- بشروی (بُ رَ)
منسوب به بشرویه. رجوع به بشرویه شود
معنی بشروی - جستجوی لغت در جدول جو
- بشروی (بُ)
دهی از دهستان دربقاضی بخش حومه شهرستان نیشابور با 406 تن سکنه. آب از قنات. محصول آنجا غلات. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 9) ، ناخوش شدن مرد از خوردن طعام بدمزه، بد بوی دهن گردیدن از ناکردن خلال و مسواک، لبریز آب گردیدن وادی. (از منتهی الارب). تنگ شدن وادی. بسبب آب و مردم و بدشمردن اقامت درآن. (از اقرب الموارد) ، عاجز و تنگ شدن کسی به کاری. (از منتهی الارب) (از اقرب الموارد) ، دبش (از دزی ج 1 ص 89)
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
مرکّب از: بی + روی، بی وجه، بی دلیل، بی مورد:
کسی کو دیگران را برگزیند بر چنین میری
بپرسد روز حشر ایزد از آن بیروی بهتانش،
ناصرخسرو
کسی کو دیگران را برگزیند بر چنین میری
بپرسد روز حشر ایزد از آن بیروی بهتانش،
ناصرخسرو
دهی است از دهستان اصفاک بخش بشرویۀ شهرستان فردوس، واقع در 30 هزارگزی شمال باختری بشرویه و 8 هزارگزی جنوب خاوری مالرو عمومی ینگیان به زین آباد، این دهکده در دامنۀ کوهستان قرار دارد و هوایش گرم است، سکنۀ آنجا 49 تن و زبان آنها فارسی و مذهب آنها شیعه است، آب این ده از قنات و محصول آنجا غلات و پنبه و ارزن و حاصل باغی و ابریشم و تریاک است، اهالی به کشاورزی گذران میکنند و از صنایع دستی کرباس می بافند، راه این دهکده مالرو است، (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 9)
(بُ یَ / یِ)
لغت نامه دهخدا
درتداول عامه منسوب به بشرویه. رجوع به بشرویه شود، خشبهبشعه، چوب بسیار گره. (منتهی الارب) (از ناظم الاطباء). گویند: نحت متن العود حتی ذهب بشعه، تراشید پشت چوب را تا گره های آن از میان رفت. (از اقرب الموارد)
(بُ یَ)
لغت نامه دهخدا
دهی از دهستان پایین ولایت بخش حومه شهرستان تربت حیدریه با 162 تن سکنه. آب از قنات. محصول آنجا غلات، پنبه. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 9)
(شَرْ وا)
لغت نامه دهخدا
مثل و مانند. (منتهی الارب) (آنندراج) (از مهذب الاسماء). مثل و مانند. گویند: لاشروی له، مثل و مانندی برای او نیست. (از ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). مانند. (دهار)
(بَ شَ)
لغت نامه دهخدا
منسوب به بشر. رجوع به بشر شود، پشک. اپشک. افشک. افشنگ، شبنم. (برهان) (سروری) (فرهنگ اسدی) (انجمن آرا) (آنندراج). شبنم و ژاله. (ناظم الاطباء). شبنم باشد. (لغت فرس). شبنم که آنرا پژم خوانند. (جهانگیری). شبنم باشد و به آذربایجان گروهی زیوال گویند. (اوبهی). صقیع. (صراح) بشک چنانکه شجام، هر دو شبنم جامد است و عرب آن را صقیع گوید. صقیع، پشک که شبهای تیرماه مانند برف بر زمین افتد. (از منتهی الارب). اریز، بشک که در شبهای تیرماه بر زمین افتد. (منتهی الارب). بشک بتازی صقیع خوانند و آن نم بود سپید که بامداد بر دیوارها و سبزی نشیند. (فرهنگ اسدی چ اقبال حاشیه 5 ص 275). شبنم مرادف بشم. (رشیدی). ژاله و برف. (مؤید الفضلاء). ژاله و نمی که بر زمین افتد و زمین را سپید کند، ای برف. (شرفنامۀ منیری). و رجوع به بشم شود:
بشک آمد بر شاخ و بر درخت
گسترد رداهای طیلسان.
ابوالعباس (از فرهنگ اسدی).
و رجوع به پشک شود، تگرگ. (برهان) (ناظم الاطباء) (انجمن آرا) (آنندراج) :
از نسیم ریاض دولت تو
بر رخ گل درثمین شده بشک.
خسروانی (از سروری) (انجمن آرا) (آنندراج) (رشیدی) (نسخۀ خطی).
- بشک زدن، شبنم، برف زدن:
و کنون باز ترا برگ همی خشک شود
بیم آن است مرا بشک بخواهد زدفا
بلعباس عباسی (از فرهنگ اسدی).
، بمجاز، شجام. شجد. شخته. سرمای سخت. رجوع به بشم و شعوری ج 1 ورق 173 شود، نعل حیوانات. (ناظم الاطباء) ، سرگین گوسفندان باشد. (صحاح الفرس) :
بشک بز ملوکان، مشک است و زعفران
میسا و مشکشان و مده زعفران خویش.
ابوالعباس (از صحاح الفرس).
و رجوع به پشک بمعنی فضله حیوانات شود، برق. (برهان) (ناظم الاطباء) (انجمن آرا) (آنندراج). آذرخش، نام درختی. (از برهان) (ناظم الاطباء) (شرفنامۀ منیری) (انجمن آرا) (آنندراج) (مؤید الفضلاء). و رجوع به پشک شود، پرده که بر در خانه آویزند. (برهان) (ناظم الاطباء) (انجمن آرا) (آنندراج) (مؤید الفضلاء) ، مخفف ’باشد که’ باشد چنانکه ’بوک’ مخفف بود که. (برهان) (آنندراج) (ناظم الاطباء) (شرفنامۀ منیری) (سروری) (انجمن آرا) (مؤید الفضلاء)
بشک آمد بر شاخ و بر درخت
گسترد رداهای طیلسان.
ابوالعباس (از فرهنگ اسدی).
و رجوع به پشک شود، تگرگ. (برهان) (ناظم الاطباء) (انجمن آرا) (آنندراج) :
از نسیم ریاض دولت تو
بر رخ گل درثمین شده بشک.
خسروانی (از سروری) (انجمن آرا) (آنندراج) (رشیدی) (نسخۀ خطی).
- بشک زدن، شبنم، برف زدن:
و کنون باز ترا برگ همی خشک شود
بیم آن است مرا بشک بخواهد زدفا
بلعباس عباسی (از فرهنگ اسدی).
، بمجاز، شجام. شجد. شخته. سرمای سخت. رجوع به بشم و شعوری ج 1 ورق 173 شود، نعل حیوانات. (ناظم الاطباء) ، سرگین گوسفندان باشد. (صحاح الفرس) :
بشک بز ملوکان، مشک است و زعفران
میسا و مشکشان و مده زعفران خویش.
ابوالعباس (از صحاح الفرس).
و رجوع به پشک بمعنی فضله حیوانات شود، برق. (برهان) (ناظم الاطباء) (انجمن آرا) (آنندراج). آذرخش، نام درختی. (از برهان) (ناظم الاطباء) (شرفنامۀ منیری) (انجمن آرا) (آنندراج) (مؤید الفضلاء). و رجوع به پشک شود، پرده که بر در خانه آویزند. (برهان) (ناظم الاطباء) (انجمن آرا) (آنندراج) (مؤید الفضلاء) ، مخفف ’باشد که’ باشد چنانکه ’بوک’ مخفف بود که. (برهان) (آنندراج) (ناظم الاطباء) (شرفنامۀ منیری) (سروری) (انجمن آرا) (مؤید الفضلاء)
(بُ را)
لغت نامه دهخدا
نام یار برآرندۀ یوسف علیه السلام از چاه. (غیاث) :
از پی یوسف کسان بغرض
گاه بشری و گه بشیر مباش.
سنایی
از پی یوسف کسان بغرض
گاه بشری و گه بشیر مباش.
سنایی
(بُ را)
لغت نامه دهخدا
مژده. قوله تعالی: یا بشری هذا غلام (قرآن 19/12) مثل عصای و در تثنیه یا بشریی گویند. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). مژده و بشارت. (غیاث) : بشارت. و بشراک و بشری لک. دعا است. (از اقرب الموارد). و ما جعله اﷲ الابشری... (قرآن 126/3). قل نزله روح القدس من ربک بالحق لیثبت الذین آمنوا و هدی ً و بشری للمسلمین. (قرآن 16 / 102). مژدگانی. (السامی فی الاسامی) (ترجمان تهذیب عادل بن علی ص 26) :
باد چو بر زلف او وزید جهان را
داد به پیروزی سعادت بشری.
امیرمعزی (از آنندراج).
، کار بد کردن. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (آنندراج). کار را بد انجام دادن. (از اقرب الموارد) ، شتافتن. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (آنندراج). دویدن. (غیاث). سرعت کردن. (از اقرب الموارد). شتافتن شتر. (تاج المصادر بیهقی) ، دروغ بافتن. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (آنندراج). دروغ گفتن. (غیاث) (تاج المصادر بیهقی). دروغ بستن. (از اقرب الموارد) ، بریدن و گشادن زانو بند شتر را، سبک گام زدن، آمیختن، فراخ ناکردن دستها را، راندن بشتاب. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (آنندراج) ، راندن شتر بشتاب. (از ذیل اقرب الموارد) ، سم برداشتن اسب از زمین. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (آنندراج)
باد چو بر زلف او وزید جهان را
داد به پیروزی سعادت بشری.
امیرمعزی (از آنندراج).
، کار بد کردن. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (آنندراج). کار را بد انجام دادن. (از اقرب الموارد) ، شتافتن. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (آنندراج). دویدن. (غیاث). سرعت کردن. (از اقرب الموارد). شتافتن شتر. (تاج المصادر بیهقی) ، دروغ بافتن. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (آنندراج). دروغ گفتن. (غیاث) (تاج المصادر بیهقی). دروغ بستن. (از اقرب الموارد) ، بریدن و گشادن زانو بند شتر را، سبک گام زدن، آمیختن، فراخ ناکردن دستها را، راندن بشتاب. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (آنندراج) ، راندن شتر بشتاب. (از ذیل اقرب الموارد) ، سم برداشتن اسب از زمین. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (آنندراج)
(بِ)
لغت نامه دهخدا
منسوب به بشر که نام کسی بوده است. (سمعانی) ، بشک موی شدن رجل. (تاج المصادر بیهقی). و رجوع بشعوری ج 1 ورق 216 شود:
بشک معشوق چون سپید شود
عاشق از وصل نا امید شود.
عنصری (از انجمن آرا).
، موی پیش سر را نیز گفته اند که ناصیه باشد. (برهان) (از رشیدی) (انجمن آرا) (از ناظم الاطباء) (از جهانگیری). موی ناصیه. (انجمن آرا) (آنندراج). و رجوع به بش و پشک شود.
- بشک شدن، تجعد. جعودت (در موی). (مجمل اللغه). جعوده. (دهار) (مجمل اللغه) (تاج المصادر بیهقی).
- بشک کردن، تجعید. (در موی) (دهار) (مجمل اللغه). ترجیل. (مجمل اللغه). مجعد کردن. (زمخشری)
بشک معشوق چون سپید شود
عاشق از وصل نا امید شود.
عنصری (از انجمن آرا).
، موی پیش سر را نیز گفته اند که ناصیه باشد. (برهان) (از رشیدی) (انجمن آرا) (از ناظم الاطباء) (از جهانگیری). موی ناصیه. (انجمن آرا) (آنندراج). و رجوع به بش و پشک شود.
- بشک شدن، تجعد. جعودت (در موی). (مجمل اللغه). جعوده. (دهار) (مجمل اللغه) (تاج المصادر بیهقی).
- بشک کردن، تجعید. (در موی) (دهار) (مجمل اللغه). ترجیل. (مجمل اللغه). مجعد کردن. (زمخشری)
(بَ / بُ)
لغت نامه دهخدا
ابروی. ابرو. برو. حاجب. و رجوع به برو و ابرو شود:
سوی حجرۀ خویش رفت آرزوی
ز مهمان بیگانه پرچین بروی.
فردوسی.
همه زرد گشتند و پرچین بروی
کسی جنگ دیوان نکرد آرزوی.
فردوسی.
همه دل پر از کین وپرچین بروی
جز از جنگ شان نیست چیز آرزوی.
فردوسی.
نبودش ز قیدافه چین بر بروی
نه برداشت هرگز دل رای اوی.
فردوسی
سوی حجرۀ خویش رفت آرزوی
ز مهمان بیگانه پرچین بروی.
فردوسی.
همه زرد گشتند و پرچین بروی
کسی جنگ دیوان نکرد آرزوی.
فردوسی.
همه دل پر از کین وپرچین بروی
جز از جنگ شان نیست چیز آرزوی.
فردوسی.
نبودش ز قیدافه چین بر بروی
نه برداشت هرگز دل رای اوی.
فردوسی
(شَ رَ)
لغت نامه دهخدا
عمل شبرو. سیر در شب. رفتن به هنگام تاریکی جهان پس از غروب کردن خورشید: دلج، شبروی اول شب است و دلجه، شبروی آخر شب. (منتهی الارب) :
شبروی کرده کلنگ آسا همه شاهین دلان
چون قطا سیمرغ را از آشیان انگیخته.
خاقانی.
- لباس شبروی، لباس و جامه که دزدان یا عیاران یا آنان که خواهند به شب کارهای شگرف کنند و ناشناس مانند به تن کنند: امیرارسلان گفت: پدر یک دست لباس شبروی میخواهم. (امیرارسلان چ محجوب ص 141)
شبروی کرده کلنگ آسا همه شاهین دلان
چون قطا سیمرغ را از آشیان انگیخته.
خاقانی.
- لباس شبروی، لباس و جامه که دزدان یا عیاران یا آنان که خواهند به شب کارهای شگرف کنند و ناشناس مانند به تن کنند: امیرارسلان گفت: پدر یک دست لباس شبروی میخواهم. (امیرارسلان چ محجوب ص 141)
(بُ رَ)
لغت نامه دهخدا
محمد بصروی شاعر ابن محمد بن خلف. (منتهی الارب). ابوالحسن محمد بن محمد بن خلف بصروی شاعر، او را شعر نیکوست. علم کلام را بر شریف مرتضی قرائت کرد و در ربیع الاول سال 443 هجری قمری درگذشت. (از اللباب فی تهذیب الانساب)
(بِرَ وَ)
لغت نامه دهخدا
علی بن حسن بن بشرویه خجندی. شیخ فنجارو صاحب تاریخ بخارا بود. رجوع به تاج العروس شود، خواندن. صدا زدن. (دزی ج 1 ص 90)
(بِ رَ وَ)
لغت نامه دهخدا
ابونعیم بشرویه بن محمد بن ابراهیم معقلی. امیر نیشابور بود. وی از بشر بن احمد اسفراینی روایت دارد. رجوع به تاج العروس شود
(بُ یَ)
لغت نامه دهخدا
قصبۀ مرکز بخش با چهار هزار تن جمعیت. آب از قنات. محصول آنجا غلات، پنبه، ارزن، ابریشم. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 9)
(بَ رَ)
لغت نامه دهخدا
بمعنی بکرایی است که آن میوه ای باشد شیرین میان نارنج و لیمو. (برهان) (ناظم الاطباء) (از جهانگیری) (از آنندراج) (از مؤید الفضلاء). رجوع به بکرایی شود، گنگ و کر و کور پیدا شدن. (منتهی الارب) (آنندراج) ، گنگی و کری و کوری مادرزاد. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء)
حسین. از شاعران بود و در مذمت به دار آویختن جسد باذ (373 هجری قمری) اشعار عربی دارد. رجوع به کرد و پیوستگی نژادی و تاریخی او ص 186 شود. مؤلف اللباب نام وی را ابوعبدالله حسین بن داود آورده و گوید او را دیوان مشهوری بود. رجوع به اللباب ص 128 شود
(بَ نَ)
لغت نامه دهخدا
طایفۀ بزرگی از کردان که در نواحی جزیره ابن عمر ساکن باشند. رجوع به کرد و پیوستگی نژادی و تاریخی او ص 185، 190 و اللباب ص 127 شود
دهی است از دهستان نیگنان بخش بشرویه شهرستان فردوس واقع در 25هزارگزی شمال باختری بشرویه و سه هزارگزی خاور شوسۀ عمومی بشرویه به نیگنان. ناحیه ای است واقع در جلگه، گرمسیر. دارای 16 تن سکنه میباشد. فارسی زبانند. (فرهنگ جغرافیایی ایران ج 9)
به شب راه رفتن یا سفر کردن، شب بیداری، پارسایی زهد، شبگردی داروغگی، دزدی راهزنی، عیاری. یا جامه (لباس) شبروی. لباسی که برای عملیات به تن کنند: (امیر ارسلان گفت که پدر یک دست لباس شبروی میخواهم)
مردمی مژده دادن مژده منسوب به بشر انسانی: ضعف بشری عقول بشری. مژده دادن، مژده مژدگانی
باروی شهر و قلعه و ده، دلیل بر پادشاه نماید یا بر والی و معبران گویند باروی شهر، دلیل بر پادشاه بود و باروی ده، دلیل است بر خداونده ده. اگر بیند که باروی شهر قوی و بلند است، دلیل است بر قوت و نیکی حال پادشاه. اگر بیند باروی شهر بیفتاد و خراب شد، دلیل بر هلاک پادشاه کند. اگر برخی از آن بیفتاد، دلیل بر هلاک والی است. اگر بیند بارو را نو کردند، دلیل که پادشاه نو در آن شهر مقیم شود. محمد بن سیرین
باروی شهر و آن چه نزدیک دروازه شهر است تاویلش عیش و ایمنی است و آن چه در پس شهر است همان باشد و هر نیک و بد و زیاده و نقصان که در بارو بیند، دلیل بر ان پنج گونه است .
باروی شهر و آن چه نزدیک دروازه شهر است تاویلش عیش و ایمنی است و آن چه در پس شهر است همان باشد و هر نیک و بد و زیاده و نقصان که در بارو بیند، دلیل بر ان پنج گونه است .