معنی خرتله - جستجوی لغت در جدول جو

خرتله

چرخ چاه، دولاب

خردل، سس یا چاشنی غلیظ و تندی که با مخلوط کردن دانه های گیاه خردل در آب یا سرکه تهیه می شود،
در علم زیست شناسی گیاهی از تیرۀ چلیپاییان با برگ هایی شبیه برگ ترب، گل های زرد رنگ، دانه های ریز و قهوه ای و طعم تند،
دانه های ساییده شدۀ این گیاه که به عنوان چاشنی استفاده می شود، اسفندان، آهوری، سپندان، سپندین

فرهنگ فارسی عمید

خردله

(خَ دَ لَ)

یک دانه خردل یا خردله. (آنندراج). بهندی آن را رائی نامند. (از غیاث اللغات). یک سپندان. (یادداشت بخط مؤلف) ، مأخوذ از تازی، چیز اندک. (یادداشت مؤلف) :
با عمل مر علم دین را راست دار
آن از این کمتر مکن یک خردله.
ناصرخسرو.
خردول و خر بغائی و نی عقل ونی خرد
اندر سرت بخردلۀ او بخربقه.
سوزنی.
میازار عامی بیک خردله
که سلطان شبانست و عامی گله.
سعدی (بوستان)

لغت نامه دهخدا

خرسله

(خَ سَ لَ / لِ)

نام دارویی است. (از برهان قاطع) (از فرهنگ جهانگیری) (از آنندراج)

لغت نامه دهخدا

کرتله

(کَ تَ لَ / لِ)

کرتلّه. پسر امرد ناهموار درشت اندام را گویند. (برهان) (آنندراج). غلام (نوجوان) قوی سخت. (فرهنگ نظام از حاشیۀ برهان چ معین). پسر سادۀ درشت ناهموار. دکل. (یادداشت مؤلف)

لغت نامه دهخدا

خریله

(خَلِ)

دهی است از دهستان اسفندآباد بخش قروۀ شهرستان سنندج، واقع در 21 هزارگزی شمال خاوری قروه و سه هزارگزی شمال باختری محبین، تپه ماهور، سردسیر، آب آن از چشمه و محصول آن غلات و لبنیات و مختصری حبوبات و شغل اهالی زراعت و گله داری و در تابستان می توان اتومبیل برد. صنایعدستی زنان قالیچه و جاجیم بافی و راه مالرو است. (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 5)

لغت نامه دهخدا

خرذله

(تَطْ)

پاره کردن گوشت. (تاج العروس) (از لسان العرب)

لغت نامه دهخدا

خردله

(تَطْ)

خوردن بهترین طعام. (از منتهی الارب) (از تاج العروس) (از لسان العرب) (از اقرب الموارد) ، بریدن گوشت و جدا کردن آن. (از منتهی الارب) (از لسان العرب) ، بریدن اندامهای گوشت را جداجدا. (از منتهی الارب) (از تاج العروس) (از اقرب الموارد) ، پخته گردیدن بیشتر بار خرمابن و کلان شدن غوره های باقی آن. (از لسان العرب) (از منتهی الارب)

لغت نامه دهخدا

خرگله

(خَ گَلْ لَ / لِ)

گلۀ خر:
خانقه چون این بود بازار عام
چون بود خرگلۀ دیوان خام.
مولوی

لغت نامه دهخدا

خرته

(خُ تَ)

واحد خرت است. (منتهی الارب)

لغت نامه دهخدا

خربله

(خَ بَ لَ / لِ)

دولاب. چرخاب. (برهان قاطع) (آنندراج) (انجمن آرای ناصری) :
تا که ماه دولتت والا شد از چرخ بقا
نیست گریان درد یارت هیچکس جز خربله.
ظهیر فاریابی (از فرهنگ جهانگیری)

لغت نامه دهخدا

خبتله

(تَ عُ)

بلاهت ورزیدن و بر اثر آن اقدام بر عملی کردن که زیان مردم را در برداشته باشد. (از معجم الوسیط) (از متن اللغه) (از منتهی الارب) (از تاج العروس) (از البستان) (از اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

خبتله

(خَ تَ لَ)

زن گول شتاب زده که اقدام کند بر مکروه مردم. (از متن اللغه)

لغت نامه دهخدا

برتله

(بَ تُ لَ)

عطا و بخشش. (آنندراج). عطا و انعام. (ناظم الاطباء).

لغت نامه دهخدا

خرته

(خَ تَ)

نام اسب همام است. (از منتهی الارب)