- تثقیل
سنگین کردن، گران بار کردن
معنی تثقیل - جستجوی لغت در جدول جو
- تثقیل(اِ)
گران گردانیدن. (تاج المصادر بیهقی) (زوزنی) (قطر المحیط). گران سنگ گردانیدن آنرا. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) : و این خصومت و مجادلت در هم پیوست و به تطویل و تثقیل ادا کرد (یعنی گرایید). (سندبادنامه ص 305) ، گرانبار گردانیدن کسی. (از قطر المحیط). گرانبار گردانیدن. (آنندراج) ، مشدد ساختن حرفی. (قطرالمحیط). صاحب کشاف اصطلاحات الفنون آرد: عبارتست ازمشدد ساختن حرف و ان مثقله و نون ثقیله نیز از این ماده است و گاه اطلاق میشود بر ضم. در فتح الباری شرح صحیح بخاری در باب ماجاء فی صفهالجنه من کتاب بدءالخلق المراد بالتثقیل هاهنا الضم و بالتخفیف الاسکان -انتهی. (کشاف اصطلاحات الفنون چ احمد جودت ج 1 ص 194)
- تثقیل
گران گردانیدن، سنگین نمودن
- تثقیل((تَ))
سنگین کردن، گرانبار کردن
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
گران، سنگین، کنایه از ویژگی کلمه ای که تلفظ آن دشوار باشد، کنایه از ویژگی کسی که صحبت او را ناخوش دارند
(اِ)
لغت نامه دهخدا
سوراخ کردن. (تاج المصادر بیهقی) (قطر المحیط) (زوزنی) (دهار) (صراح اللغه) (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) ، آتش افروختن. (تاج المصادر بیهقی) (زوزنی) (آنندراج). برافروختن آتش. (منتهی الارب) (از قطر المحیط) (ناظم الاطباء) ، آمیختن سپیدی با محاسن. (تاج المصادر بیهقی). پیر شدن. (قطر المحیط). ظاهر شدن پیری در کسی. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (آنندراج) ، تثقیب عود عرفج، باران خوردن و نرم شدن: ثقب عودالعرفج اذا مطر ولان عوده فاذا اسود شیئاً قیل قد قمل فاذا راد قلیلاً قیل قد ادبی و هو حینئذ یصلح ان یوکل فاذا نمت خوصته قیل قد اخوص. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء)
(اِ)
لغت نامه دهخدا
راست کردن نیزه. (تاج المصادر بیهقی) (زوزنی) (دهار) (آنندراج). راست کردن نیزه را به ثقاف. (ازقطر المحیط) (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) ، تعلیم و تهذیب و تلطیف کودک را. (قطر المحیط)
(اِ زَ)
لغت نامه دهخدا
باقی گذاشتن چیزی را. (از قطر المحیط) (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) ، حرکت دادن مایعی را تا کف کند. (قطر المحیط)
(بُ)
لغت نامه دهخدا
بسیار عقال بر پای اشتر بستن. (تاج المصادر بیهقی) (زوزنی). بستن وظیف و ساق شتر را بهم. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) ، عاقل گردانیدن کسی را و منسوب کردن او را بسوی عقل. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء). عاقل گردانیدن کسی را، بالغ شدن پسر جوان. (از اقرب الموارد) ، برآوردن مو، غوره را. (منتهی الارب) (از ناظم الاطباء). غوره برآوردن تاک. (از اقرب الموارد)
نام قومی است: تاقیل که بدان ناحیه کسهااند بسیار، مر آن قوم را که تارس و تاقیل خوانند و با این جابلق و جابلس بتعصب است (اند) و همیشه با ایشان شب و روز حرب ساخته باشند، (ترجمه طبری بلعمی نسخۀ خطی کتاب خانه لغت نامه)، پس جبرئیل علیه السلام مرا سوی تارس و تاقیل ویأجوج و مأجوج برد، (ترجمه طبری بلعمی ایضاً)
(اِ فِ)
لغت نامه دهخدا
درآمدن موی از صورت غلام. (از قطر المحیط). ریش برآوردن کودک. (منتهی الارب) ، سیاست کردن. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء). سیاست کردن فلان دابه را. (از قطر المحیط)
(اِ)
لغت نامه دهخدا
خوردن طعام را با شیر. (از قطر المحیط) (از منتهی الارب) (از آنندراج) (از ناظم الاطباء) ، ثفال گستردن آسیا را. (از منتهی الارب) (از ناظم الاطباء)
(تَ)
لغت نامه دهخدا
موزه و جز آن نیکو بکردن. (تاج المصادر بیهقی). نیکو نمودن نعل و موزه و خف شتر را. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) ، بسیار فراوان بودن. (تاج المصادر بیهقی). بسیار نقل و حرکت کردن. (منتهی الارب) (آنندراج). بسیار نقل و حرکت دادن. (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) ، نقل خورانیدن مهمان را، شتابان حرکت دادن اسب چهار دست و پا را. (از اقرب الموارد)
(ثَ)
لغت نامه دهخدا
گران. وزین. سنگین. مقابل خفیف، سبک. گران سنگ. گران به وزن، گران جان. آنکه صحبت وی را ناخوش دارند. (منتهی الارب). خلنفع. ناکس. شبشت. شبست. دهلب:
چون بخواند نامۀ خود آن ثقیل
داند او که سوی زندان شد رحیل.
مولوی.
- امثال:
کل شی ٔ من الثقیل ثقیل،
از گرانان بود گران همه چیز.
(امثال و حکم از قابوسنامه)
، سخت بیمار. بیماریش سنگین شده. ثاقل. مرد آرمیده، دیرفعل، دژگوارد. بدگوارد. که دیرگوارد. بطی ٔ الانهضام. سنگین. دیر هضم. دیرگوار، نام دردی است که عضو از آن گران معلوم میشود. (غیاث اللغه). ج، ثقال و ثقل و ثقلاء، ثقیل الظهر، بسیار عیال، درهم ثقیل، به وزن درهمی و دو دانک در هم بوده است
چون بخواند نامۀ خود آن ثقیل
داند او که سوی زندان شد رحیل.
مولوی.
- امثال:
کل شی ٔ من الثقیل ثقیل،
از گرانان بود گران همه چیز.
(امثال و حکم از قابوسنامه)
، سخت بیمار. بیماریش سنگین شده. ثاقل. مرد آرمیده، دیرفعل، دژگوارد. بدگوارد. که دیرگوارد. بطی ٔ الانهضام. سنگین. دیر هضم. دیرگوار، نام دردی است که عضو از آن گران معلوم میشود. (غیاث اللغه). ج، ثقال و ثقل و ثقلاء، ثقیل الظهر، بسیار عیال، درهم ثقیل، به وزن درهمی و دو دانک در هم بوده است
(ثَ)
لغت نامه دهخدا
نام پسر یکی از سلاطین روم:
ابر میسره پور قیصر ثقیل
ابر میمنه قیصر و کوس و پیل.
فردوسی (لغت نامۀ شاهنامۀ ولف ص 725).
شاید این لفظ ثفیل باشدصورتی از تئوفیل
ابر میسره پور قیصر ثقیل
ابر میمنه قیصر و کوس و پیل.
فردوسی (لغت نامۀ شاهنامۀ ولف ص 725).
شاید این لفظ ثفیل باشدصورتی از تئوفیل
(تَ تَیْ یُ)
لغت نامه دهخدا
نیمروزان خفتن. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) ، مانندگی کردن به کسی. (تاج المصادر بیهقی). مانستن به کسی. (منتهی الارب) (از آنندراج) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) : که نیکبخت و دولتیار آن تواند بود که تقیل و اقتداء به خردمندان و مقبلان واجب بیند. (کلیله و دمنه). و واجب شمردن اقتدا و تقیل این پادشاه بنده پرور... در جهانداری به مکارم خاندان مبارک بوده است. (کلیله و دمنه) ، فراهم آمدن آب. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء). فراهم آمدن آب و در اللسان جمع شدن آب در جای پست. (از اقرب الموارد) ، شراب خوردن وقت قیلوله. (تاج المصادر بیهقی). در نیمروز شراب خوردن. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) ، در نیمروز ناقه را دوشیدن. (از اقرب الموارد)
سنگین، گران، وزین، هوار، دیرهضم، ناگوار، ناخوشایند
متضاد: سبک، خوش گوار، خوشایند
متضاد: سبک، خوش گوار، خوشایند