نقوش و طرح های تزیینی که با ریزه های عاج یا استخوان یا چوب و فلز پدید آورده باشند و برای زینت کاری و نقش و نگار کردن قوطی، جعبه، قاب عکس و سایر اشیای چوبی به کار می رود، انگشتر، انگشتری، نگین انگشتری، مهر، پایان، عاقبت هر چیز، کنایه از فرمان، حکم ختم کننده، تمام کننده
نقوش و طرح های تزیینی که با ریزه های عاج یا استخوان یا چوب و فلز پدید آورده باشند و برای زینت کاری و نقش و نگار کردن قوطی، جعبه، قاب عکس و سایر اشیای چوبی به کار می رود، انگشتر، انگشتری، نگین انگشتری، مُهر، پایان، عاقبت هر چیز، کنایه از فرمان، حُکم ختم کننده، تمام کننده
بکسر تاء و بفتح آن انگشتری. (غیاث اللغات). و این مؤلف نویسد که مختار فصحای عجم بفتح است و یکی از ثقات در تألیف خود نوشته که خاتم بفتح تاءفوقانی مهر و انگشتری و جز آن که بدان مهر کنند. چه، فاعل (بکسر) و بفتح عین بمعنی ما یفعل به مستعمل شود مثل العالم ما یعلم به الصانع. پس خاتم بمعنی ما یختم به باشد و آن انگشتریست. ج، خواتیم. (غیاث اللغات). و بفتح و کسر تاء انگشتر که در دست کنند و فصحای عجم بفتح استعمال نمایند نه بکسر: تا خاتم اقبال در انگشت تو کردند بر خصم تو شد گیتی چون حلقۀ خاتم. امیرمعزی. چه بنای این قافیت بردم و درم و مانند آن است: فریدون را سر آمد پادشاهی سلیمان را برفت از دست خاتم. سعدی. که با عالم و محکم قافیه شده است. (از آنندراج). مهر و انگشتری نگین کنده که با آنها کاغذ و غیره را مهر کنند و در این صورت بیشتر با فتح استعمال شود. (فرهنگ نظام). خاتم مانند صاحب مهر و انگشتری و بدین معنی پنج لغت دیگر آمده که از آنجمله خاتم مانند هاجر است. (منتهی الارب). بظرم. (منتهی الارب). و تختم بالخاتم یعنی انگشتری در دست کرد. (منتهی الارب). واز آلات و لوازم پادشاهان است بفتح تاء و کسر آن و آن را برای زینت در انگشت کنند و بدین جهت خاتم نامیده شده که مکاتیب پادشاهان بدان اختتام می یافته است. (از صبح الاعشی ج 2 ص 125). و رجوع به مهر سلطنتی شود: بدهر چون صد و هفتاد سال عمر براند گذشت و رفت و از او ماند خاتم و افسر. ناصرخسرو. زویافت جهان قدر و قیمت ایراک او شهره نگین است و دهر خاتم. ناصرخسرو. اگر ایمانت هست و تقوی نیست خاتم ملک بی سلیمان است. ادیب صابر. در دین پاک خاتم پیغمبران زعدل تو خاتمی و نام تو چون نقش خاتم است. سوزنی. هر چند که مرغ زیرک آمد بر خاتم روزگار نامم. مجیرالدین بیلقانی. مرا باد و دیو است خادم اگر چه سلیمان نیم، حکم وخاتم ندارم. خاقانی. عشق داریم از جهان گرجان نباشد گو مباش چون سلیمان حاضر است از تخت و خاتم فارغیم. خاقانی. مر خاتم را چه نقص اگر هست انگشت کهین محل خاتم. خاقانی. خود خاتم بزرگ سلیمان بدست تست کانگشت کوچک تو چو دریای قلزم است. خاقانی. ملک و عقل و شرع زیر خاتم و کلک تو باد کاین سه را ز اقبال این دو بخت یاور ساختند. خاقانی. ای دل چو فسرده ای غمی پیداکن وی غنچه تو داغ ستمی پیدا کن خواهی که به ملک دل سلیمان باشی از صافی سینه خاتمی پیدا کن. خاقانی. چون سلیمان نبود ماهی گیر خاتم آورد باز دست آخر. خاقانی. خاتم ملک سلیمانی نگر کاندر آن ماهی نهان کرد آفتاب. خاقانی. بر سر گنج سخاش خامۀ او اژدهاست در دهن خاتمش مهرۀ او آشکار. خاقانی. خاتم ملک بدو سپرد. (ترجمه تاریخ یمینی نسخۀ چاپی ص 372). خاتم ملک سلیمان است علم جمله عالم صورت و جان است علم. مولوی. که در خردیم لوح و دفتر خرید ز بهرم یکی خاتم زر خرید. سعدی. بزرگی را پرسیدند با چندین فضیلت که دست راست را هست خاتم در انگشت چپ چرا میکنند؟ (گلستان). انگشت خوبروی و بناگوش دلفریب بی گوشوار و خاتم فیروزه شاهد است. سعدی (گلستان). هر که تیر از حلقۀ انگشتری بگذراند خاتم او را باشد. (گلستان). فریدون را سرآمد پادشاهی سلیمان را برفت از دست خاتم. سعدی. بی سکۀ قبول تو نقد امل دغل بی خاتم رضای تو سعی عمل هبا. سعدی. گر چه شیرین دهنان پادشهانند ولی آن سلیمان جهان است که خاتم با اوست. حافظ. بجز شکردهنی مایه هاست خوبی را بخاتمی نتوان دم زد از سلیمانی. حافظ. - خاتم انبیاء، خاتم رسل، محمد رسول اﷲ (ص). و خاتم بکسر هم خوانده شده. و رجوع به خاتم الانبیاء شود: از آن پیغمبران... هم چنین رفته است از روزگار آدم... تا خاتم انبیاء {{صفت}}. (تاریخ بیهقی ص 115). ، (اصطلاح تصوف) در اصطلاح صوفیه عبارت است از کسی که قطع کرده باشد مقامات را و رسیده باشد به نهایت کمال. (از لطائف اللغات)، نوعی صنعت که با ریزه های استخوان و حلقه های فلزین و چوب سطح چیزی را پوشند و آن عمل را خاتم کاری یا خاتم سازی گویند
بکسر تاء و بفتح آن انگشتری. (غیاث اللغات). و این مؤلف نویسد که مختار فصحای عجم بفتح است و یکی از ثقات در تألیف خود نوشته که خاتم بفتح تاءفوقانی مهر و انگشتری و جز آن که بدان مهر کنند. چه، فاعل (بکسر) و بفتح عین بمعنی ما یُفعل به مستعمل شود مثل العالم ما یعلم به الصانع. پس خاتم بمعنی ما یُختم به باشد و آن انگشتریست. ج، خواتیم. (غیاث اللغات). و بفتح و کسر تاء انگشتر که در دست کنند و فصحای عجم بفتح استعمال نمایند نه بکسر: تا خاتم اقبال در انگشت تو کردند بر خصم تو شد گیتی چون حلقۀ خاتم. امیرمعزی. چه بنای این قافیت بردَم و دِرَم و مانند آن است: فریدون را سر آمد پادشاهی سلیمان را برفت از دست خاتم. سعدی. که با عالم و محکم قافیه شده است. (از آنندراج). مهر و انگشتری نگین کنده که با آنها کاغذ و غیره را مهر کنند و در این صورت بیشتر با فتح استعمال شود. (فرهنگ نظام). خاتِم مانند صاحب مهر و انگشتری و بدین معنی پنج لغت دیگر آمده که از آنجمله خاتَم مانند هاجَر است. (منتهی الارب). بَظرَم. (منتهی الارب). و تختم بالخاتم یعنی انگشتری در دست کرد. (منتهی الارب). واز آلات و لوازم پادشاهان است بفتح تاء و کسر آن و آن را برای زینت در انگشت کنند و بدین جهت خاتم نامیده شده که مکاتیب پادشاهان بدان اختتام می یافته است. (از صبح الاعشی ج 2 ص 125). و رجوع به مهر سلطنتی شود: بدهر چون صد و هفتاد سال عمر براند گذشت و رفت و از او ماند خاتم و افسر. ناصرخسرو. زویافت جهان قدر و قیمت ایراک او شهره نگین است و دهر خاتم. ناصرخسرو. اگر ایمانت هست و تقوی نیست خاتم ملک بی سلیمان است. ادیب صابر. در دین پاک خاتم پیغمبران زعدل تو خاتمی و نام تو چون نقش خاتم است. سوزنی. هر چند که مرغ زیرک آمد بر خاتم روزگار نامم. مجیرالدین بیلقانی. مرا باد و دیو است خادم اگر چه سلیمان نیم، حکم وخاتم ندارم. خاقانی. عشق داریم از جهان گرجان نباشد گو مباش چون سلیمان حاضر است از تخت و خاتم فارغیم. خاقانی. مر خاتم را چه نقص اگر هست انگشت کهین محل خاتم. خاقانی. خود خاتم بزرگ سلیمان بدست تست کانگشت کوچک تو چو دریای قلزم است. خاقانی. ملک و عقل و شرع زیر خاتم و کلک تو باد کاین سه را ز اقبال این دو بخت یاور ساختند. خاقانی. ای دل چو فسرده ای غمی پیداکن وی غنچه تو داغ ستمی پیدا کن خواهی که به ملک دل سلیمان باشی از صافی سینه خاتمی پیدا کن. خاقانی. چون سلیمان نبود ماهی گیر خاتم آورد باز دست آخر. خاقانی. خاتم ملک سلیمانی نگر کاندر آن ماهی نهان کرد آفتاب. خاقانی. بر سر گنج سخاش خامۀ او اژدهاست در دهن خاتمش مهرۀ او آشکار. خاقانی. خاتم ملک بدو سپرد. (ترجمه تاریخ یمینی نسخۀ چاپی ص 372). خاتم ملک سلیمان است علم جمله عالم صورت و جان است علم. مولوی. که در خردیم لوح و دفتر خرید ز بهرم یکی خاتم زر خرید. سعدی. بزرگی را پرسیدند با چندین فضیلت که دست راست را هست خاتم در انگشت چپ چرا میکنند؟ (گلستان). انگشت خوبروی و بناگوش دلفریب بی گوشوار و خاتم فیروزه شاهد است. سعدی (گلستان). هر که تیر از حلقۀ انگشتری بگذراند خاتم او را باشد. (گلستان). فریدون را سرآمد پادشاهی سلیمان را برفت از دست خاتم. سعدی. بی سکۀ قبول تو نقد امل دغل بی خاتم رضای تو سعی عمل هبا. سعدی. گر چه شیرین دهنان پادشهانند ولی آن سلیمان جهان است که خاتم با اوست. حافظ. بجز شکردهنی مایه هاست خوبی را بخاتمی نتوان دم زد از سلیمانی. حافظ. - خاتم انبیاء، خاتم رسل، محمد رسول اﷲ (ص). و خاتم بکسر هم خوانده شده. و رجوع به خاتم الانبیاء شود: از آن پیغمبران... هم چنین رفته است از روزگار آدم... تا خاتم انبیاء {{صِفَت}}. (تاریخ بیهقی ص 115). ، (اصطلاح تصوف) در اصطلاح صوفیه عبارت است از کسی که قطع کرده باشد مقامات را و رسیده باشد به نهایت کمال. (از لطائف اللغات)، نوعی صنعت که با ریزه های استخوان و حلقه های فلزین و چوب سطح چیزی را پوشند و آن عمل را خاتم کاری یا خاتم سازی گویند
انگشتری، مهر، نگین، جمع خواتم، آخری، آخرین، اشیایی مثل قاب عکس، جای قلم و مانند آن که بر روی آن با عاج، استخوان، فلز و چوب زینت کاری و نقش و نگار شده باشد
انگشتری، مهر، نگین، جمع خواتم، آخری، آخرین، اشیایی مثل قاب عکس، جای قلم و مانند آن که بر روی آن با عاج، استخوان، فلز و چوب زینت کاری و نقش و نگار شده باشد
خانم، زن بزرگ زاده، زن شریف، خاتون، کلمه خطاب به زنان و دختران، به صورت پسوند و پیشوند همراه بابعضی نامها می آید و نام جدید می سازد مانند ماه خانم، خانم گل
خانم، زن بزرگ زاده، زن شریف، خاتون، کلمه خطاب به زنان و دختران، به صورت پسوند و پیشوند همراه بابعضی نامها می آید و نام جدید می سازد مانند ماه خانم، خانم گل
یک نوع گلدوزی است که سابقاً در ایران معمول بوده عبارت است از مقداری قطعات و پارچه های مختلف اللون و مختلف الشکل که با استادی و مهارت نزدیک یکدیگر دوخته میشد و شباهت کاملی بشالهای کشمیر پیدا میکرد و ضمناً بخیه دوزیها را با گلدوزی ابریشمین رنگارنگ می پوشانیده اند و یک قطعۀ پنج ذرعی آن را بقیمت گزافی میفروختند. (جغرافیای اقتصادی کیهان ص 285)
یک نوع گلدوزی است که سابقاً در ایران معمول بوده عبارت است از مقداری قطعات و پارچه های مختلف اللون و مختلف الشکل که با استادی و مهارت نزدیک یکدیگر دوخته میشد و شباهت کاملی بشالهای کشمیر پیدا میکرد و ضمناً بخیه دوزیها را با گلدوزی ابریشمین رنگارنگ می پوشانیده اند و یک قطعۀ پنج ذرعی آن را بقیمت گزافی میفروختند. (جغرافیای اقتصادی کیهان ص 285)
خاتمه. رجوع به خاتمه شود. آن خاتمۀ کار مرا خاتم دولت آن فاتحۀ طبع مرا فاتح ابواب. خاقانی. به بسطام رفت و منتظر خاتمۀ کار و مآل حال بنشست. (ترجمه تاریخ یمینی ص 370). - خاتمه پذیر، آنچه پایان پذیرد. - خاتمه پذیرفتن، پایان یافتن. - خاتمه پذیری، خاتمه پذیر بودن. - خاتمه دادن، پایان دادن. - خاتمه گرفتن، خاتمه یافتن. ، کلمه ای که پایان مطلب را میرساند و نساخ کتب در آخر آن بکار میبرند. خاتمه. انتهی. تمت. والسلام. رجوع به خاتمت شود
خاتمه. رجوع به خاتمه شود. آن خاتمۀ کار مرا خاتم دولت آن فاتحۀ طبع مرا فاتح ابواب. خاقانی. به بسطام رفت و منتظر خاتمۀ کار و مآل حال بنشست. (ترجمه تاریخ یمینی ص 370). - خاتمه پذیر، آنچه پایان پذیرد. - خاتمه پذیرفتن، پایان یافتن. - خاتمه پذیری، خاتمه پذیر بودن. - خاتمه دادن، پایان دادن. - خاتمه گرفتن، خاتمه یافتن. ، کلمه ای که پایان مطلب را میرساند و نساخ کتب در آخر آن بکار میبرند. خاتمه. انتهی. تمت. والسلام. رجوع به خاتمت شود
عاقبت. پایان. سرانجام. منتهی. نتیجه. آخر: در نهان سوی ما پیغام فرستاد که امروز البته روی گفتار نیست... و ما آن نصیحت قبول کردیم و خاتمت آن بر این جمله است که ظاهر است. (تاریخ بیهقی). اگر در کاری خوض کند که عاقبتی وخیم و خاتمتی مکروه دارد... از وخامت آن او را بیاگاهانم. (کلیله و دمنه). و خاتمت بهلاکت و ندامت انجامد. (کلیله و دمنه). و طاهر بمناسبت او بیرون رفت وحربی سخت میان ایشان قائم شد و خاتمت کار طاهر هزیمت شد. (ترجمه یمینی ص 199). و در حفظ آن چپ و راست می پوئید (ارسلان جاذب) تا خاتمت کار همه وقایۀ ذات و عرضۀ جان خویش کرد. (ترجمه تاریخ یمینی ص 264). و آخرین دور کاسمان راند خطبۀ خاتمت هم او خواند. نظامی (هفت پیکر ص 7). عروسی بود نوبت ماتمت گرت نیکروزی بود خاتمت. سعدی. حکم مستوری و مستی همه بر خاتمت است کس ندانست که آخر به چه حالت برود. حافظ. - حسن خاتمت، عاقبت بخیری و سرانجام نیکو. - سوء خاتمت، بدی سرانجام و عاقبت بشری. و رجوع به خاتمه شود
عاقبت. پایان. سرانجام. منتهی. نتیجه. آخر: در نهان سوی ما پیغام فرستاد که امروز البته روی گفتار نیست... و ما آن نصیحت قبول کردیم و خاتمت آن بر این جمله است که ظاهر است. (تاریخ بیهقی). اگر در کاری خوض کند که عاقبتی وخیم و خاتمتی مکروه دارد... از وخامت آن او را بیاگاهانم. (کلیله و دمنه). و خاتمت بهلاکت و ندامت انجامد. (کلیله و دمنه). و طاهر بمناسبت او بیرون رفت وحربی سخت میان ایشان قائم شد و خاتمت کار طاهر هزیمت شد. (ترجمه یمینی ص 199). و در حفظ آن چپ و راست می پوئید (ارسلان جاذب) تا خاتمت کار همه وقایۀ ذات و عرضۀ جان خویش کرد. (ترجمه تاریخ یمینی ص 264). و آخرین دور کاسمان راند خطبۀ خاتمت هم او خواند. نظامی (هفت پیکر ص 7). عروسی بود نوبت ماتمت گرت نیکروزی بود خاتمت. سعدی. حکم مستوری و مستی همه بر خاتمت است کس ندانست که آخر به چه حالت برود. حافظ. - حسن خاتمت، عاقبت بخیری و سرانجام نیکو. - سوء خاتمت، بدی سرانجام و عاقبت بشری. و رجوع به خاتمه شود
