معنی سرآسیمه در لغت نامه دهخدا

مُرَکَّب اَز: سر + آسیمه، آسیمه سر. (حاشیۀ برهان قاطع چ معین)، شوریده سر، چه آسیمه بمعنی شوریده آمده است. مضطرب و حیران. (برهان) (غیاث)، متحیر. مدهوش. فرومانده. (لغت نامۀ اسدی)، سرگردان. (اوبهی)، سرگشته و دیوانه و شیفته و پریشان و شوریده سر، چه سیمه بمعنی شوریده و پریشان آمده. (آنندراج)، سرگشته. دیوانه. (شرفنامۀ منیری) :، گله دار چون بانگ اسبان شنید، سرآسیمه از خواب سر برکشید.، فردوسی.، که پروردۀ بت پرستان بدند، سرآسیمه برسان مستان بدند.، فردوسی.، همه فیلسوفان و دانشوران، سرآسیمه و عاجزند اندر آن.، شمسی (یوسف و زلیخا)،، مرا از خواب نوشین دوش بجهاند، سرآسیمه یکی زین زنگیانت.، ناصرخسرو.، وقت حادثه سرآسیمه و نالان. (کلیله و دمنه)،، بسا خفته کز هیبت پیل مست، سرآسیمه هر ساعت ازخواب جست.، خاقانی.، مشتری عاشق آن زلف و رخ و خال شده ست، که چو گردونْش سرآسیمه و شیدا بینند.، خاقانی.، باغ جهان زحمت خاری نداشت، خاک سرآسیمه غباری نداشت.، نظامی.، ای سرآسیمه مه از رخسار تو، سرو سردرپیش از رفتار تو.، سعدی.، گرت برکند چشم روئین ز جای، سرآسیمه خوانندت و تیره رای.، سعدی.، سرآسیمه گوید سخن پرگزاف، چو طنبور پرمغز بسیارلاف.، سعدی

معنی سرآسیمه در فرهنگ لغت هوشیار

مضطرب و حیران، متحیر، مدهوش

معنی سرآسیمه - جستجوی لغت در جدول جو

سرآسیمه

لغت نامه دهخدا

سرآسیمه

فرهنگ لغت هوشیار

سراسیمه

هراسان، سرگردان، آشفته و سرگشته، شوریده حال، پریشان حواس

فرهنگ فارسی عمید

آسیمه

آشفته، شوریده حال، پریشان خاطر، سرگشته، مضطرب، مشوش، برای مثال نه آسیمه گشت و نه پرسید راز / نیایش کنان رفت و بردش نماز (فردوسی - ۱/۷۸)، یکی بانگ برزد بر او مادرش / که آسیمه برگشت جنگی سرش (فردوسی - ۶/۶۶)

فرهنگ فارسی عمید

سرآسیمه شدن

(حِ کَ دَ)

مضطرب و پریشان شدن:
کسی کو ز فرمان یزدان بتافت
سرآسیمه شد خویشتن را نیافت.
فردوسی.
خروش آمد و بانگ زخم تبر
سرآسیمه شد گیو پرخاشخر.
فردوسی.
رجوع به سراسیمه شود

لغت نامه دهخدا

سرآسیمه گشتن

(حَ کَ / کِ دَ)

سرآسیمه شدن. پریشان شدن. آشفته شدن:
چنان لشکر گشن و چندان سوار
سرآسیمه گشتند از کارزار.
فردوسی.
عطار بدین کوی سرآسیمه همی گشت
تا نفی شد و از ره اثبات برآمد.
عطار

لغت نامه دهخدا

آسیمه

(مَ / مِ)

مضطرب. مشوش. پریشان خاطر. آشفته:
بدان تن در آسیمه گردد روان
سپه چون بود شاد بی پهلوان.
فردوسی.
به ره گیو را دید (دستان) پژمرده روی
همی آمد آسیمه و پوی پوی.
فردوسی.
بگفت این وبرخاست و در خیمه شد
جهانی ز گفتارش آسیمه شد.
فردوسی.
نه آسیمه گشت و نه پرسید راز
نیایش کنان رفت و بردش نماز.
فردوسی.
دل یوسف آسیمه شد زآن نهاد
به لاحول گفتن زبان برگشاد.
شمسی (یوسف و زلیخا).
آسیمه بسی کرد فلک بی خبران را
وآشفته بسی گشت بدو کار مهیا.
ناصرخسرو.
آسیمه شد و رنجه دل، تنم را
نه غبن ضیاع و عقار دارد.
مسعودسعد.
، حیران. بشگفتی مانده. متحیر. متعجب. خیره. حیرت زده. مبهوت. سرگردان. سرگشته:
بدو گفت قیدافه کای نیطقون
چرا خیره گشتی بکاخ اندرون
همانا که چونین نباشد بروم
که آسیمه گشتی بدین مایه بوم ؟
فردوسی.
آسیمه شدم هیچ ندانم چکنم من
عاجز شدم و کردم بر عجز خود اقرار.
مسعودسعد.
، دنگ. دنگ و دلو. منگ:
ز دریاتو گوئی که برخاست موج
سپاه اندر آمد همی فوج فوج
سراپرده بردند از ایوان بدشت
سپه از خروشیدن آسیمه گشت.
فردوسی.
گرفتند هر دو دوال کمر
پریشان و غمگین و آسیمه سر.
فردوسی.
، نه بسامان. ژولیده:
بدشت آوریدندش آسیمه خوار
برهنه سر و پای و برگشته کار.
فردوسی.
چو اسب پسر دید گیوش بدست
پر از خاک و آسیمه برسان مست.
فردوسی.
، گیج. بدوار:
بینداخت ژوبین به پیران رسید
زره در برش سر بسر بردرید
ز پشت اندرآمد براه جگرش
بغلطید و آسیمه برگشت سرش.
فردوسی.
بجوشیدخون از دهان تا جگر
تنش سست تر گشت و آسیمه سر.
فردوسی.
، دهشت زده. بیمناک. هراسیده:
یکی بانگ برزد بر او مادرش
که آسیمه تر گشت جنگی سرش.
فردوسی.
دگر خفته آسیمه برخاستند
بهر جای جنگی بیاراستند.
فردوسی.
ور ذرّه بچشم آیدش آسیمه بماند
گوید مگر آن از تک اسب تو غباریست.
فرخی.
روزی درخش تیغ تو بر آتش اوفتاد
آتش ز بیم تیغ تو در سنگ شد نهان
واکنون چو آهنی زبر سنگ برزنی
آسیمه گردد و شود اندر جهان جهان.
فرخی.
ز روحه همه مهتران سر بسر
بماندند مدهوش و آسیمه سر.
شمسی (یوسف و زلیخا).
، شتاب زده:
کله دار چون بانگ اسبان شنید
شد آسیمه از خواب و سر برکشید.
فردوسی.
و در همه معانی آسیون مرادف آسیمه است. و در فرهنگها باین کلمه معنی کالیوه (اسدی) ، شیدا (صحاح الفرس) ، دیوانه، دیوانه مزاج، شوریده، شیفته و دست پاچه نیز داده اند. رجوع به آسیمه سار و آسیمه سر و سرآسیمه شود

مضطرب. مشوش. پریشان خاطر. آشفته:
بدان تن در آسیمه گردد روان
سپه چون بود شاد بی پهلوان.
فردوسی.
به ره گیو را دید (دستان) پژمرده روی
همی آمد آسیمه و پوی پوی.
فردوسی.
بگفت این وبرخاست و در خیمه شد
جهانی ز گفتارش آسیمه شد.
فردوسی.
نه آسیمه گشت و نه پرسید راز
نیایش کنان رفت و بردش نماز.
فردوسی.
دل یوسف آسیمه شد زآن نهاد
به لاحول گفتن زبان برگشاد.
شمسی (یوسف و زلیخا).
آسیمه بسی کرد فلک بی خبران را
وآشفته بسی گشت بدو کار مهیا.
ناصرخسرو.
آسیمه شد و رنجه دل، تنم را
نه غبن ضیاع و عقار دارد.
مسعودسعد.
، حیران. بشگفتی مانده. متحیر. متعجب. خیره. حیرت زده. مبهوت. سرگردان. سرگشته:
بدو گفت قیدافه کای نیطقون
چرا خیره گشتی بکاخ اندرون
همانا که چونین نباشد بروم
که آسیمه گشتی بدین مایه بوم ؟
فردوسی.
آسیمه شدم هیچ ندانم چکنم من
عاجز شدم و کردم بر عجز خود اقرار.
مسعودسعد.
، دنگ. دنگ و دَلْو. مَنگ:
ز دریاتو گوئی که برخاست موج
سپاه اندر آمد همی فوج فوج
سراپرده بردند از ایوان بدشت
سپه از خروشیدن آسیمه گشت.
فردوسی.
گرفتند هر دو دوال کمر
پریشان و غمگین و آسیمه سر.
فردوسی.
، نه بسامان. ژولیده:
بدشت آوریدندش آسیمه خوار
برهنه سر و پای و برگشته کار.
فردوسی.
چو اسب پسر دید گیوش بدست
پر از خاک و آسیمه برسان مست.
فردوسی.
، گیج. بِدُوار:
بینداخت ژوبین به پیران رسید
زره در برش سر بسر بردرید
ز پشت اندرآمد براه جگرْش
بغلطید و آسیمه برگشت سرْش.
فردوسی.
بجوشیدخون از دهان تا جگر
تنش سست تر گشت و آسیمه سر.
فردوسی.
، دهشت زده. بیمناک. هراسیده:
یکی بانگ برزد بر او مادرش
که آسیمه تر گشت جنگی سرش.
فردوسی.
دگر خفته آسیمه برخاستند
بهر جای جنگی بیاراستند.
فردوسی.
ور ذرّه بچشم آیدش آسیمه بماند
گوید مگر آن از تک اسب تو غباریست.
فرخی.
روزی درخش تیغ تو بر آتش اوفتاد
آتش ز بیم تیغ تو در سنگ شد نهان
واکنون چو آهنی زبر سنگ برزنی
آسیمه گردد و شود اندر جهان جَهان.
فرخی.
ز روحه همه مهتران سر بسر
بماندند مدهوش و آسیمه سر.
شمسی (یوسف و زلیخا).
، شتاب زده:
کله دار چون بانگ اسبان شنید
شد آسیمه از خواب و سر برکشید.
فردوسی.
و در همه معانی آسیوَن مرادف آسیمه است. و در فرهنگها باین کلمه معنی کالیوه (اسدی) ، شیدا (صحاح الفرس) ، دیوانه، دیوانه مزاج، شوریده، شیفته و دست پاچه نیز داده اند. رجوع به آسیمه سار و آسیمه سر و سرآسیمه شود

لغت نامه دهخدا

سرسامه

(سَ مَ / مِ)

دیوانه. (آنندراج)

لغت نامه دهخدا

سرآسیاب

(سَ)

دهی است از دهستان طیبی گرم سیری بخش کهکیلویۀ شهرستان بهبهان دارای 150 تن سکنه. آب آن از چشمه تأمین میشود. محصول آن غلات، برنج، پشم، لبنیات. شغل اهالی زراعت و حشم داری است. صنایع دستی آنان قالی، قالیچه، جوال بافی است. (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 6)

لغت نامه دهخدا

سرآسیاب

(سَ)

آسیاکده. مرحی. مطحن. آسکده. و موضعی است که آسیای آبی (و مطلق آسیا) در آن بنا کرده اند. (یادداشت مؤلف)

لغت نامه دهخدا

سرآسیمگی

(سَ مَ / مِ)

حالت سرآسیمه:
از سرآسیمگی نمی بینند
کام آشفته اژدهای دمان.
مسعودسعد.
سرآسیمگی در منش تاخته
ز رخت خرد خانه پرداخته.
نظامی.
رجوع به سرآسیمه شود

لغت نامه دهخدا