین بتخت سلطنت نشست و لشکر غور را اجازۀ انصراف داد، چون زمستان رسید و بواسطۀ شدت سرما و برف راههای غور مسدود شد و رسیدن مدد متعذر گشت، اهل غزنین در خفیه به بهرامشاه نوشتند و او را بغزنین طلبیدند، بهرامشاه بی خبر به غزنین ورود کرده سیف الدین سوری و اتباع او را بگرفت و با فضیحت تمام بکشت، وی از سال 543- 544 هجری قمری سلطنت کرد و بهرامشاه وی را بسال 544 بکشت، (از فرهنگ فارسی معین و تعلیقات چهارمقالۀ عروضی چ معین ص 150) : امیرا بسوی خراسان نگر که سوری همی بند و ساز آورد اگر دست شورش بماند دراز به پیش تو کار دراز آورد مر آن کار را کو بسوری دهی چو چوپان بددوغ بازآورد، ابوالفضل جمحی (از تاریخ بیهقی)، رجوع به تاریخ ایران و طبقات ناصری چ کلکته صص 112- 314 شود ابن معتز که درزمان مسعود غزنوی حاکم نیشابور بود و مشهد امام رضا (ع) را بنا کرده است، (از تاریخ گزیده ص 207)، رجوع به تاریخ بیهقی ص 169، 178 و سبک شناسی ج 2 ص 345 شود
سیف الدین سوری برادر ملک قطب الدین و سلطان علاءالدین غوری از سلاطین غور است که جانشین برادر خود ملک فخرالدین شد، چون بهرام شاه غزنوی قطب الدین محمد را شربت مهلک نوشانید، و خبر مرگ وی به سیف الدین سوری رسید، لشکری عظیم فراهم آورده به کین خواستن برادر به غزنین رفت، بهرامشاه از پیش او بهندوستان گریخت و او در غزنین بتخت سلطنت نشست و لشکر غور را اجازۀ انصراف داد، چون زمستان رسید و بواسطۀ شدت سرما و برف راههای غور مسدود شد و رسیدن مدد متعذر گشت، اهل غزنین در خفیه به بهرامشاه نوشتند و او را بغزنین طلبیدند، بهرامشاه بی خبر به غزنین ورود کرده سیف الدین سوری و اتباع او را بگرفت و با فضیحت تمام بکشت، وی از سال 543- 544 هجری قمری سلطنت کرد و بهرامشاه وی را بسال 544 بکشت، (از فرهنگ فارسی معین و تعلیقات چهارمقالۀ عروضی چ معین ص 150) : امیرا بسوی خراسان نگر که سوری همی بند و ساز آورد اگر دست شورش بماند دراز به پیش تو کار دراز آورد مر آن کار را کو بسوری دهی چو چوپان بددوغ بازآورد، ابوالفضل جمحی (از تاریخ بیهقی)، رجوع به تاریخ ایران و طبقات ناصری چ کلکته صص 112- 314 شود ابن معتز که درزمان مسعود غزنوی حاکم نیشابور بود و مشهد امام رضا (ع) را بنا کرده است، (از تاریخ گزیده ص 207)، رجوع به تاریخ بیهقی ص 169، 178 و سبک شناسی ج 2 ص 345 شود
دهی است از دهستان جاپلق بخش الیگودرز شهرستان بروجرد واقع در 14 هزارگزی شمال باختری الیگودرز و 2 هزارگزی شمال شوسۀالیگودرز به ازنا، جلگه و معتدل است، سکنۀ آن 407 تن است، آب آن از چاه و قنات تأمین میشود، محصول آن غلات و لبنیات و شغل اهالی زراعت و گله داری و صنایع دستی زنان جاجیم بافی و راه آن مالرو است و تابستان اتومبیل میتوان برد، (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 6) ده کوچکی است از دهستان رمشک بخش کهنوج شهرستان جیرفت واقع در 175 هزارگزی جنوب خاوری کهنوج و یک هزارگزی باختر راه مالرو رمشک به سیریک، سکنۀ آن 6 تن است، (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 8)
دهی است از دهستان جاپلق بخش الیگودرز شهرستان بروجرد واقع در 14 هزارگزی شمال باختری الیگودرز و 2 هزارگزی شمال شوسۀالیگودرز به ازنا، جلگه و معتدل است، سکنۀ آن 407 تن است، آب آن از چاه و قنات تأمین میشود، محصول آن غلات و لبنیات و شغل اهالی زراعت و گله داری و صنایع دستی زنان جاجیم بافی و راه آن مالرو است و تابستان اتومبیل میتوان برد، (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 6) ده کوچکی است از دهستان رمشک بخش کهنوج شهرستان جیرفت واقع در 175 هزارگزی جنوب خاوری کهنوج و یک هزارگزی باختر راه مالرو رمشک به سیریک، سکنۀ آن 6 تن است، (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 8)
دهی است از دهستان خالصه بخش مرکزی شهرستان کرمانشاهان واقع در 23 هزارگزی شمال باختر کرمانشاهان با 173 تن سکنه، آب آن از سراب نیلوفر و راه آن ماشین رو است، (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 5)
دهی است از دهستان خالصه بخش مرکزی شهرستان کرمانشاهان واقع در 23 هزارگزی شمال باختر کرمانشاهان با 173 تن سکنه، آب آن از سراب نیلوفر و راه آن ماشین رو است، (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 5)
از قور مخفف قوران بمعنی سلاح و چی. سلاح دار. (سنگلاخ). (آنندراج) (ناظم الاطباء). رئیس جبه خانه. جبه پوش. (ناظم الاطباء). و در لغات ترکی قورچی بمعنی اهتمام کننده دربار پادشاه نوشته شده. (آنندراج). تلفظ صحیح آن ابتدا بایستی کرچی باشد که بمعنی تیرانداز (با کمان) است از ریشه کر ’ترکش دار’. (سازمان اداری حکومت صفوی بنقل از مقدمه الادب پوپ چ لنینگراد 1938 میلادی ص 445 و دلاواله ص 766 تحت نام Corci). قورچیان یعنی بازماندگان سواران عشیره ای و ایلیاتی سابق. آنان مانند مخازن اسلحه متحرک به کمان وتیر و شمشیر و خنجر و تبر و سپر مسلح بودند. کلاه اصلی این جنگجویان ترکمان که بهمان مناسبت نام قزلباش گرفته بودند کلاهی سرخ بود، دارای زرهی زنجیردار که بر گونه ها می افتاد. سبیل های بلند نیز از مشخصات قورچیان بود. (سازمان اداری حکومت صفوی) : در همان روز قورچیان در عمارت پادشاهی وی را [ابونصر طبیب با سوء احوال بقتل آوردند. (نامۀ دانشوران)
از قور مخفف قوران بمعنی سلاح و چی. سلاح دار. (سنگلاخ). (آنندراج) (ناظم الاطباء). رئیس جبه خانه. جبه پوش. (ناظم الاطباء). و در لغات ترکی قورچی بمعنی اهتمام کننده دربار پادشاه نوشته شده. (آنندراج). تلفظ صحیح آن ابتدا بایستی کرچی باشد که بمعنی تیرانداز (با کمان) است از ریشه کر ’ترکش دار’. (سازمان اداری حکومت صفوی بنقل از مقدمه الادب پوپ چ لنینگراد 1938 میلادی ص 445 و دلاواله ص 766 تحت نام Corci). قورچیان یعنی بازماندگان سواران عشیره ای و ایلیاتی سابق. آنان مانند مخازن اسلحه متحرک به کمان وتیر و شمشیر و خنجر و تبر و سپر مسلح بودند. کلاه اصلی این جنگجویان ترکمان که بهمان مناسبت نام قزلباش گرفته بودند کلاهی سرخ بود، دارای زرهی زنجیردار که بر گونه ها می افتاد. سبیل های بلند نیز از مشخصات قورچیان بود. (سازمان اداری حکومت صفوی) : در همان روز قورچیان در عمارت پادشاهی وی را [ابونصر طبیب با سوء احوال بقتل آوردند. (نامۀ دانشوران)
ترکی زینه ساز، جندار سرباز، سالار زینه خانه کسی که در زراد خانه کار کند اسلحه ساز: در میانه است گروه از یساولان و قورچیان معتبر و ایشیک آقاسیان 00000 و جمعی کثیر از هر طبقه و هر طایفه بودند، رئیس جبه خانه رئیس اسلحه خانه، سرباز جاندار
ترکی زینه ساز، جندار سرباز، سالار زینه خانه کسی که در زراد خانه کار کند اسلحه ساز: در میانه است گروه از یساولان و قورچیان معتبر و ایشیک آقاسیان 00000 و جمعی کثیر از هر طبقه و هر طایفه بودند، رئیس جبه خانه رئیس اسلحه خانه، سرباز جاندار