نام حرف «ی» نشانۀ برابری یا تقابل دو یا چند چیز و امکان انتخاب یکی از آن ها، برای مِثال یا این یا آن یا مرگ یا نجات یا بزرگی و عزّ و نعمت و جاه / یا چو مردانْت مرگ رویا روی (حنظلۀ بادغیسی - شاعران بی دیوان - ۴) برای فراخواندن کسی به کار می رود، برای طلب کمک از کسی به کار می رود، گاهی بعد از حرف الا می آید، برای مِثال اَلا یا خیمگی خیمه فروهل / که پیشاهنگ بیرون شد ز منزل (منوچهری - ۶۵) یای مجهول: واجی که به صورت e به کار می رفته و امروزه در لهجۀ رسمی به کلی از بین رفته است یای معروف: واجی که به صورت i و به صورت کامل ادا می شود مثلاً بیخ، تیر، پیش، ریش
