معنی خصا در لغت نامه دهخدا

نام قریه ای است بزرگ در نواحی دجیل که سابقاً در گوشه ای از دجیل قرارداشته و فعلا وجود ندارد ولی در ساحل نهر ملک تل قریه ای موسوم به تل خصا معروف است. (از معجم البلدان)

معنی خصا در لغت نامه دهخدا

نام جایگاهی است در دیار بنی الیربوع در بین افاق و افیق از نجد. (از معجم البلدان)

معنی خصا در فرهنگ لغت هوشیار

خایه کشیدن خایه کشی بیخایه کردن اخته کردن خایه کشیدن

معنی خصا - جستجوی لغت در جدول جو

خصا

لغت نامه دهخدا

خصا

لغت نامه دهخدا

خصا

فرهنگ لغت هوشیار

خصا

فرهنگ فارسی معین

شخصا

خودش، خود شخص

فرهنگ فارسی عمید

خصال

خصلت ها، صفت ها، خصوصیت ها، ویژگی ها، خوها، عادت ها، جمع واژۀ خصلت

فرهنگ فارسی عمید

خصام

دشمنی، پیکار، نزاع، جدال
جمع واژۀ خصم، دشمنان

فرهنگ فارسی عمید

خصاء

(تَ)

خایه بکشیدن. (تاج العروس) (از اقرب الموارد) (از لسان العرب)

لغت نامه دهخدا

خصاب

(خِ)

شکوفۀ خرما، خرمابن، خرمابن بسیاربار. (منتهی الارب) (از تاج العروس) (از اقرب الموارد) (از لسان العرب)

لغت نامه دهخدا

خصاص

(خَصْ صا)

انتساب به حرفۀ خصاصی و صاحبان این پیشه پاره ای چیزها را از نی می سازند. (از انساب سمعانی)

لغت نامه دهخدا

خصاص

(خُ)

جمع واژۀ خصاصه. (منتهی الارب) (از تاج العروس) (از لسان العرب). رجوع به خصاصه شود

لغت نامه دهخدا

خصاص

(خِ)

جمع واژۀ خص ّ. (منتهی الارب) (ازتاج العروس) (از لسان العرب). رجوع به خص ّ شود

لغت نامه دهخدا

خصاف

(خَ)

نام اسب مالک بن عمر است و منه المثل: اجرء من فارس خصاف. (منتهی الارب) (از تاج العروس) (از لسان العرب)

لغت نامه دهخدا

خصاف

(خَصْ صا)

احمد بن عمر مهیرالشیبانی، مکنی به ابوبکر. او فقیه حنفی و معاصر مهتدی خلیفه بود و چون خلیفه کشته شد خانه خصاف نیز بغارت رفت چه او نزد مهتدی منزلتی تمام داشت و از جملۀ منهوبات کتاب او در مناسک بود و ابن الندیم چهارده کتاب دیگر در ابواب فقه برای او نام برده است. (یادداشت بخط مؤلف). و رجوع به معجم المطبوعات و اعلام زرکلی چ 1 ج 1 ص 292 شود

لغت نامه دهخدا

خصاف

(خَصْ صا)

بسیار دروغگوی. (منتهی الارب) (از تاج العروس) (از لسان العرب) (از اقرب الموارد) ، نعل دوز. (منتهی الارب) (دهار). نعلین گر. (یادداشت بخط مؤلف). نعلین تراش. (ملخص اللغات حسن خطیب کرمانی)

لغت نامه دهخدا

خصاف

(خِ)

ابن عبدالرحمن. وی ازراویان حدیث و از ثقات است. (یادداشت بخط مؤلف)

لغت نامه دهخدا

خصاف

(خِ)

نام اسب اصیل سمیرین ربیعه باهلی است و منه المثل: اجرء من فارس خصاف. (منتهی الارب) (از تاج العروس) (از اقرب الموارد)
نام اسب اصیل جمل بن زید بن عوف بن بکر بن وائل. (منتهی الارب) (از تاج العروس) (از لسان العرب)

لغت نامه دهخدا

خصال

(خِ)

خویها. خصلت ها خواه نیک باشد یا بد. (ناظم الاطباء). جمع واژۀ خصلت. (یادداشت بخط مؤلف) :
مأمور خداوند مصر و عصرم
محمود بدو شد چنین خصالم.
ناصرخسرو.
و هر که بدین خصال متحلی گشت شاید که بر حاجت خویش پیروز آید. (کلیله و دمنه). و معالی خصال ملوک اسلاف... قبلۀ عزائم میمون داشته است. (کلیله ودمنه).
این امیر ماضی در جملۀ خصال بی قرین بود و یگانه روی زمین. (ترجمه تاریخ یمینی).
چون شیر بخود سپه شکن باش
فرزند خصال خویشتن باش.
نظامی.
حسنت جمیع خصاله. سعدی.
- بدخصال، بدعادت. بدخصلت:
تو روی محمد چگونه بینی
چون دشمن آنی ز بدخصالی.
(ناصرخسرو).
یکی گفت از این بندۀ بدخصال
چه خواهی هنر یا ادب یا جمال.
سعدی (بوستان).
دزدان در کوه و کمر حیران از بدخصالی. (مجالس سعدی ص 23).
- خصال بد، عادت بد.
- خصال حمیده، خوی های نیک. (ناظم الاطباء).
- خصال رذیله، خویهای زشت و بد.
- خصال ستم، عادت ستم. خصلت ستم: قتل جوان نمیرسد مگر از خلل جود و خصال ستم. (ترجمه تاریخ یمینی).
- خصال ستوده، خویهای نیک: آهسته و ادیب و فاضل و معاملت دان بودبا چندین خصال ستوده. (تاریخ بیهقی).
- ستوده خصال، با خصلتهای نیکو: ملاحظۀ و اردات اعمال این پادشاه دین پناه ستوده خصال واضح و لایح همی گردد. (حبیب السیر جزء4 از ج 3 ص 322).
نه دیر بود که برخاست آن ستوده خصال
برفت و ناقۀ جمازه را مهار گرفت.
- مشتری خصال، آنکه خوی مشتری دارد. خوش خصال. خوب خصلت:
آن مشتری خصال گر از ما حکایتی
پرسد جواب ده که بجانند مشتری.
سعدی (طیبات)

خویها. خصلت ها خواه نیک باشد یا بد. (ناظم الاطباء). جَمعِ واژۀ خصلت. (یادداشت بخط مؤلف) :
مأمور خداوند مصر و عصرم
محمود بدو شد چنین خصالم.
ناصرخسرو.
و هر که بدین خصال متحلی گشت شاید که بر حاجت خویش پیروز آید. (کلیله و دمنه). و معالی خصال ملوک اسلاف... قبلۀ عزائم میمون داشته است. (کلیله ودمنه).
این امیر ماضی در جملۀ خصال بی قرین بود و یگانه روی زمین. (ترجمه تاریخ یمینی).
چون شیر بخود سپه شکن باش
فرزند خصال خویشتن باش.
نظامی.
حسنت جمیع خصاله. سعدی.
- بدخصال، بدعادت. بدخصلت:
تو روی محمد چگونه بینی
چون دشمن آنی ز بدخصالی.
(ناصرخسرو).
یکی گفت از این بندۀ بدخصال
چه خواهی هنر یا ادب یا جمال.
سعدی (بوستان).
دزدان در کوه و کمر حیران از بدخصالی. (مجالس سعدی ص 23).
- خصال بد، عادت بد.
- خصال حمیده، خوی های نیک. (ناظم الاطباء).
- خصال رذیله، خویهای زشت و بد.
- خصال ستم، عادت ستم. خصلت ستم: قتل جوان نمیرسد مگر از خلل جود و خصال ستم. (ترجمه تاریخ یمینی).
- خصال ستوده، خویهای نیک: آهسته و ادیب و فاضل و معاملت دان بودبا چندین خصال ستوده. (تاریخ بیهقی).
- ستوده خصال، با خصلتهای نیکو: ملاحظۀ و اردات اعمال این پادشاه دین پناه ستوده خصال واضح و لایح همی گردد. (حبیب السیر جزء4 از ج 3 ص 322).
نه دیر بود که برخاست آن ستوده خصال
برفت و ناقۀ جمازه را مهار گرفت.
- مشتری خصال، آنکه خوی مشتری دارد. خوش خصال. خوب خصلت:
آن مشتری خصال گر از ما حکایتی
پرسد جواب ده که بجانند مشتری.
سعدی (طیبات)

لغت نامه دهخدا

خصام

(تَ یَ)

مصدر دیگر برای مخاصمه است. (منتهی الارب) (از تاج العروس) (از اقرب الموارد). با کسی خصومت کردن. (زوزنی). با کسی داوری کردن. (تاج المصادر بیهقی). داوری، جدال. مجادله. (یادداشت بخط مؤلف) : او من ینشوء فی الحلیه و هو فی الخصام (قرآن 43 / 17). پانزده مربط فیل که او را از بهر ذخیرۀ ایام و عدت اوقات خصام اندوخته بود بستد. (ترجمه تاریخ یمینی).
- الدﱡالخصام، شدیدالعداوه: و یشهد اﷲ علی ما فی قلبه و هو الدالخصام. (قرآن 204/2)

مصدر دیگر برای مخاصمه است. (منتهی الارب) (از تاج العروس) (از اقرب الموارد). با کسی خصومت کردن. (زوزنی). با کسی داوری کردن. (تاج المصادر بیهقی). داوری، جدال. مجادله. (یادداشت بخط مؤلف) : او من ینشوء فی الحلیه و هو فی الخصام (قرآن 43 / 17). پانزده مربط فیل که او را از بهر ذخیرۀ ایام و عدت اوقات خصام اندوخته بود بستد. (ترجمه تاریخ یمینی).
- اَلَدﱡالخِصام، شدیدالعداوه: و یشهد اﷲ علی ما فی قلبه و هو الدالخصام. (قرآن 204/2)

لغت نامه دهخدا

خصام

(خِ)

جمع واژۀ خصم. (منتهی الارب) (از تاج العروس) (از اقرب الموارد). رجوع به خصم شود

لغت نامه دهخدا

خصان

(خُ / خِصْ صا)

خاصگان. (منتهی الارب) (از تاج العروس) (از لسان العرب). یقال:انما یفعل هذا خصّان من الناس. ای: خواص منهم. (منتهی الارب). و کذلک خصّان من الناس. (منتهی الارب)

لغت نامه دهخدا