معنی خارکان - جستجوی لغت در جدول جو

خارکان(رِ)

لغت نامه دهخدا

پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما

تصویری از خارسان — تصویر خارسان

خارستان، برای مثال همان خارسان این سرای سپنج / که هم نازوگنج است و هم درد و رنج (فردوسی۲ - ۲۲۲)

فرهنگ فارسی عمید

تصویری از خارکن — تصویر خارکن

کسی که کارش کندن خار از بیابان و فروختن آن است، خارکش، در موسیقی از الحان قدیم ایرانی، برای مثال سرود خارکن از عندلیب نیست عجب / که مدتی سروکارش نبوده جز با خار (ظهیرالدین فاریابی - ۹۰)

فرهنگ فارسی عمید

تصویری از ارکان — تصویر ارکان

رکن، اصول، مبانی، افراد مهم، بزرگان
ارکان اربعه: مجموع عناصر اربعه شامل آب، باد، خاک و آتش
ارکان حرب: در علوم نظامی ستاد ارتش
ارکان دولت: بزرگان و سران دولت، رجال دولت، وزرا و امرا
ارکان نماز: در فقه تکبیره الاحرام، قیام، رکوع و سجود

رکن، اصول، مبانی، افراد مهم، بزرگان
اَرکان اربعه: مجموع عناصر اربعه شامل آب، باد، خاک و آتش
اَرکان حرب: در علوم نظامی ستاد ارتش
اَرکان دولت: بزرگان و سران دولت، رجال دولت، وزرا و امرا
اَرکان نماز: در فقه تکبیره الاحرام، قیام، رکوع و سجود

فرهنگ فارسی عمید

پر خاک تر در اصطلاح بنایان: گل و گچ را خاکان تر بساز، (یادداشت بخط مؤلف)

لغت نامه دهخدا

(اَ)

آبی است در اجاء، یکی از دو کوه طیی ٔ، بنی سنبس را. (معجم البلدان)

لغت نامه دهخدا

(کَ)

نام نوائی است از الحان موسیقی که از غایت فرح خار غم از دل می کند. (فرهنگ جهانگیری). نام نوائی و صوتی است از موسیقی. (آنندراج) (برهان قاطع) (فرهنگ شعوری ج 1 ورق 373 فرهنگ خطی متعلق بکتاب خانه لغت نامه) :
نوای خار کن از عندلیب نیست عجب
که مدتی سر و کارش نبوده جز با خار.
ظهیر فاریابی (از فرهنگ شعوری) (شرفنامۀ منیری)

نام نوائی است از الحان موسیقی که از غایت فرح خار غم از دل می کند. (فرهنگ جهانگیری). نام نوائی و صوتی است از موسیقی. (آنندراج) (برهان قاطع) (فرهنگ شعوری ج 1 ورق 373 فرهنگ خطی متعلق بکتاب خانه لغت نامه) :
نوای خار کن از عندلیب نیست عجب
که مدتی سر و کارش نبوده جز با خار.
ظهیر فاریابی (از فرهنگ شعوری) (شرفنامۀ منیری)

لغت نامه دهخدا

(کَ)

نام شخصی است، که این نوا به آن شخص منسوب است. (آنندراج) (برهان قاطع) (فرهنگ جهانگیری) (فرهنگ شعوری). رجوع به خارکن (نام نوایی) و به خارکش (نام سرودی) شود

لغت نامه دهخدا

(کَ)

بوتۀ خار. (آنندراج) (برهان قاطع) (فرهنگ شعوری) (فرهنگ رشیدی)

لغت نامه دهخدا

(زَ دَ / دِ)

کننده خار. (شرفنامۀ منیری). شخصی که پیوسته خار را از زمین بکند. (آنندراج) (برهان قاطع). کسی که از زمین خار کند و بفروشد. حاطب:
چنین گفت با خارکن شهریار
که از گوسفندش بدانی شمار.
فردوسی.
بدین خار کن داد دینارچند
بدو گفت کاکنون شوی ارجمند.
فردوسی.
تبردار مردی همی کند خار
ز لشکر بشد نزد او شهریار.
فردوسی.
هامون گذاری کوه فش، دل بر تحمل کرده خوش
تا روز هر شب بار کش، هر روز تا شب خار کن.
امیرمعزی.
گفت بلی روزی چهل شتر قربان کرده بودم... بگوشۀ صحرائی رفتم و خارکنی را دیدم پشتۀ خار فراهم آورده. (گلستان)

کننده خار. (شرفنامۀ منیری). شخصی که پیوسته خار را از زمین بکند. (آنندراج) (برهان قاطع). کسی که از زمین خار کند و بفروشد. حاطِب:
چنین گفت با خارکن شهریار
که از گوسفندش بدانی شمار.
فردوسی.
بدین خار کن داد دینارچند
بدو گفت کاکنون شوی ارجمند.
فردوسی.
تبردار مردی همی کند خار
ز لشکر بشد نزد او شهریار.
فردوسی.
هامون گذاری کوه فش، دل بر تحمل کرده خوش
تا روز هر شب بار کش، هر روز تا شب خار کن.
امیرمعزی.
گفت بلی روزی چهل شتر قربان کرده بودم... بگوشۀ صحرائی رفتم و خارکنی را دیدم پشتۀ خار فراهم آورده. (گلستان)

لغت نامه دهخدا

خارنده، در حال خاریدن

لغت نامه دهخدا

از دهکده های وزواه، (تاریخ قم ص 140)

لغت نامه دهخدا

(اَ)

جمع واژۀ رکن. مبانی. پایه ها:
بحکم تجربت احکام رایش
همه ارکان ملک شهریار است.
مسعودسعد.
چه آستان که چون کعبه بخاکپای رکبان آن تمسّک سزا و بموافقت و ارکان آن تنسک روا. (ترجمه تاریخ یمینی ص 453).

لغت نامه دهخدا

(رَ)

قریه ای در یک فرسنگی مرو که گروهی از اهل علم از آن برخاسته اند مانند علی بن ابراهیم سلمی، ابوالحسن مروزی دارانی... (معجم البلدان). از بخشهای شهر قدیم طوس. (نخبهالدهر دمشقی ص 225). رجوع به دارگان شود

لغت نامه دهخدا

(رِ)

محلی است در شمال فارس

لغت نامه دهخدا

عبارت از کان آتشی که گوگرد و نوشادر کانی از آن برآید، (آنندراج)، کنایه از کان لعل و یاقوت، دوم کان آبی که مروارید و مرجان ازوست، سوم کان بادی که نباتاب قیمتی از آن خیزد و چهارم کان خاکی که الماس و زر و نقره از آن پیدا شود، (آنندراج)

عبارت از کان آتشی که گوگرد و نوشادر کانی از آن برآید، (آنندراج)، کنایه از کان لعل و یاقوت، دوم کان آبی که مروارید و مرجان ازوست، سوم کان بادی که نباتاب قیمتی از آن خیزد و چهارم کان خاکی که الماس و زر و نقره از آن پیدا شود، (آنندراج)

لغت نامه دهخدا

از نواحی بلخ است، (معجم البلدان ج 3 ص 386)

لغت نامه دهخدا

دهی است از دهستان حومه بخش مشیز شهرستان سیرجان واقع در 30 هزارگزی جنوب باختری مشیز سرراه مالرو تکیه و مشیز، محلی است کوهستانی سردسیر سکنۀ آن 59 تن و زبان آنها فارسی و مذهبشان شیعه است آب آنجا از رودخانه و محصولات غلات و حبوبات میباشد، شغل اهالی زراعت و راه مالرو است، (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 8)

دهی است از دهستان حومه بخش مشیز شهرستان سیرجان واقع در 30 هزارگزی جنوب باختری مشیز سرراه مالرو تکیه و مشیز، محلی است کوهستانی سردسیر سکنۀ آن 59 تن و زبان آنها فارسی و مذهبشان شیعه است آب آنجا از رودخانه و محصولات غلات و حبوبات میباشد، شغل اهالی زراعت و راه مالرو است، (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 8)

لغت نامه دهخدا

خارستان، این کلمه مرکب از خار و سان است چون بیمارسان بمعنی بیمارستان و شارسان بمعنی شارستان، رجوع به فرهنگ شاهنامۀ ولف شود، خارستان:
خردمند مردم از آن شارسان
گزیده بهامون یکی خارسان،
فردوسی (شاهنامه چ بروخیم ج 1 ص 209 نمرۀ 1435)،
برآورد پرمایه ده شارسان
شد آن شارسانها کنون خارسان،
فردوسی،
برفتند شادان بدان شارسان
کجا گشته بود آنزمان خارسان،
فردوسی،
اگر تو بکوبی در شارسان
بشاهی نیابی مگر خارسان،
فردوسی،
همان خارسان این سرای سپنج
که هم ناز و گنج است و هم درد و رنج،
فردوسی،
نگه کرد جائی که بد خارسان
از او کرد خرم یکی شارسان،
فردوسی،
من از بهر ایشان یکی شارسان
بر آرم به بومی که بد خارسان،
فردوسی،
بگشتند برگرد آن شارسان
که بد پیش از آن سربسر خارسان،
فردوسی،
بپیش اندر آمد یکی خارسان
پیاده ببود اندر آن کارسان،
فردوسی،
بساشارسان گشت بیمارسان
بسا گلستان نیز شد خارسان،
فردوسی،
، ویرانه:
که توران زمین را کنند خارسان
نماند برین بوم و بر شارسان،
فردوسی،
چنان شد دژ وبارۀ شارسان
کزین خود نه بینی بجز خارسان،
فردوسی،
همی گشت برگرد آن شارسان
بدستی ندید اندر آن خارسان،
فردوسی

خارستان، این کلمه مرکب از خار و سان است چون بیمارسان بمعنی بیمارستان و شارسان بمعنی شارستان، رجوع به فرهنگ شاهنامۀ ولف شود، خارستان:
خردمند مردم از آن شارسان
گزیده بهامون یکی خارسان،
فردوسی (شاهنامه چ بروخیم ج 1 ص 209 نمرۀ 1435)،
برآورد پرمایه ده شارسان
شد آن شارسانها کنون خارسان،
فردوسی،
برفتند شادان بدان شارسان
کجا گشته بود آنزمان خارسان،
فردوسی،
اگر تو بکوبی در شارسان
بشاهی نیابی مگر خارسان،
فردوسی،
همان خارسان این سرای سپنج
که هم ناز و گنج است و هم درد و رنج،
فردوسی،
نگه کرد جائی که بد خارسان
از او کرد خرم یکی شارسان،
فردوسی،
من از بهر ایشان یکی شارسان
بر آرم به بومی که بد خارسان،
فردوسی،
بگشتند برگرد آن شارسان
که بد پیش از آن سربسر خارسان،
فردوسی،
بپیش اندر آمد یکی خارسان
پیاده ببود اندر آن کارسان،
فردوسی،
بساشارسان گشت بیمارسان
بسا گلستان نیز شد خارسان،
فردوسی،
، ویرانه:
که توران زمین را کنند خارسان
نماند برین بوم و بر شارسان،
فردوسی،
چنان شد دژ وبارۀ شارسان
کزین خود نه بینی بجز خارسان،
فردوسی،
همی گشت برگرد آن شارسان
بدستی ندید اندر آن خارسان،
فردوسی

لغت نامه دهخدا

(رِ)

نام دهی است نزدیک بسطام از لطائف. (غیاث اللغه). رجوع به خرقان شود:
رفت درویشی ز شهر طالقان
بهر صیت بوالحسن تا خارقان.
مولوی (مثنوی).
بوی خوش آمد مراو را ناگهان
در سواد ری ز حد خارقان.
مولوی (مثنوی)

لغت نامه دهخدا

(کَ)

در حال خار کندن:
کف چرخ زنان بر می، می رقص کنان در دل
دل خارکنان از رخ، گلزار نمود اینک.
خاقانی

لغت نامه دهخدا

دهی است از دهستان بزواوند شهرستان اردستان واقع در 51 هزارگزی جنوب خاوری اردستان و 7 هزارگزی خاور راه شوسه اردستان به نائین ناحیه ای است کوهستانی با آب و هوای معتدل و سکنۀ آن در حدود 248 تن مذهب آنها شیعه و زبانشان فارسی است آب آنجا از قنات و محصول آنجا غلات و خشکبار و شغل اهالی زراعت و راه آن فرعی است، (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 10)

دهی است از دهستان بزواوند شهرستان اردستان واقع در 51 هزارگزی جنوب خاوری اردستان و 7 هزارگزی خاور راه شوسه اردستان به نائین ناحیه ای است کوهستانی با آب و هوای معتدل و سکنۀ آن در حدود 248 تن مذهب آنها شیعه و زبانشان فارسی است آب آنجا از قنات و محصول آنجا غلات و خشکبار و شغل اهالی زراعت و راه آن فرعی است، (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 10)

لغت نامه دهخدا

(اَرْ رَ)

ولایتی است از برمۀ انگلیس و آن از جانب شرقی، از خلیج بنگال بین 16 و 22 درجه و 30 دقیقۀ عرض شمالی و بین 92 و 94 درجۀ طول شرقی امتداد دارد و در مشرق آن بلاد برمه قرار دارند که سلسلۀ جبالی آن ها را جدا کرده است. مساحت سطح آن 23529 میل مربع است و دارای کوههای بسیار و اودیه و دشتهای پرنعمت است و باران آن حتی در فصول حارّه، یعنی تشرین ثانی و دو کانون، بسیار است و خاک این ولایت بسیار حاصلخیز است ولی مردم آن توجهی بزراعت ندارند و محصولات آن چوب و زغال و نفت و نمک و تنباکو و پوست و زیتون و پنبه و زاج و شاخ و عاج و معادن و میوه است و همه محصولات خط سرطان در آنجا بدست آید و با وجود این شهرهای مهم آن اندک است و پلنگ و فیل بسیار دارد و هوای آن نیکو نیست و برای صحت مضر است و نهرهای بسیار از آن گذرد که اعظم آنها نهر موسوم به ارکان است و قسمت غالب آن قابل کشتی رانی در بعض جهات است و در سواحل وی عدّه ای جزایر است که در آنها بعضی آتشفشانها دیده میشود. نصف سکنۀآن موغان اند که اهالی اصلی آنجا را تشکیل دهند و مذهب ایشان بودایی است و از هیئت ایشان برمی آید که اصل آنان از چین است و رنگ و هیئت ایشان مانند عبید نیست با آنکه در اقلیم حارّه زیست کنند و زبان ایشان یک صوتی است و تعلیم در میان آنان بسیار رواج دارد و اندکی امّی باشند و زی ّ زنان ایشان زی ّ زنان چینی است و از عادات آنان رهن دادن زنان و فرزندان است بهنگام وام گرفتن و چون وام بگزارند ایشان را بازستانند واین بلاد در قدیم مستقل بود و مغول و بغوان بارها باایشان جنگیدند و اهالی برمه به سال 1198 هجری قمری آنجا را فتح کردند و انگلیسیان 1240 هجری قمری آنجا را ازایشان خریدند و تا کنون در دست آنانست. عدد اهالی آن قریب 500 هزار است. (ضمیمۀ معجم البلدان).

ولایتی است از برمۀ انگلیس و آن از جانب شرقی، از خلیج بنگال بین 16 و 22 درجه و 30 دقیقۀ عرض شمالی و بین 92 و 94 درجۀ طول شرقی امتداد دارد و در مشرق آن بلاد برمه قرار دارند که سلسلۀ جبالی آن ها را جدا کرده است. مساحت سطح آن 23529 میل مربع است و دارای کوههای بسیار و اودیه و دشتهای پرنعمت است و باران آن حتی در فصول حارّه، یعنی تشرین ثانی و دو کانون، بسیار است و خاک این ولایت بسیار حاصلخیز است ولی مردم آن توجهی بزراعت ندارند و محصولات آن چوب و زغال و نفت و نمک و تنباکو و پوست و زیتون و پنبه و زاج و شاخ و عاج و معادن و میوه است و همه محصولات خط سرطان در آنجا بدست آید و با وجود این شهرهای مهم آن اندک است و پلنگ و فیل بسیار دارد و هوای آن نیکو نیست و برای صحت مضر است و نهرهای بسیار از آن گذرد که اعظم آنها نهر موسوم به ارکان است و قسمت غالب آن قابل کشتی رانی در بعض جهات است و در سواحل وی عدّه ای جزایر است که در آنها بعضی آتشفشانها دیده میشود. نصف سکنۀآن موغان اند که اهالی اصلی آنجا را تشکیل دهند و مذهب ایشان بودایی است و از هیئت ایشان برمی آید که اصل آنان از چین است و رنگ و هیئت ایشان مانند عبید نیست با آنکه در اقلیم حارّه زیست کنند و زبان ایشان یک صوتی است و تعلیم در میان آنان بسیار رواج دارد و اندکی امّی باشند و زی ّ زنان ایشان زی ّ زنان چینی است و از عادات آنان رهن دادن زنان و فرزندان است بهنگام وام گرفتن و چون وام بگزارند ایشان را بازستانند واین بلاد در قدیم مستقل بود و مغول و بغوان بارها باایشان جنگیدند و اهالی برمه به سال 1198 هجری قمری آنجا را فتح کردند و انگلیسیان 1240 هجری قمری آنجا را ازایشان خریدند و تا کنون در دست آنانست. عدد اهالی آن قریب 500 هزار است. (ضمیمۀ معجم البلدان).

لغت نامه دهخدا

تصویری از ارکاون — تصویر ارکاون

رئیس و مهتر و قاضی بزرگ، مطلق نصرانی و مسیحی، ارکاون، ارکئون

فرهنگ لغت هوشیار

آخشیجی بنیادی منسوب به ارکان آنچه مربوط و پیوسته به چهار ارکان (باد و خاک و آب و آتش) است، جمع ارکانیان. جسمانیان اهل دنیا، ناقصانی که هنوز به حد کمال نرسیده اند

فرهنگ لغت هوشیار

تصویری از خارکن — تصویر خارکن

کسی که از زمین خار می کند

فرهنگ لغت هوشیار

تصویری از خارسان — تصویر خارسان

جای پرخار خارزار خارستان

فرهنگ لغت هوشیار

تصویری از ارکان — تصویر ارکان

جمع رکن، مبانی، پایه ها

فرهنگ لغت هوشیار

تصویری از خارکن — تصویر خارکن

((کَ))

کسی که خار را از زمین می کند، آهنگی در موسیقی قدیم

فرهنگ فارسی معین

تصویری از ارکان — تصویر ارکان

جمع رکن، پایه ها، در نماز، تکبیره الاحرام، قیام، رکوع و سجود

فرهنگ فارسی معین

تصویری از ارکان — تصویر ارکان

پایه ها

فرهنگ واژه فارسی سره

اولیا، بزرگان، کارگزاران، اساس، پایه ها، رکن ها

فرهنگ واژه مترادف متضاد

مسهل

فرهنگ گویش مازندرانی

خبرکننده، دعوت کننده، آگاه کننده

فرهنگ گویش مازندرانی

در هوای خنک، به هنگام خنکی

فرهنگ گویش مازندرانی