- اصمئلال (نِ گَهْ)
سخت گردیدن. (منتهی الارب). اشتداد. (از اقرب الموارد).
معنی اصمئلال - جستجوی لغت در جدول جو
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
نیست شدن، تباه شدن، از میان رفتن، نابود شدن، برافتادن، ازهم پاشیدگی، نابودی
(اِ تِ)
لغت نامه دهخدا
کشیده شدن و برآمدن. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (آنندراج) ، مبالغه نمودن در عقوبت. (اقرب الموارد) (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) ، مبالغه نمودن در شستن و در پاک کردن چیزی. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (غیاث اللغات) (آنندراج). حدیث: انهکوا اعقابکم ای بالغوا فی غسلها و تنظیفها. وهمچنین در حث و تحریض و وادار کردن کسی را به جنگ وقتال میگویند: انهکوا وجوه القوم، ای اجهدوهم و ابلغوا جهدکم فی قتالهم. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء)
(اُ صَ)
لغت نامه دهخدا
مصغر اصلان و مرادف اصیلان و اصیّان. (از اقرب الموارد). رجوع به اصلان و اصیلان و اصیان و نشوءاللغه ص 52 شود
(اِذْ)
لغت نامه دهخدا
امتداد. کشیده شدن. یقال مطل الحبل و غیره فامطل:
کأن صاباً آل حتی امطلا.
اصمعی. (از ذیل اقرب الموارد) ، گلۀ آهو. (منتهی الارب) (از ناظم الاطباء) (آنندراج) ، گلۀ آهو از سی تا چهل. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) (آنندراج). از سی آهو تا چهل. (مهذب الاسماء) ، گله بز کوهی. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (آنندراج). ج، اماعز و اماعیز. (از اقرب الموارد). و رجوع به اقرب الموارد شود
کأن صاباً آل حتی امطلا.
اصمعی. (از ذیل اقرب الموارد) ، گلۀ آهو. (منتهی الارب) (از ناظم الاطباء) (آنندراج) ، گلۀ آهو از سی تا چهل. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) (آنندراج). از سی آهو تا چهل. (مهذب الاسماء) ، گله بز کوهی. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (آنندراج). ج، اماعز و اماعیز. (از اقرب الموارد). و رجوع به اقرب الموارد شود
(اِ)
لغت نامه دهخدا
بکیش و شریعت درآمدن. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء). داخل شدن در دینی. (از اقرب الموارد).
(اِ)
لغت نامه دهخدا
سست و فروهشته شدن. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (آنندراج). سست شدن پای. (از اقرب الموارد). سست شدن مفاصل. (اساس از اقرب الموارد). سستی اندام و جز آن. (آنندراج) ، امیران. سرداران. (ناظم الاطباء) (فرهنگ فارسی معین) : همه بزرگان دولت و امرای حضرت جز سلیمان بن عبدالملک او را پیش رفتند. (ترجمه تاریخ طبری).
گر تو چو پسر غم شوی این پور بحکمت
آنهات گزینند که بر ما امرااند.
ناصرخسرو.
امرای عرب را از هر قبیل به مهمانی خواند. (گلستان). بعضی امرای دولت سر از طاعت او بپیچیدند. (گلستان).
اگر رسولان آیند زی تو از ملکان
و گرچه نامه نویسند سوی تو امرا.
؟
بعضی این کلمه را بشیوۀ متقدمان دوباره با الف و نون فارسی جمع بسته اند:
دین باخته و هیچ بکف ماندۀ دنیا
با مجمل چندی بعبارت امرایان.
واله هروی (از آنندراج).
- امرای تومان (در اصطلاح نظام قدیم) ، جمع واژۀ امیر تومان. (از فرهنگ فارسی معین). و رجوع به امیر تومان شود.
- امرای عظام، سرداران بزرگ. (ناظم الاطباء).
- امرای کلام، ادیبان و شاعران. (فرهنگ فارسی معین). کنایه از شعرا. (انجمن آرا).
- امرای لشکر (در اصطلاح نظام قدیم) ، فرماندهان لشکر. (از فرهنگ فارسی معین). و رجوع به امیر شود
گر تو چو پسر غم شوی این پور بحکمت
آنهات گزینند که بر ما امرااند.
ناصرخسرو.
امرای عرب را از هر قبیل به مهمانی خواند. (گلستان). بعضی امرای دولت سر از طاعت او بپیچیدند. (گلستان).
اگر رسولان آیند زی تو از ملکان
و گرچه نامه نویسند سوی تو امرا.
؟
بعضی این کلمه را بشیوۀ متقدمان دوباره با الف و نون فارسی جمع بسته اند:
دین باخته و هیچ بکف ماندۀ دنیا
با مجمل چندی بعبارت امرایان.
واله هروی (از آنندراج).
- امرای تومان (در اصطلاح نظام قدیم) ، جمع واژۀ امیر تومان. (از فرهنگ فارسی معین). و رجوع به امیر تومان شود.
- امرای عظام، سرداران بزرگ. (ناظم الاطباء).
- امرای کلام، ادیبان و شاعران. (فرهنگ فارسی معین). کنایه از شعرا. (انجمن آرا).
- امرای لشکر (در اصطلاح نظام قدیم) ، فرماندهان لشکر. (از فرهنگ فارسی معین). و رجوع به امیر شود
(اِ تِ)
لغت نامه دهخدا
معتدل و راست ایستادن. (از اقرب الموارد) (منتهی الارب). افراشته شدن و راست شدن و معتدل شدن. (ناظم الاطباء).
(سَ شِ)
لغت نامه دهخدا
دراز و راست و سخت گردیدن. (منتهی الارب) ، جمع واژۀ اتان و اتان، بمعنی خرماده، جمع واژۀ اتّون و اتون، بمعنی آتشدان و کورۀ نان پزان و آهک پزان و غیره. (منتهی الارب)
(شِ کَ)
لغت نامه دهخدا
واخیدن مرغ پر و موی خود را: اجثأل ّ الطائر، پرباد کردپرها را و برافراشت. و اجثأل ّ الرّیش، پرباد و برافراشته شد پر. (منتهی الارب) ، بددلی کردن. (زوزنی) ، نزدیک بهلاکت رسانیدن. (منتهی الارب)
(اِ دَ)
لغت نامه دهخدا
بسیار شاخ برآوردن درخت و در هم پیچیدن آنها. (از اقرب الموارد). بسیار درهم پیچیده شاخ و برگ گردیدن درخت: اعضاءلّت الشجره اعضئلالاً (مهموزاً) ، بسیار درهم پیچیده شاخ و برگ گردید. و منه: ’غصون معضئلّه’. (منتهی الارب). بسیار درهم پیچیده شاخ و برگ گردیدن درخت. (ناظم الاطباء)
(بَ)
لغت نامه دهخدا
دراز و راست و سخت شدن. (منتهی الارب) ، راست شدن. راست ایستادن. تمام قدشدن، آرمیدن، سست شدن
(نِ / نَ یَ پَ)
لغت نامه دهخدا
نیست شدن. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) (زوزنی) (مجمل اللغه). نیست شدن و نابود شدن. (مؤید الفضلا). رفتن. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء). ناپدید شدن. برافتادن. برافتادگی. فنا و نیستی. ذهاب و انحلال و تلاشی. (از اقرب الموارد).
(نَ)
لغت نامه دهخدا
باریک سر و گردن شدن. (منتهی الارب) (از اقرب الموارد) (قطر المحیط) (ناظم الاطباء) ، اصفاء کسی را و اصفاء ودّ برای کسی، راست گفتن وی را در دوستی. (از اقرب الموارد). اصفاء ودّ کسی را، خالص کردن دوستی را برای او. (از منتهی الارب) (ناظم الاطباء). ویژه کردن دوستی. (تاج المصادر بیهقی) ، اصفاء شاعر، نگفتن شاعر شعر را یا منقطع گردیدن شعر او. (از منتهی الارب) (ناظم الاطباء). انقطاع شعر شاعر: انا شاکرک الذی یصفی و شاعرک الذی لایصفی. (از اقرب الموارد). خالی شدن شاعر از شعر. (تاج المصادر بیهقی). وابریده شدن شاعر از شعر. (لغت خطی) ، اصفاء دجاجه، از تخم رفتن مرغ خانگی. (منتهی الارب). منقطع گردیدن تخمهای مرغ. (ناظم الاطباء). خالی شدن ماکیان از خایه. (تاج المصادر بیهقی). وابریده شدن مرغ از تخم. (از آنندراج) (لغت خطی). انقطاع تخم ماکیان. (از اقرب الموارد) ، اصفاء مرد از مال و ادب، خالی شدن وی از آنها. (از اقرب الموارد). خالی شدن از مال یا ادب. (منتهی الارب). وابریده شدن وی از مال و ادب. (از آنندراج) (لغت خطی). خالی شدن مرد از ادب و مال. (تاج المصادر بیهقی) ، اصفاء زنان ماء صلب کسی را، تمام کردن و برسانیدن و آخر کردن آنرا. (از منتهی الارب) (ناظم الاطباء). تمام کردن زن نطفۀ کسی را. (لغت خطی) ، اصفاء عیالش را بچیز اندکی، خشنود کردن آنان را بدان. (از اقرب الموارد) ، اصفاء امیر خانه فلان را، همه آنرا گرفتن. (از اقرب الموارد). اصفاء امیر دار فلان و مال او را، گرفتن امیر خانه و همه مال فلان را. (از ناظم الاطباء) ، جملۀ چیزی فاستدن. (تاج المصادر بیهقی)
نابودی، برآماسیدن، پراکندگی، پاره پاره گی: ابر نیست شدن نابود شدن، از هم پاشیدن، ناپدیدی، از هم پاشیدگی. نابود شدن، رفتن، ناپدید شدن، بر افتادن، نیست شدن
به ستوه آوردن ستوهاندن، دراز شدن راس (سفر)، تنگدل گرداندن، فروخواندن، بر نوشتن، نان پختن: بر ریگ گرم سنگک پختن بستوه آوردن ملول کردن ستوه کردن، ملول کردن، به ستوه آوردن
امحا، انحطاط، انهدام، خرابی، زوال، فروپاشی، فنا، محو، نابودی، نیستی، ویرانی