معنی زیدر در لغت نامه دهخدا

از اینجا. مخفف ازیدر. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا) :، چنین گفت کای کردگارا مرا، رهائی نخواهد بدن زیدرا.، فردوسی (یادداشت ایضاً).، بدینجات از بد نگهبان بود، چو زیدر شدی توشۀ جان بود.، اسدی (یادداشت ایضاً).، ببین و بدان کز کجا آمدی، کجا رفت باید چو زیدر شوی.، اسدی.، رجوع به ایدر شود

معنی زیدر در لغت نامه دهخدا

نام محلی است که نزدیکی سبزوار واقع بوده، تراکمه خرابی بسیار به آنجا رسانیده اند. نورالدین محمد منشی جلال الدین خوارزمشاه از آنجا برخاسته و رسالۀ نفثهالمصدور از اوست. (انجمن آرا) (آنندراج). رجوع به مادۀ بعد شود

معنی زیدر - جستجوی لغت در جدول جو

زیدر(دَ)

لغت نامه دهخدا

زیدر(زَ دَ)

لغت نامه دهخدا

حیدر

(پسرانه)

شیر، لقب علی (ع)

فرهنگ نامهای ایرانی

شیدر

(دخترانه)

آنکه چهره ای زیبا و درشان دارد

فرهنگ نامهای ایرانی

زیار

(پسرانه)

نام نیای آل زیار، سلسله ای از پادشاهان و امرای ایرانی نژاد در گرگان

فرهنگ نامهای ایرانی

زیور

(دخترانه)

زینت، پیرایه

فرهنگ نامهای ایرانی

لیدر

پیشوا، سردسته، رئیس حزب

فرهنگ فارسی عمید

هیدر

جانوری از نوع پلیپ، ساکن آب های شیرین با بدنی استوانه ای شکل و باریک و دارای چندین شاخک در یک طرف خود

فرهنگ فارسی عمید

زیور

هر چیزی که با آن چیز دیگر را بیارایند، زینت، آرایش، پیرایه

فرهنگ فارسی عمید

حیدر

شیر، پستاندار گوشت خوار و درنده، از خانوادۀ گربه سانان و به رنگ زرد که نر آن در اطراف گردن یال دارد

فرهنگ فارسی عمید

ایدر

اینجا، در اینجا
اکنون، زمان یا لحظه ای که در آن هستیم، این زمان، این هنگام، همین دم، در این وقت، فعلاً، حالیا، اینک، ایمه، الحال، همیدون، حالا، الآن، بالفعل، عجالتاً، ایدون، نون، فی الحال، کنون، همینک

فرهنگ فارسی عمید

بیدر

(بَ دَ)

خرمن. (منتهی الارب) (دهار). انباشتۀ گندم. (از لسان العرب). چاش.
- امثال:
الحفنه تدل علی البیدر. (یادداشت مؤلف). از قبیل مشت نمونه خروار.
، خرمنگاه. (منتهی الارب) (مهذب الاسماء). محلی که گندم را در آن بکوبند. (از اقرب الموارد). جایی که طعام رادر آن بکوبند. (از لسان العرب) ، کوخ. کوخه. ج، بیادر. (یادداشت مؤلف)

لغت نامه دهخدا

خیدر

(خِ دَ)

دهی است از دهستان شرشیو بخش مرکزی شهرستان سقز واقع در 7 هزارگزی جنوب سقز و 4 هزارگزی جنوب خاوری شوسۀ سقز به بانه با 360 تن سکنه. آب آن از چشمه و راه آن مالرو است. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 5)

لغت نامه دهخدا

ایدر

(دَ)

پهلوی ’اتر’ به معنی اینجا. مقایسه شود با سانسکریت ’اترهی’. (از حاشیۀ برهان قاطعچ معین). اینجا. (برهان) (شرفنامۀ منیری) (غیاث اللغات). اینجا. در اینجا. (ناظم الاطباء) :
کان تبنگو کاندر آن دینار بود
آن ستد ز ایدر که ناهشیار بود.
رودکی.
آن سگ ملعون برفت این سند را از خویشتن
تخم را مانند باشنگ ایدرش بر جای ماند.
منجیک (از لغت فرس اسدی ص 262).
ملک عجم بر من خشم گرفت و بترسیدم ایدر آمدم به شهر ملک تا ایمن باشم. (ترجمه تاریخ طبری).
[بهرام گور] به نزدیک او [یزدگرد سوم پدر بهرام] آمدم نتوانستم صبر کردن با او از بر او برفتم و ایدر [بزمین عرب] آمدم. (ترجمه تاریخ طبری).
بموبد چنین گفت کای نامجوی
چو رفتی از ایدر به هرمز بگوی.
فردوسی.
خواجه بپرونده اندر آمد ایدر
اکنون معجب شده است از بر رهوار.
آغاجی.
ایدر است آنکه همی خوانند او را طوبی
ایدر است آنکه همی خوانند او را کوثر.
فرخی.
تهی کردی از پیل هندوستان را
ز بس تاختن بردی آنجا ز ایدر.
فرخی.
من ایدر به پیکار و رزم آمدم
نه از بهر شادی و بزم آمدم.
اسدی.
ستاره شمر گفت از آن سوی رود
مرو لشکر آور هم ایدر فرود.
اسدی.
نیست چیزی هیچ از این گنبد برون
هر چه هست و نیست یکسر ایدر است.
ناصرخسرو.
گر عمر خویش نوح ترا داد و سام نیز
ز ایدر برفت بایدت آخر چو نوح و سام.
ناصرخسرو.
گه گفت اگر توانی ایدر مقام کن
گه گفت اگر توانی با خود مرا ببر.
مسعودسعد.
گفت این مردمان فسوس کردند که مرا از بهر این مایه مردم ایدر آوردند. (مجمل التواریخ و القصص). موسی را گفتند تو برو با خدای خویش که ما ایدر همی باشیم. (مجمل التواریخ و القصص).
ناورده ای برون چومنی را هزارسال
اینک تو ایدری فلکا و من ایدرم.
سیدحسن غزنوی.
مرا پای بست است خاقانی ایدر
چرا عزم رفتن مصمم ندارم.
خاقانی.
در تعجب که این چه نخجیر است
و ایدر آوردنم چه تدبیر است.
نظامی.
گفت ایدر محکمه است و غلغله
من نتانم فهم کردن این گله.
مولوی (مثنوی چ خاور ص 418).
گذشتند و بگذاشتند این جهان را
تو هم بگذری زود یا دیر از ایدر.
هندوشاه نخجوانی.

لغت نامه دهخدا

حیدر

(حَ دَ)

نام علی بن ابیطالب (ع). (شرفنامۀ منیری) :
گر او رفتی بجای حیدر گرد
برزم شاه گردان عمرو عنتر
نش آهن درع بایستی نه دلدل
نه سرپایانش بایستی نه مغفر.
دقیقی.
این سنیان که سیرتشان بغض حیدر است
حقا که دشمنان ابوبکر و عمرّند.
ناصرخسرو.
داور مهدی سیاست مهدی امت پناه
رستم حیدرکفایت حیدر احمدلوا.
خاقانی

لغت نامه دهخدا

حیدر

(حَ دَ)

شیر. (منتهی الارب) (غیاث) (آنندراج). اسد. (منتهی الارب) (اقرب الموارد) (مهذب الاسماء). ج، حیادر. (مهذب الاسماء)

لغت نامه دهخدا

سیدر

قسمی شراب است از سیب و امرود. (یادداشت بخط مؤلف)

لغت نامه دهخدا

زیدری

(زَ دَ)

نورالدین محمد. صاحب نفثهالمصدور. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا) : قدیمترین نمونۀ این شیوه یعنی نثر متکلفانه و مسجع ومصنوع مقامات حمیدی و نفثهالمصدور زیدری... می باشد. (سبک شناسی بهار ج 1 ص 287). رجوع به نسوی محمد بن احمد و خطوط خوش کتاب خانه شاهنشاهی و مادۀ قبل شود

لغت نامه دهخدا