شاه باقیا، از عرفای نائین، فرزند امیرغیاث الدین محمد نائینی است، (تاریخ نائین تألیف صدر بلاغی ص 32)، از عرفای نائین است، در علم موسیقی مهارت داشته، بهند رفت و سپس به نائین بازگشت، از اوست: زآن زنم کوس توکل کآسمان از بهر من میرساند روزی و چرخ دگر هم میزند، همه حاصل جهان را به نشاط صرف مل کن برکافر و مسلمان بنشین و صلح کل کن، رفتند به منزلگه مقصود عزیزان باقی است که وامانده در این مرحله تنها، (از تذکرۀنصرآبادی ص 306 و 307) از شعرای ایران و اهل کاشان بوده است، از اوست: شام فراق بی تو ز بس خون گریستم یک عمر چون عقیق چراغم در آب سوخت، (از قاموس الاعلام ترکی ج 2 ص 1204)، اسم یکی از بنی افرائیم است که برد نیز خوانده شده است، (از قاموس کتاب مقدس)
دختر هدهادبن شرحبیل، از بنی یعفربن سکسک، از حمیر، ملکۀ سبا. او زنی یمانی و از اهالی مأرب بود و پس از پدرش بر مأرب حکومت میراند و ذوالاذعار (عمرو بن ابرهه) حاکم غمدان، برای تسخیر قلمرواو شتافت و بلقیس از جلو او گریخت، سپس بدست لشکریان ذوالاذعار دستگیر شد آنگاه او را در مستی غافلگیر کرد و بقتل رساند و حکومت تمام سرزمین یمن را بدست گرفت و سبا را پایتخت خویش قرار داد. در این هنگام سلیمان پیغامبر بر مرکب باد به حجاز و یمن روی آورد و بوسیلۀ هدهد از وجود بلقیس آگاه شد و اهالی یمن که آفتاب پرست بودند به دعوت او برای خدای واحد ایمان آوردند و او وارد شهر سبا شد و بلقیس با شکوهی عظیم از وی استقبال کرد. آنگاه سلیمان او را بزنی گرفت و هفت سال و چند ماه در همسری او بود و پس از مرگ جسد او را در تدمر به خاک سپردند. در عهد ولید بن عبدالملک تابوت بلقیس کشف شد و او دستور داد آن را در جای خود قرار دهند و بر آن مقبره ای از سنگ بسازند. (الاعلام زرکلی ج 2ص 51). نام ملکۀ سبا در ادبیات فارسی و عربی هست اما در عهد عتیق و نیز در قرآن کریم نام بلقیس نیامده فقط عنوان ملکۀ سبا ذکر شده است. و آنچه در عهد عتیق آمده تنها حکایت از آمدن وی به نزد سلیمان نبی می کند. و بعضی از مفسران نوشته اند سلیمان بلقیس را به همسری خود درآورد. بعضی از منابع یهودی بختنصر را نتیجۀ این ازدواج دانند. منابع حبشی منلیک اول پادشاه حبشه را ثمرۀ ازدواج سلیمان و مَکِدا (نام حبشی بلقیس) و پادشاهان حبشه را از نسل سلیمان میدانند. (از دایره المعارف فارسی). و رجوع به مآخذ ذیل شود: تاریخ بلعمی چ بهار و پروین گنابادی ص 565. التیجان ص 137 تا 170. تاریخ الخمیس ج 1 ص 249. نهایه الارب ج 14 ص 134. اعلام النساء ج 1 صص 142 تا 148: بچه ای دارم در ناف چو برجیسی با رخ یوسف و بوی خوش بلقیسی. منوچهری. دامن خود سرو برکشید چو بلقیس کآب گمان برد آبگینۀ میدان. مختاری. حضرت بلقیس بانوی سبا بر سر عرش معلّی ̍ دیده ام. خاقانی. بلقیس بانوان وسلیمان شه اخستان من هدهدی که عقل به من افتخار کرد. خاقانی. عمر سلیمان عهد باد ابدالدهر حضرت بلقیس روزگار بماناد. خاقانی. خبر دادند موری چندپنهانی که این بلقیس گشت و آن سلیمان. نظامی. تو گفتی که عفریت و بلقیس بود قرین حورزادی به ابلیس بود. سعدی. - بلقیس وار، چون بلقیس. مانند بلقیس: وین هدهد بدیع، درین اول ربیع بلقیس وارتاجی بر سر نهاده وی. منوچهری. - تخت بلقیس،عرش بلقیس: خسرو نشسته تاج شه هند پیش او چونان که تخت گوهر بلقیس پیش جم. فرخی. هرکه دانست مر سلیمان را تخت بلقیس را نخواند عظیم. بوحنیفۀ اسکافی (از تاریخ بیهقی). تخت بلقیس جای دیوان نیست مرد آن تخت جز سلیمان نیست. نظامی. - عرش بلقیس، تخت بلقیس، و آن مثل بوده است: و کان فی سرعه المجی ٔ به آصف فی حمل عرش بلقیس. (تعلیقات دبیرسیاقی بر دیوان منوچهری از ثمار القلوب ثعالبی). در حفاظ خط سلیمانی عرش بلقیس باد نورانی. نظامی. و رجوع به عرش بلقیس در ردیف خود شود
یکی از دو تن کسانی بود که طبق داستانها به محل دفن جسد سلیمان نبی رسیدند. و آن دیگری عفان بودکه چون خواست انگشتری سلیمان را از دست او برون کند، آتش گرفت و درگذشت و بلوقیا بازگشت. راجع به داستان بلوقیا رجوع به ترجمه بلعمی (تاریخ بلعمی) نسخۀ خطی، ص 121 و نیز به مجمل التواریخ والقصص ص 435 شود
جَمعِ واژۀ بَلیَّه. (دهار) (ناظم الاطباء). بلاها. بلواها: باب ماجری فی باب الخطبه و ظهر من الفساد و البلایالأجلها. (تاریخ بیهقی ص 685). و رجوع به بلیه شود
