مقدمه مفهومی درباره واژه Web، مخفف واژه World Wide Web (WWW)، به سیستم جهانی از صفحات و اطلاعات پیوندی گفته می شود که بر بستر اینترنت منتشر شده اند. این سیستم با استفاده از مرورگرهای وب، زبان های نشانه گذاری مانند HTML و پروتکل هایی نظیر HTTP/HTTPS امکان پذیر شده است. اصطلاح وب معمولاً برای اشاره به آن بخش از اینترنت به کار می رود که برای کاربران نهایی قابل مشاهده و استفاده است. کاربرد واژه در برنامه نویسی یا زیرشاخه های فناوری اطلاعات در دنیای برنامه نویسی، وب بخش بسیار مهمی از توسعه نرم افزار را تشکیل می دهد. توسعه دهندگان فرانت اند (Front-End) و بک اند (Back-End) با استفاده از زبان هایی مانند HTML، CSS، JavaScript، Python، PHP و Ruby ساختار و عملکرد وب سایت ها و اپلیکیشن های وب را پیاده سازی می کنند. از وب برای پیاده سازی APIها، پورتال های اطلاعاتی، فروشگاه های آنلاین، سرویس های ابری و شبکه های اجتماعی استفاده می شود. مثال های واقعی و کاربردی در زندگی یا پروژه های IT گوگل، آمازون، ویکی پدیا، اینستاگرام، و نتفلیکس مثال های روزمره از پلتفرم هایی هستند که بر بستر وب ساخته شده اند. سامانه های مدیریت یادگیری، سیستم های حسابداری آنلاین، فرم های ثبت نام و داشبوردهای مدیریتی همگی نمونه هایی از کاربردهای وب در پروژه های حرفه ای هستند. نقش واژه در توسعه نرم افزار یا معماری سیستم ها وب به عنوان بستر اصلی تعامل کاربر و نرم افزارهای مدرن، نقشی کلیدی در معماری سیستم ها ایفا می کند. امروزه طراحی نرم افزارها به سمت معماری های مبتنی بر وب مانند وب سرویس ها، RESTful API، معماری های SPA (تک صفحه ای)، و Progressive Web Apps رفته است. معماری های میکروسرویس، DevOps و سیستم های Cloud-native نیز وابستگی بالایی به بستر وب دارند. شروع استفاده از این واژه در تاریخچه فناوری و تکامل آن در سال های مختلف وب توسط تیم برنرز-لی در سال 1989 در CERN معرفی شد و در سال 1991 به صورت عمومی منتشر شد. از آن زمان تا کنون، وب از یک بستر ساده متنی به یک پلتفرم پیچیده با گرافیک پویا، ویدئو، بازی، تجارت و شبکه های اجتماعی تحول یافته است. با معرفی CSS، JavaScript، AJAX و HTML5، قابلیت های تعاملی و گرافیکی وب گسترش چشم گیری یافت. تفکیک آن از واژگان مشابه وب معمولاً با اینترنت اشتباه گرفته می شود؛ اما وب تنها یکی از سرویس های مبتنی بر اینترنت است. ایمیل، FTP، و VoIP نیز از خدمات اینترنتی هستند که وب شامل آن ها نمی شود. همچنین واژه های ’’سایت’’، ’’اپلیکیشن وب’’ و ’’پلتفرم آنلاین’’ گرچه همگی زیرمجموعه وب هستند اما تفاوت های فنی مهمی با هم دارند. سایت می تواند ایستا باشد، ولی اپلیکیشن وب دارای منطق پردازش سمت کاربر یا سرور است. شیوه پیاده سازی واژه در زبان های برنامه نویسی مختلف در HTML صفحات وب ساختار می گیرند، در CSS ظاهر آن ها طراحی می شود، و با JavaScript تعاملی می گردند. در سمت سرور، از زبان هایی مانند Node.js، Python (با فریم ورک Django/Flask)، PHP و Java (با Spring) استفاده می شود. فریم ورک هایی مانند React، Angular، و Vue.js در ساخت SPA بسیار رایج اند. در عین حال، معماری RESTful و GraphQL نیز برای ایجاد وب سرویس ها و APIهای مبتنی بر وب توسعه یافته اند. چالش ها یا سوءبرداشت های رایج در مورد آن یکی از چالش های اصلی در دنیای وب، ناهمگونی مرورگرها، مشکلات امنیتی (مانند XSS، CSRF)، پیچیدگی در طراحی واکنش گرا، مدیریت سئو، و نرخ بالای خروج کاربران در صفحات کند است. همچنین، برخی افراد تصور می کنند هر آنچه در اینترنت است، بخشی از وب است؛ درحالی که سرویس هایی مانند Dark Web یا شبکه های نظیر به نظیر خارج از محدوده معمول وب قرار دارند. نتیجه گیری کاربردی برای استفاده در متون تخصصی و آموزشی وب ستون فقرات دنیای دیجیتال است و تسلط بر مفاهیم آن برای همه فعالان فناوری اطلاعات ضروری است. از برنامه نویسان گرفته تا مدیران فناوری، همگی نیاز به درک دقیق ساختار، معماری و محدودیت های وب دارند. توسعه پایدار، امنیت، عملکرد و تجربه کاربری مؤثر، از چالش های مهم توسعه وب هستند که باید در آموزش ها مورد توجه قرار گیرند.
