مقدمه مفهومی نگاشت تصویر دانه ای (Pixmap) روشی برای ذخیره سازی تصاویر دیجیتال است که در آن هر پیکسل به صورت مجزا با مقدار رنگی خاص توصیف می شود. این مفهوم که گاهی به آن Bitmap نیز گفته می شود، پایه و اساس بسیاری از فرمت های تصویری رایج است. برخلاف گرافیک های وکتوری که از معادلات ریاضی برای توصیف تصاویر استفاده می کنند، Pixmap ها تصاویر را به صورت شبکه ای از پیکسل های مستقل ذخیره می کنند که این ویژگی باعث می شود برای تصاویر پیچیده و عکس های واقع گرایانه مناسب باشند. کاربرد در فناوری اطلاعات Pixmap ها در حوزه های مختلف IT کاربرد دارند: 1. ذخیره سازی تصاویر در فرمت هایی مانند BMP، PNG و TIFF 2. پردازش تصویر و بینایی ماشین 3. طراحی رابط های کاربری گرافیکی 4. سیستم های اسکن و چاپ دیجیتال 5. بازی های کامپیوتری دو بعدی 6. پردازش تصاویر ماهواره ای و پزشکی. این فناوری به ویژه در مواردی که نیاز به دقت پیکسلی بالا وجود دارد، کاربرد گسترده ای دارد. مثال های کاربردی 1. ذخیره سازی عکس های دیجیتال در حافظه 2. نمایش آیکون ها و تصاویر در سیستم عامل ها 3. پردازش تصاویر در نرم افزارهای ویرایش عکس 4. ذخیره سازی بافت ها (Textures) در بازی های کامپیوتری 5. سیستم های تشخیص چهره و اثر انگشت 6. نمایش تصاویر در صفحات وب 7. پردازش تصاویر در سیستم های پزشکی مانند MRI و CT اسکن نقش در معماری سیستم ها در معماری سیستم های گرافیکی، Pixmap ها به عنوان ساختار اصلی ذخیره سازی تصاویر در حافظه عمل می کنند. کارت های گرافیک از فرمت های خاص Pixmap برای تسریع عملیات گرافیکی استفاده می کنند. در سیستم های عامل، زیرسیستم های نمایش از Pixmap ها برای مدیریت پنجره ها و عناصر رابط کاربری بهره می برند. در موتورهای بازی، Pixmap ها پایه ای برای ذخیره سازی بافت ها و اسپرایت ها هستند. در سیستم های تعبیه شده، Pixmap های بهینه شده برای نمایش در نمایشگرهای با منابع محدود استفاده می شوند. تاریخچه و تکامل مفهوم Pixmap به دهه 1970 و توسعه سیستم های نمایش اولیه بازمی گردد. در دهه 1980 با ظهور سیستم های پنجره ای مانند X Window، استفاده از Pixmap ها استاندارد شد. در دهه 1990، فرمت های فشرده سازی مانند JPEG و PNG بر مبنای Pixmap توسعه یافتند. امروزه با پیشرفت سخت افزارهای گرافیکی، فرمت های پیشرفته تری مانند Pixmap های شناور (Floating Point) برای پردازش حرفه ای تصویر استفاده می شوند. در سال های اخیر، تکنیک هایی مانند Mipmapping برای مدیریت سطوح مختلف جزئیات در Pixmap ها توسعه یافته اند. تفاوت با واژگان مشابه Pixmap با Bitmap تفاوت دارد: Bitmap معمولاً به تصاویر تک بیتی (سیاه و سفید) اشاره می کند، در حالی که Pixmap می تواند تصاویر چندبیتی (رنگی) را نیز ذخیره کند. همچنین Pixmap با تصاویر وکتوری متفاوت است، چون وکتورها از معادلات ریاضی برای توصیف تصاویر استفاده می کنند و مستقل از رزولوشن هستند، در حالی که Pixmap ها وابسته به رزولوشن بوده و هر پیکسل را به صورت مجزا ذخیره می کنند. پیاده سازی در فناوری ها در سیستم های عامل: X11 Pixmap در لینوکس، GDI Bitmap در ویندوز. در زبان های برنامه نویسی: پایتون (کتابخانه PIL)، جاوا (کلاس BufferedImage)، سی شارپ (کلاس Bitmap). در پردازش تصویر: OpenCV (ماتریس های تصویر)، Photoshop (لایه های پیکسلی). در توسعه وب: تگ Canvas در HTML5. در بازی سازی: بافت ها در OpenGL و DirectX. چالش های رایج 1. حجم بالای ذخیره سازی برای تصاویر با وضوح بالا 2. مشکلات مقیاس پذیری (بزرگنمایی و کوچکنمایی) 3. مصنوعات فشرده سازی (Compression Artifacts) 4. نیاز به پردازش زیاد برای عملیات ویرایش 5. مشکلات تبدیل بین فرمت های مختلف 6. محدودیت های رنگ در عمق های بیتی مختلف کاربرد در فناوری های نوین در پردازش تصویر هوشمند، Pixmap های عمیق (Deep Pixmaps) برای ذخیره سازی اطلاعات چندلایه استفاده می شوند. در واقعیت مجازی و افزوده، تکنیک هایی مانند Texture Streaming برای مدیریت کارآمد Pixmap های حجیم توسعه یافته اند. در سیستم های بینایی ماشین، Pixmap های سه بعدی برای پردازش تصاویر پزشکی کاربرد دارند. در نمایشگرهای HDR، Pixmap های با دامنه دینامیک بالا (HDRI) استفاده می شوند. نتیجه گیری نگاشت تصویر دانه ای با وجود سادگی مفهومی، از فناوری های پایه ای در گرافیک کامپیوتری محسوب می شود. درک عمیق از ساختار و ویژگی های Pixmap ها برای کار با سیستم های پردازش تصویر ضروری است. با پیشرفت فناوری های نمایش و پردازش تصویر، کاربردها و پیاده سازی های جدیدی برای Pixmap ها در حال ظهور است.
