مقدمه مفهومی درباره واژه اعتبارسنجی (Validation) فرآیندی سیستماتیک برای اطمینان از صحت، کامل بودن و انطباق داده ها با الزامات کسب وکار است. این مفهوم در تمام لایه های توسعه نرم افزار از رابط کاربری تا پایگاه داده کاربرد دارد. کاربرد واژه در برنامه نویسی و فناوری اطلاعات در توسعه وب: اعتبارسنجی فرم های HTML5 و بررسی ورودی های کاربر در امنیت: اعتبارسنجی توکن های احراز هویت و نشست های کاربری در پردازش داده: کنترل کیفیت و صحت داده های ورودی به سیستم های تحلیلی مثال های واقعی و کاربردی 1- بررسی صحت شماره ملی در فرم های دولتی 2- اعتبارسنجی تاریخ های وارد شده در سیستم های رزرواسیون 3- تأیید فرمت فایل های آپلود شده 4- بررسی موجودی کافی در تراکنش های بانکی 5- اعتبارسنجی امضاهای دیجیتال در اسناد الکترونیکی نقش در توسعه نرم افزار در معماری سه لایه، اعتبارسنجی در لایه presentation و business logic انجام می شود. در معماری میکروسرویس، هر سرویس مسئول اعتبارسنجی داده های خود است. در سیستم های توزیع شده، الگوهایی مانند Circuit Breaker برای اعتبارسنجی پاسخ ها استفاده می شوند. تاریخچه و تکامل مفهوم اعتبارسنجی به سیستم های اولیه بانکی در دهه 1960 بازمی گردد. در دهه 1990 با ظهور وب، اعتبارسنجی فرم ها اهمیت یافت. امروزه با ظهور APIها، استانداردهایی مانند OpenAPI Specification برای اعتبارسنجی درخواست ها توسعه یافته اند. تفاوت با مفاهیم مشابه اعتبارسنجی (Validation) با Verification متفاوت است - دومی نیاز به شواهد عینی دارد. با Sanitization نیز تفاوت دارد که به پاکسازی داده ها اشاره می کند. با Authentication متفاوت است که مخصوص تأیید هویت کاربران است. پیاده سازی فنی در فرانت اند: کتابخانه هایی مانند Yup و Formik در React در بک اند: ابزارهایی مانند JSON Schema و Pydantic در پایگاه داده: با Constraintهایی مانند CHECK و UNIQUE در APIها: با Middlewareهای اعتبارسنجی در Express.js یا Spring Validation چالش ها 1- مدیریت اعتبارسنجی در سیستم های بلادرنگ 2- یکپارچه سازی روش های اعتبارسنجی در معماری های پیچیده 3- ارائه پیام های خطای کاربرپسند 4- اعتبارسنجی در محیط های ناهمگن با داده های متنوع نتیجه گیری اعتبارسنجی مؤثر یکی از ارکان اصلی توسعه نرم افزارهای امن و قابل اعتماد است. با ظهور فناوری های جدید، روش های اعتبارسنجی نیز هوشمندتر و انعطاف پذیرتر شده اند.
