نیکوحال. (مهذب الاسماء). فراخ سال. گویند فلان سادح یعنی فراخ سال است. (شرح قاموس). آنکه در خصب است. (صراح). مخصب. (تاج العروس) (اقرب الموارد) (قطر المحیط). مرد در فراخی و ارزانی. (منتهی الارب) (آنندراج)
نیکوحال. (مهذب الاسماء). فراخ سال. گویند فلان سادح یعنی فراخ سال است. (شرح قاموس). آنکه در خصب است. (صراح). مخصب. (تاج العروس) (اقرب الموارد) (قطر المحیط). مرد در فراخی و ارزانی. (منتهی الارب) (آنندراج)
رها کردن. (ترجمان القرآن جرجانی ترتیب عادل بن علی ص 57) ، طلاق. اسم است مر تسریح را. (منتهی الارب) : و سرحوهن سراحاً جمیلاً. (قرآن 49/33). (آنندراج) (از اقرب الموارد) ، و در مثل است: السراح من النجاح، یعنی اگر بر روا کردن حاجت مرد توانا نیستی او را مأیوس کن که در نظر او مانند روا کردن است. (اقرب الموارد) ، یعنی کار او را یکسره کن، نظیر: البأس احدی، آسانی و روانی. شمس قیس نویسد: و سراح در لغت عرب آسانی و روانی باشد و گویند فعلت هذا فی سراح و رواح، این کار برکردم به سهولت و آسانی. (المعجم فی معاییر اشعار العجم). افعله فی سراح و رواح، فی سهوله. (اقرب الموارد)
رها کردن. (ترجمان القرآن جرجانی ترتیب عادل بن علی ص 57) ، طلاق. اسم است مر تسریح را. (منتهی الارب) : و سرحوهن سراحاً جمیلاً. (قرآن 49/33). (آنندراج) (از اقرب الموارد) ، و در مثل است: السراح من النجاح، یعنی اگر بر روا کردن حاجت مرد توانا نیستی او را مأیوس کن که در نظر او مانند روا کردن است. (اقرب الموارد) ، یعنی کار او را یکسره کن، نظیر: البأس احدی، آسانی و روانی. شمس قیس نویسد: و سراح در لغت عرب آسانی و روانی باشد و گویند فعلت هذا فی سراح و رواح، این کار برکردم به سهولت و آسانی. (المعجم فی معاییر اشعار العجم). افعله فی سراح و رواح، فی سهوله. (اقرب الموارد)
خلال، فارسی آن غورۀ خرما. (الفاظ الادویه) (تحفۀ حکیم مؤمن). خلال است که غورۀ خرما باشد. (برهان). غورۀ خرمای سخت شده، خرمابن که از تشنگی خشک و پژمرده باشد. (آنندراج) (منتهی الارب)
خلال، فارسی آن غورۀ خرما. (الفاظ الادویه) (تحفۀ حکیم مؤمن). خلال است که غورۀ خرما باشد. (برهان). غورۀ خرمای سخت شده، خرمابن که از تشنگی خشک و پژمرده باشد. (آنندراج) (منتهی الارب)
شترمادۀ دراز. و گفته شده شترمادۀ نجیب و بزرگ هیکل یا فربه پرگوشت یا توانا و سخت تمام خلقت. ج، سرادح. (منتهی الارب) (آنندراج). ناقۀ دراز یا نجیب یا بزرگ یا فربه یا نیرومند سخت کامل خلقت. سرداحه. (از اقرب الموارد) ، درختان موز. (منتهی الارب). دسته ای و انبوه درخت طلح. (اقرب الموارد)
شترمادۀ دراز. و گفته شده شترمادۀ نجیب و بزرگ هیکل یا فربه پرگوشت یا توانا و سخت تمام خلقت. ج، سرادح. (منتهی الارب) (آنندراج). ناقۀ دراز یا نجیب یا بزرگ یا فربه یا نیرومند سخت کامل خلقت. سرداحه. (از اقرب الموارد) ، درختان موز. (منتهی الارب). دسته ای و انبوه درخت طلح. (اقرب الموارد)
سراپرده. ج، سرادقات. (مهذب الاسماء) (منتهی الارب) (دهار). سراپرده و شامیانه. (غیاث) (ربنجنی). و بعضی نوشته اند که این معرب سراپرده است. (آنندراج) : بنشین در بزم بر سریر به ایوان خرگه برتر زن از سرادق کیوان. منوچهری. مگر لشکرگه غلمان خلدند سرادقشان زده دیبای اخضر. ناصرخسرو. این کعبه در سرادق شروان سریر داشت وآن کعبه در حدیقۀ مکه قرار کرد. خاقانی. و سرادق مزعفر در چهرۀ هفت طارم اخضر کشید. (سندبادنامه ص 111). و سرادق جلال و حشمت او را به طناب تأیید مطنب و مقوم گردانید. (سندبادنامه ص 8). روز بر اوراق نرگس می غلتیدند و شب در سرادقات مسدس که از موم ساخته بودند می خفتند. (سندبادنامه ص 201). بر آستان عبادت وقوف کن سعدی که وهم منقطع است از سرادقات جلال. سعدی. پرتو نور از سرادقات جلالش از عظمت ماورای فکرت دانا. سعدی. شه شرق بر که کشیده سرادق دمیده شباهنگ از صبح کاذب. حسن متکلم. ترا علم چو به قاضی القضاه میکردند نبودرایت آفاق این سرادق نور. نظام قاری. ، خیمه ازپنبه، غبار بلندرفته. (منتهی الارب). گرد. (مهذب الاسماء) ، دود بلند به چیزی گرد گرفته یا عام است، هر چیز که محیط چیزی باشد. (منتهی الارب)
سراپرده. ج، سرادقات. (مهذب الاسماء) (منتهی الارب) (دهار). سراپرده و شامیانه. (غیاث) (ربنجنی). و بعضی نوشته اند که این معرب سراپرده است. (آنندراج) : بنشین در بزم بر سریر به ایوان خرگه برتر زن از سرادق کیوان. منوچهری. مگر لشکرگه غلمان خلدند سرادقشان زده دیبای اخضر. ناصرخسرو. این کعبه در سرادق شروان سریر داشت وآن کعبه در حدیقۀ مکه قرار کرد. خاقانی. و سرادق مزعفر در چهرۀ هفت طارم اخضر کشید. (سندبادنامه ص 111). و سرادق جلال و حشمت او را به طناب تأیید مطنب و مقوم گردانید. (سندبادنامه ص 8). روز بر اوراق نرگس می غلتیدند و شب در سرادقات مسدس که از موم ساخته بودند می خفتند. (سندبادنامه ص 201). بر آستان عبادت وقوف کن سعدی که وهم منقطع است از سرادقات جلال. سعدی. پرتو نور از سرادقات جلالش از عظمت ماورای فکرت دانا. سعدی. شه شرق بر که کشیده سرادق دمیده شباهنگ از صبح کاذب. حسن متکلم. ترا علم چو به قاضی القضاه میکردند نبودرایت آفاق این سرادق نور. نظام قاری. ، خیمه ازپنبه، غبار بلندرفته. (منتهی الارب). گرد. (مهذب الاسماء) ، دود بلند به چیزی گرد گرفته یا عام است، هر چیز که محیط چیزی باشد. (منتهی الارب)
پارسی تازی گشته فرهنگنامه نویسان گمان کرده اند که این واژه تازیگشته سراپرده است و شاید: سراد: چادر پنبه ای شامیانه، گرد برخاسته، دود برخاسته خیمه سرا پرده، چادری که بر فراز صحن خانه کشند، غباری که گرد چیزی را فراگیرد جمع سرادقات. یا سرادق اعلی. بارگاه احدیت که انوار الهی و صقع ربوی ست سرادقات نوریه سرادقات قدرت سرادقات جلال. یا سرادقات جلال. سرادقات اعلی. یا سرادقات قدرت. سرادقات اعلی. یا سرادقات نوریه. سرادقات اعلی
پارسی تازی گشته فرهنگنامه نویسان گمان کرده اند که این واژه تازیگشته سراپرده است و شاید: سراد: چادر پنبه ای شامیانه، گرد برخاسته، دود برخاسته خیمه سرا پرده، چادری که بر فراز صحن خانه کشند، غباری که گرد چیزی را فراگیرد جمع سرادقات. یا سرادق اعلی. بارگاه احدیت که انوار الهی و صقع ربوی ست سرادقات نوریه سرادقات قدرت سرادقات جلال. یا سرادقات جلال. سرادقات اعلی. یا سرادقات قدرت. سرادقات اعلی. یا سرادقات نوریه. سرادقات اعلی