معنی دردبه - جستجوی لغت در جدول جو

دردبه(تَ یَ)

لغت نامه دهخدا

دادبه

(پسرانه)

آفریده بهتر، نام پدر ابن مقفع نویسنده نامدار قرن دوم

فرهنگ نامهای ایرانی

درده

درد، آنچه از مایعات خصوصاً شراب ته نشین شود و در ته ظرف جا بگیرد، لای، لرد، دارتو

فرهنگ فارسی عمید

دربه

درپی، تکۀ پارچه ای که بر پارگی جامه بدوزند، پینه، پاره

فرهنگ فارسی عمید

دبدبه

فر و شکوه، تشریفات، کنایه از سر و صدای موکب سلاطین و بزرگان در حال حرکت، صدای برخورد سم چهارپایان به زمین، بانگ طبل و دهل

فرهنگ فارسی عمید

دردبی

(دَ دَ بی ی)

طبلک نواز. (منتهی الارب). آنکه ’کوبه’ میزند که از آلات طرب است. (از اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

هردبه

(هََ دَ بَ)

نوعی از دویدن گرانبار. (منتهی الارب) (اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

هردبه

(هَِ دَبْ بَ)

گنده پیر. (منتهی الارب). العجوز. (اقرب الموارد) ، مرد بددل کلان شکم. (منتهی الارب) (اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

دردمه

(دَ دَ مَ)

کواکب سیاره را گویند که زحل و مشتری و مریخ و آفتاب و زهره و عطارد و قمر باشد. (برهان) ، آفتاب، ماه. (ناظم الاطباء)

لغت نامه دهخدا

دبدبه

(دَ دَ بَ)

بردابرد. بزرگی و اظهار جاه و عظمت و شکوه. (از برهان) (لغت محلی شوشتر، نسخۀ خطی کتاب خانه مؤلف). آوازه. سرافرازی. نشانۀ عظمت و جلال. جاه و هیأت و بزرگی. (غیاث اللغات) :
شش هفت هزار ساله بوده
کاین دبدبه را جهان شنوده.
نظامی.
دبدبۀ خوش خطیم شد بلند
زلزله بر گور عماد افکند.
؟
و دبدبۀ ’ثم اجتباه ربه فتاب علیه و هدی’ در ملک و ملکوت افتاد. (مرصادالعباد) ، زدن طبول و سازها بسبب اظهار جاه. (شرفنامۀ منیری) ، آواز عظیم. (برهان) (لغت محلی شوشتر). قسمی آواز. (غیاث) ، صدای دهل و نقاره و امثال آن. (برهان) (از لغت محلی شوشتر). آواز دهل و کوس. آواز طبل و نقاره. (آنندراج) (غیاث) :
پیش سپیدمهرۀ قدرش زبونترست
از بانگ پشه دبدبۀ کوس سنجری.
خاقانی.
زنهار از آن دبدبۀ کوس رحیلت
چون رایت منصور چه دلها خفقان کرد.
سعدی.
تا بار دگر دبدبۀ کوس بشارت
و آواز درای شتران بازشنیدیم.
سعدی.
، طبل. (مهذب الاسماء). طبلک. دمدمه. (جهانگیری). دمامه. (دهار) (زمخشری). نقاره. (جهانگیری). ج، دبادب: امیر مودود را خلعت دادند خلعتی که چنان نیافته بود که در آن کوس و علامتها و دبدبه بود و ولایت بلخ او را فرمود. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 539). پس از سه روز مردمان ببازارها آمدند و دیوانها بگشادند و دهل و دبدبه زدند. (تاریخ بیهقی ص 291). رافضیان چنین باشند به دبدبه ای که زنند جمعشوند و چون دست افشانی ناپدید شوند. (کتاب النقض ص 375). نشان رافضی آن باشد که به دبدبه ای جمع شود و به مقرعه ای پراکنده گردد. (النقض ص 379). و از ری تا خراسان این دبدبه فرازدن گرفته بودند. (النقض ص 505). یجتمعون بدبدبه و یفترقون بمقرعه. (النقض ص 412).
دبدبه تا کی زنی بر سر بازار عشق
جمله زبانی، خموش چند از این داوری.
نزازی قهستانی
هر آواز که به آواز برخوردن سم بر زمین سخت ماند، ماست که بر آن شیر دوشند، شیر نیک سطبر. (ازمنتهی الارب) ، هیاهو. (دزی ج 1 ص 422)

بَردابرد. بزرگی و اظهار جاه و عظمت و شکوه. (از برهان) (لغت محلی شوشتر، نسخۀ خطی کتاب خانه مؤلف). آوازه. سرافرازی. نشانۀ عظمت و جلال. جاه و هیأت و بزرگی. (غیاث اللغات) :
شش هفت هزار ساله بوده
کاین دبدبه را جهان شنوده.
نظامی.
دبدبۀ خوش خطیم شد بلند
زلزله بر گور عماد افکند.
؟
و دبدبۀ ’ثم اجتباه ربه فتاب علیه و هدی’ در ملک و ملکوت افتاد. (مرصادالعباد) ، زدن طبول و سازها بسبب اظهار جاه. (شرفنامۀ منیری) ، آواز عظیم. (برهان) (لغت محلی شوشتر). قسمی آواز. (غیاث) ، صدای دهل و نقاره و امثال آن. (برهان) (از لغت محلی شوشتر). آواز دهل و کوس. آواز طبل و نقاره. (آنندراج) (غیاث) :
پیش سپیدمهرۀ قدرش زبونترست
از بانگ پشه دبدبۀ کوس سنجری.
خاقانی.
زنهار از آن دبدبۀ کوس رحیلت
چون رایت منصور چه دلها خفقان کرد.
سعدی.
تا بار دگر دبدبۀ کوس بشارت
و آواز درای شتران بازشنیدیم.
سعدی.
، طبل. (مهذب الاسماء). طبلک. دمدمه. (جهانگیری). دمامه. (دهار) (زمخشری). نقاره. (جهانگیری). ج، دبادب: امیر مودود را خلعت دادند خلعتی که چنان نیافته بود که در آن کوس و علامتها و دبدبه بود و ولایت بلخ او را فرمود. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 539). پس از سه روز مردمان ببازارها آمدند و دیوانها بگشادند و دهل و دبدبه زدند. (تاریخ بیهقی ص 291). رافضیان چنین باشند به دبدبه ای که زنند جمعشوند و چون دست افشانی ناپدید شوند. (کتاب النقض ص 375). نشان رافضی آن باشد که به دبدبه ای جمع شود و به مقرعه ای پراکنده گردد. (النقض ص 379). و از ری تا خراسان این دبدبه فرازدن گرفته بودند. (النقض ص 505). یجتمعون بدبدبه و یفترقون بمقرعه. (النقض ص 412).
دبدبه تا کی زنی بر سر بازار عشق
جمله زبانی، خموش چند از این داوری.
نزازی قهستانی
هر آواز که به آواز برخوردن سم بر زمین سخت ماند، ماست که بر آن شیر دوشند، شیر نیک سطبر. (ازمنتهی الارب) ، هیاهو. (دزی ج 1 ص 422)

لغت نامه دهخدا

دخدبه

(دَ دَ بَ)

پر گوشت: جاریه دخدبه، دختر پرگوشت. (منتهی الارب)

لغت نامه دهخدا

زردبه

(تَ مَجْ جُ)

خفه کردن کسی را. (از ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) ، در زرداب افکندن: زردبه قیل رماه فی الزرداب و قیل دحرجه. (التاج از ذیل اقرب الموارد). رجوع به زرداب شود

لغت نامه دهخدا

زردبه

(زَ دَ بَ)

عمل خفه کردن. (ناظم الاطباء). قال ابوبکر و یقال: زردمه و زردبه، اذا عصر حلقه. قال: و کان ابوحاتم یقول: الزردمه بالفارسیه ’الدمه’،ای اخذ بنفسه و حکی عنه فی موضع الاخرانه. قال: اصله ’زیردمه’، ای تحت النفس. (المعرب جوالیقی ص 173)

لغت نامه دهخدا

درابه

(دَ / دُ بَ)

دلیری بر حرب و بر هر کار. (منتهی الارب)

لغت نامه دهخدا

درابه

(دَرْ را بَ / بِ)

درابه. تخته ای است که آسیابانان در پیش آب گذارند تا آب بطرف دیگر نرود و آن را دردابه و دررادۀ آسیا نیز گویند. (لغت محلی شوشتر)

لغت نامه دهخدا

دردجه

(تَ)

مهر آوردن شتر ماده بچۀخود را، با هم یکی شدن و پشتی کردن دوکس در دوستی. (از منتهی الارب) (از اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

اردبه

(اِ دَبْ بَ)

پارگین بزرگ که از خشت و مانند آن سازند. (از منتهی الارب)

لغت نامه دهخدا

دردحه

(دِ دِ حَ)

زنی که طول و عرض او برابر باشد. (منتهی الارب) (از اقرب الموارد) ، شترانی که بسبب سالخوردگی دندانهای آنها خورده شده به حنک چسبیده باشد. (از اقرب الموارد). و رجوع به دردح شود

لغت نامه دهخدا

درجبه

(تَ)

مهربانی نمودن ناقه بچۀ خود را، و آن مقلوب دربجه است. (از منتهی الارب) (از ذیل اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

حردبه

(حَ دَ بَ)

خفت. سبکی. (منتهی الارب)

لغت نامه دهخدا

دردره

(دَ دَ رَ)

حکایت صوت آب در وادیها و دره ها. (از ذیل اقرب الموارد از تاج)