سایه انداختن. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). فیات الشجره تفیاءه و فیاه تفیاءه، با سایه قرار داد او را و برگردانید او را. (از ناظم الاطباء) ، حرکت دادن باد شاخه ها را. (از اقرب الموارد) ، حرکت دادن زن موی خود را. (از اقرب الموارد)
سایه انداختن. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). فیات الشجره تفیاءه و فیاه تفیاءه، با سایه قرار داد او را و برگردانید او را. (از ناظم الاطباء) ، حرکت دادن باد شاخه ها را. (از اقرب الموارد) ، حرکت دادن زن موی خود را. (از اقرب الموارد)
تفیئه الشی ٔ، هنگام آن چیز. (منتهی الارب). وقت آن چیز و اول آن چیز. (ناظم الاطباء) ، دخل علی تفیئه فلان، ای اثره. (منتهی الارب). درآمد در اثر فلان. (ناظم الاطباء)
تفیئه الشی ٔ، هنگام آن چیز. (منتهی الارب). وقت آن چیز و اول آن چیز. (ناظم الاطباء) ، دخل علی تفیئه فلان، ای اثره. (منتهی الارب). درآمد در اثر فلان. (ناظم الاطباء)
از تف، آب دهان و آله، ادات نسبت. لفاظه. ثفل. کنجارۀ هر چیزی. بقیۀ میوه و امثال آن که آب آن را به کوفتن یا فشردن یا مکیدن و خاییدن گرفته باشند. جزء بیکاره و بیفایده از هر چیزی. (ناظم الاطباء). - تفالۀ آهن، ریم آهن. (ناظم الاطباء). - تفالۀ انگور، چوب و پوست و هستۀ انگور که پس از خوردن از دهان بیرون اندازند. (ناظم الاطباء). آنچه ماند بی آبی ازانگور پس از فشردن در چرخشت و معصره. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا). - تفالۀ به، آنچه ماند در دهان بی آبی، آنگاه که بهی را نیک بخایند و آب آن فروبرند. - تفالۀ چغندر، ثفل چغندر. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا). - تفالۀ کنجد، تخ کنجد روغن کشیده. (ناظم الاطباء)
از تف، آب دهان و آله، ادات نسبت. لفاظه. ثفل. کنجارۀ هر چیزی. بقیۀ میوه و امثال آن که آب آن را به کوفتن یا فشردن یا مکیدن و خاییدن گرفته باشند. جزء بیکاره و بیفایده از هر چیزی. (ناظم الاطباء). - تفالۀ آهن، ریم آهن. (ناظم الاطباء). - تفالۀ انگور، چوب و پوست و هستۀ انگور که پس از خوردن از دهان بیرون اندازند. (ناظم الاطباء). آنچه ماند بی آبی ازانگور پس از فشردن در چرخشت و معصره. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا). - تفالۀ به، آنچه ماند در دهان بی آبی، آنگاه که بهی را نیک بخایند و آب آن فروبرند. - تفالۀ چغندر، ثفل چغندر. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا). - تفالۀ کنجد، تخ کنجد روغن کشیده. (ناظم الاطباء)
یکی سیب. (از منتهی الارب). واحد تفاح. (از اقرب الموارد). واحد تفاح یعنی یک سیب. (ناظم الاطباء). و رجوع به تفاح شود، سر استخوان فخذ. (ناظم الاطباء). و رجوع به تفاحتان شود
یکی سیب. (از منتهی الارب). واحد تفاح. (از اقرب الموارد). واحد تفاح یعنی یک سیب. (ناظم الاطباء). و رجوع به تفاح شود، سر استخوان فخذ. (ناظم الاطباء). و رجوع به تفاحتان شود
جمع واژۀ فی ٔ، بمعنی سایۀ زوال که بعد از گشتن آفتاب باشد. و غنیمت و غیره. (منتهی الارب) (از ناظم الاطباء) (آنندراج). سایه ها. اظلال. (یادداشت مؤلف) : و ینبت فی رؤس جبال الشامخه و فی الافیاء. (ابن البیطار ذیل کلمه جنطیان). و رجوع به فی ٔ شود
جَمعِ واژۀ فَی ٔ، بمعنی سایۀ زوال که بعد از گشتن آفتاب باشد. و غنیمت و غیره. (منتهی الارب) (از ناظم الاطباء) (آنندراج). سایه ها. اظلال. (یادداشت مؤلف) : و ینبت فی رؤس جبال الشامخه و فی الافیاء. (ابن البیطار ذیل کلمه جنطیان). و رجوع به فی ٔ شود
از ’ف ی ء’، جائی که سایۀ آفتاب برسد. (ناظم الاطباء) (از منتهی الارب) (از آنندراج). موضع سایه آفتاب و گویند جائی که آفتاب بدانجا نتابد. (از محیط المحیط) (از اقرب الموارد). سایه گاه. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). مفیؤه. (محیط المحیط) (اقرب الموارد). و رجوع به مفیوءه شود. - امثال: مفیاءه رباعها السمائم، یعنی سایه ای که با بادهای گرم یا گرمای شدید همراه باشد. و این مثل درباره شخص صاحب حشمت و جاهی گفته می شود که بدو امید خیر رود، اما هنگامی که روی به سوی وی آرند از او یاری و عنایتی نبینند. (از اقرب الموارد)
از ’ف ی ء’، جائی که سایۀ آفتاب برسد. (ناظم الاطباء) (از منتهی الارب) (از آنندراج). موضع سایه آفتاب و گویند جائی که آفتاب بدانجا نتابد. (از محیط المحیط) (از اقرب الموارد). سایه گاه. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). مَفیُؤَه. (محیط المحیط) (اقرب الموارد). و رجوع به مفیوءه شود. - امثال: مفیاءه رباعها السمائم، یعنی سایه ای که با بادهای گرم یا گرمای شدید همراه باشد. و این مثل درباره شخص صاحب حشمت و جاهی گفته می شود که بدو امید خیر رود، اما هنگامی که روی به سوی وی آرند از او یاری و عنایتی نبینند. (از اقرب الموارد)
تب و لرزی را گویند که بسبب برآمدگی و بزرگ شدن سپرز بهم رسیده باشد. (برهان). تب لرزه. (شرفنامۀ منیری). یعنی تب لرزه، چه یازه بمعنی حرکت است. (فرهنگ رشیدی). تب نوبه ای که از بزرگ شدن سپرز عارض شود. (ناظم الاطباء). تب صفراوی چه یازه... بمعنی میل و حرکت است و آن ازلوازم این تب بود و با لفظ زدن و بستن و گرفتن و افتادن مستعمل. (آنندراج). به این معنی بجای زای نقطه دار ذال نقطه دار هم بنظر آمده است. (برهان). در فرهنگ تب باده، بدال آورده. غضایری گوید، بیت: چنان دشمن از بیم تیغ تو لرزد که گویی گرفته است تب باده او را. لیکن در این بیت تب یازه نیز توان خواند. (فرهنگ رشیدی). رجوع به تب باده و تبیاذه و تبیاره شود
تب و لرزی را گویند که بسبب برآمدگی و بزرگ شدن سپرز بهم رسیده باشد. (برهان). تب لرزه. (شرفنامۀ منیری). یعنی تب لرزه، چه یازه بمعنی حرکت است. (فرهنگ رشیدی). تب نوبه ای که از بزرگ شدن سپرز عارض شود. (ناظم الاطباء). تب صفراوی چه یازه... بمعنی میل و حرکت است و آن ازلوازم این تب بود و با لفظ زدن و بستن و گرفتن و افتادن مستعمل. (آنندراج). به این معنی بجای زای نقطه دار ذال نقطه دار هم بنظر آمده است. (برهان). در فرهنگ تب باده، بدال آورده. غضایری گوید، بیت: چنان دشمن از بیم تیغ تو لرزد که گویی گرفته است تب باده او را. لیکن در این بیت تب یازه نیز توان خواند. (فرهنگ رشیدی). رجوع به تب باده و تبیاذه و تبیاره شود
شعبه ای است که از کوه سرات آید. (منتهی الارب). ضهیاءتان (تثنیه) ، هما شعبان قباله عشر من شق نخله و بینهما و بین یسوم جبل یقال له الترقبه، و ثنیه الضهیاء بقرب خیبر فی حدیث صفیه. (معجم البلدان)
شعبه ای است که از کوه سرات آید. (منتهی الارب). ضَهْیَاءَتان (تثنیه) ، هُما شعبان قباله عُشَر من شق نخله و بینهما و بین یَسوم جبل یقال له الترقبه، و ثنیه الضَهْیاء بقرب خیبر فی حدیث صفیه. (معجم البلدان)
زنی که هر دو اندامش یکی شده باشد از کثرت مجامعت و حدث کند عند الجماع. (منتهی الارب). زنی که پیش و پسش از بسیاری مجامعت یکی شده باشد و آنکه در هنگام جماع حدث کند. (ناظم الاطباء) (از محیط المحیط)
زنی که هر دو اندامش یکی شده باشد از کثرت مجامعت و حدث کند عند الجماع. (منتهی الارب). زنی که پیش و پسش از بسیاری مجامعت یکی شده باشد و آنکه در هنگام جماع حدث کند. (ناظم الاطباء) (از محیط المحیط)
مفیاءه. (محیط المحیط) (اقرب الموارد). جائی که آفتاب نرسد. (صراح اللغه). سایه دار و درختستان سایه دار و جائی که بر آن شعاع آفتاب رسد. (ناظم الاطباء). و رجوع به مفیاءه شود
مفیاءه. (محیط المحیط) (اقرب الموارد). جائی که آفتاب نرسد. (صراح اللغه). سایه دار و درختستان سایه دار و جائی که بر آن شعاع آفتاب رسد. (ناظم الاطباء). و رجوع به مفیاءه شود
