دایره ای است که همه دوازده بروج بر همین دایره واقع شده اند و این دایره به شکل منطقه یعنی میان بند بر حوالی افلاک سبعه برآمده است و این دایرۀ منطقه البروج، دایرۀ معدل النهار را تقاطع نموده است حمایلی چون شمس به هر دو نقطۀ محل تقاطع رسد لیل و نهار در جمیع بقاع غیر عرض تسعین و ما یقرب منه برابر باشد و این دو محل تقاطع را دو نقطۀ اعتدال گویند و آن نقطه که چون آفتاب او درگذرد شمالی شود وی را اعتدال ربیعی نامندو آن رأس حمل است و نقطۀ دیگر که مقابل آن است چون آفتاب از او گذرد جنوبی شود آن را اعتدال خریفی گویند و آن رأس میزان است و سیر شمس دائماً بر این دایره واقع می باشد. (غیاث) (آنندراج). دایرۀ عظیمۀ فلکی که در آن دوازده برج واقع شده اند و کلاه چرخ نیز گویند. (ناظم الاطباء). او آن دایرۀ بزرگ است که منطقۀ حرکت دوم است به آسمان و نیز او را فلک البروج خوانند و نطاق البروج و آفتاب چون به سوی مشرق همی رود بر این دایره رود و از وی جدا نشود. و این منطقه خفسیده است از معدل النهار و او را بدو جای برابر ببرد پس نیمۀ منطقه به شمال معدل النهار همی افتد و نیمۀ دیگر به جنوب. و آن دایرۀبزرگ که بر قطب معدل النهار و قطب فلک البروج همی گذرد نام او ’گذرنده بر هر چهار قطب’ است. (التفهیم ص 72). منطقه البروج را مطلقاً منطقه و منطقۀ فلک البروج و فلک البروج و نطاق البروج و منطقۀ حرکت ثانیه نیز گویند. (از کشاف اصطلاحات الفنون). منطقه ای است که در آسمان فرض کرده اند پس از فلک زحل و پیش از فلک الافلاک و آن را به دوازده قسمت کرده و در هر قسمتی صورتی توهم کرده و ماههای شمسی را بدانها بخشیده اند. اسامی این برجها که اولین آنها مقارن با اعتدال ربیعی در نیمکرۀ شمالی است چنین است: حمل، ثور، جوزا، سرطان، اسد، سنبله، میزان، عقرب، قوس، جدی، دلو، حوت. (از یادداشت مرحوم دهخدا). منطقۀ دایره شکلی از آسمان که شامل 12 صورت فلکی (12 برج) است و ظاهراً بنظر می آید که خورشید در مدت یک سال آن را طی می کند. این منطقۀمستدیر در حقیقت مدار حرکت انتقالی زمین را به دور کرۀ خورشید مشخص می کند. این منطقه به 12 بخش مساوی (هر بخش 30 درجه) تقسیم شده و در هر بخش یکی از صور فلکی منطقه البروج که اصطلاحاً یک برج نامیده می شود قرار دارد و زمین در طی حرکت انتقالی خود در هر ماه شمسی در مقابل یکی از این صور فلکی 12گانه (برجها) قرار می گیرد. منطقه البروج درواقع طرح مدار زمین است بر آسمان و آن خطی است که از تلاقی سطح مدار حرکت انتقالی زمین با قسمتی از آسمان که آن را اصطلاحاً فلک ثوابت نامیده اند پیدا می شود و اینکه آن را منطقه گفته اند و عرض معتنابه برای آن قائل شده اند به مناسبت شکل برجهایی است که در این منطقه در ظرف سال مشهور است. (از فرهنگ فارسی معین). - نور منطقه البروج، صبح کاذب. دم گرگ. ذنب السرحان. (یادداشت مرحوم دهخدا). این نور وقتی که شب کامل است از ماه ژوئیه تا اکتبر (از ماه تیر تا مهر) صبح ها قبل از طلوع خورشید و در ماه ژانویه تا آوریل (دی تا فروردین) شب ها بعد از غروب مشاهده می شود و عبارت از نور مبهمی است که شکل دوک دارد و در امتداد منطقه البروج یعنی مسیر معمولی خورشید، مابین صور فلکی ممتد است. هنوز پی به علت واقعی آن نبرده اند ولی در هر حال نباید با منسوب ساختن آن به روشنائی یک منطقه از گازهای رقیق که تحت اثر گلوله های صادر از خورشید واقع گشته اند مرتکب اشتباهی گردید. شاید چنانکه ’دویلیه’ معتقد است نور منطقه البروج جهشی از این گلوله ها باشد که ضمن عبور جو زمین را جارو می نماید... و شاید حتی این نورها سرچشمۀ مغناطیس زمینی باشد. (از چه میدانیم، نجوم بی تلسکپ ص 73)
دایره ای که حرکت انتقالی زمین در آن صورت می گیرد و آن را به دوازده قسمت مساوی تقسیم کرده هر کدام را برج و هر برجی را به اسمی می نامند (حمل، ثور، جوزا، سرطان، اسد، سنبله، میزان، عقرب، قوس، جدی، دلو و حوت)
