مقدمه مفهومی درباره واژه HTTP یا Hypertext Transfer Protocol، پروتکل لایه کاربردی در مدل TCP/IP است که اساس ارتباطات وب را تشکیل می دهد. این پروتکل در سال 1989 توسط تیم برنرز لی در CERN طراحی شد تا راهی استاندارد برای تبادل اسناد ابرمتنی بین مرورگرها و سرورها ارائه دهد. HTTP از معماری client-server پیروی می کند که در آن درخواست ها توسط کلاینت (معمولاً مرورگر وب) آغاز شده و سرور به آن پاسخ می دهد. کاربرد واژه در برنامه نویسی یا زیرشاخه های فناوری اطلاعات در توسعه وب، HTTP نقش ستون فقرات را ایفا می کند. تمام تعاملات مرورگر با سرور، از بارگذاری صفحات گرفته تا ارسال فرم ها و دریافت داده های AJAX، از این پروتکل استفاده می کنند. در معماری های مدرن مانند RESTful API، HTTP به عنوان لایه انتقال برای سرویس های وب کاربرد گسترده ای دارد. روش های مختلف این پروتکل (GET، POST، PUT، DELETE و غیره) امکان ایجاد عملیات CRUD (Create, Read, Update, Delete) را فراهم می کنند. در سیستم های توزیع شده، HTTP به عنوان پروتکل ارتباطی بین میکروسرویس ها استفاده می شود. مثال های واقعی و کاربردی در زندگی یا پروژه های IT وقتی کاربر آدرس سایت را در مرورگر وارد می کند، مرورگر درخواست HTTP GET را به سرور ارسال می کند. هنگام ارسال فرم لاگین، درخواست HTTP POST حاوی اطلاعات کاربر ارسال می شود. در برنامه های تک صفحه ای (SPA) مانند React یا Angular، درخواست های HTTP برای دریافت داده های JSON از API استفاده می شوند. سرویس های ذخیره سازی ابری مانند Dropbox از HTTP برای آپلود و دانلود فایل ها استفاده می کنند. نقش واژه در توسعه نرم افزار یا معماری سیستم ها HTTP پایه و اساس معماری وب مدرن است. در طراحی سیستم های توزیع شده، HTTP به عنوان پروتکل استاندارد برای ارتباط بین کامپوننت ها استفاده می شود. در معماری میکروسرویس ها، هر سرویس از طریق APIهای HTTP با دیگر سرویس ها ارتباط برقرار می کند. در توسعه frontend، فریمورک های مدرن مانند Next.js از قابلیت های پیشرفته HTTP مانند Server-Side Rendering (SSR) و Static Site Generation (SSG) استفاده می کنند. در backend، سرورهای وب مانند Apache و Nginx برای مدیریت درخواست های HTTP بهینه شده اند. شروع استفاده از این واژه در تاریخچه فناوری و تکامل آن در سال های مختلف نسخه اولیه HTTP (HTTP/0.9) در سال 1991 منتشر شد که بسیار ساده بود و فقط از روش GET پشتیبانی می کرد. HTTP/1.0 در سال 1996 استاندارد شد و قابلیت های جدیدی مانند هدرها و روش های اضافه را معرفی کرد. HTTP/1.1 در سال 1997 منتشر شد و بهبودهای مهمی مانند اتصالات پایدار (persistent connections) و میزبانی مجازی را ارائه داد. HTTP/2 در سال 2015 معرفی شد که از multiplexing و فشرده سازی هدر استفاده می کرد. HTTP/3 که در سال 2022 استاندارد شد، از پروتکل QUIC به جای TCP استفاده می کند تا تأخیر را کاهش دهد. تفکیک آن از واژگان مشابه HTTP نباید با HTTPS اشتباه گرفته شود که نسخه امن آن با رمزنگاری TLS است. همچنین با پروتکل های سطح پایین تر مانند TCP و IP متفاوت است که مسئول انتقال بسته های داده هستند. برخلاف WebSocket که ارتباط دوطرفه پایدار ایجاد می کند، HTTP ذاتاً بدون حالت (stateless) و مبتنی بر درخواست-پاسخ است. FTP پروتکل دیگری برای انتقال فایل است که از کانال های جداگانه برای کنترل و داده استفاده می کند، در حالی که HTTP همه چیز را در یک کانال ترکیب می کند. شیوه پیاده سازی واژه در زبان های برنامه نویسی مختلف در JavaScript، fetch API و XMLHttpRequest برای ارسال درخواست های HTTP استفاده می شوند. در Python، کتابخانه های requests و urllib این کار را انجام می دهند. در Java، HttpURLConnection و کتابخانه هایی مانند Apache HttpClient وجود دارند. در PHP، توابعی مانند file_get_contents و cURL برای HTTP درخواست ها استفاده می شوند. در Ruby، gemهای faraday و httparty محبوب هستند. در فریمورک های backend مانند Express.js (Node.js)، Django (Python) و Spring Boot (Java)، روترها برای مدیریت مسیرهای HTTP استفاده می شوند. چالش ها یا سوءبرداشت های رایج در مورد آن یک سوءبرداشت رایج این است که HTTP برای انتقال داده های حساس کافی است، در حالی که بدون HTTPS داده ها در معرض استراق سمع هستند. برخی توسعه دهندگان تفاوت بین روش های GET و POST را نمی دانند و از GET برای عملیات تغییردهنده حالت استفاده می کنند. چالش دیگر مدیریت حالت در پروتکل بدون حالت است که نیاز به مکانیزم هایی مانند کوکی ها و توکن ها دارد. برخی تصور می کنند HTTP/2 و HTTP/3 نیاز به تغییر کد برنامه دارند، در حالی که بیشتر تغییرات در لایه انتقال اتفاق می افتد. نتیجه گیری کاربردی برای استفاده در متون تخصصی و آموزشی HTTP به عنوان پروتکل بنیادی وب، برای تمام توسعه دهندگان وب و مهندسان نرم افزار دانشی ضروری است. درک عمیق مفاهیمی مانند روش های HTTP، کدهای وضعیت، هدرها و مکانیزم های امنیتی مرتبط برای ساخت برنامه های وب مدرن حیاتی است. با ظهور HTTP/2 و HTTP/3، بهینه سازی عملکرد برنامه های وب نیازمند آشنایی با ویژگی های جدید این پروتکل ها است. در مستندات فنی، باید به وضوح مشخص شود که کدام نسخه HTTP مورد استفاده قرار گرفته و چه ملاحظات امنیتی برای آن اعمال شده است.
