مقدمه مفهومی مبنای شانزده (Hexadecimal یا Hex) یک سیستم عددنویسی بر پایه 16 است که از ارقام 0-9 و حروف A-F برای نمایش مقادیر استفاده میکند. این سیستم به دلیل تطابق آسان با سیستم باینری (هر رقم هگز معادل 4 بیت) در برنامهنویسی و علوم کامپیوتر کاربرد فراوانی دارد. نمایش هگزادسیمال به صورت فشردهتری نسبت به باینری امکان نمایش دادهها و آدرسهای حافظه را فراهم میکند و برای برنامهنویسان سطح پایین و مهندسان سختافزار ابزاری ضروری است. مشخصات فنی - پایه: 16 - ارقام: 0-9, A(10), B(11), C(12), D(13), E(14), F(15) - هر رقم معادل 4 بیت (نیمبایت) - پیشوند رایج: 0x در بسیاری از زبانها (مثلاً 0xFF) - پسوند رایج: h در اسمبلی و برخی سیستمها (مثلاً FFh) - رابطه با باینری: هر بایت (8 بیت) با دو رقم هگز نمایش داده میشود کاربردهای اصلی - نمایش آدرسهای حافظه - نمایش محتوای فایلهای باینری - تعریف رنگها در طراحی وب (مثلاً #RRGGBB) - دیباگ و تحلیل برنامههای سطح پایین - کار با ثباتهای سختافزاری - نمایش MAC آدرسها و UUIDها - برنامهنویسی سیستمهای تعبیهشده تبدیل به سایر مبناها - به باینری: هر رقم به 4 بیت تبدیل میشود - به دسیمال: جمع وزن ارقام (مثلاً 0x2A = 2×16 + 10 = 42) - به اوکتال: از طریق باینری یا محاسبه مستقیم - به ASCII: مقادیر هگز مستقیماً به کاراکترها نگاشت میشوند چالشها و ملاحظات - اشتباه گرفتن با اعداد دسیمال - تفاوت نمایش در زبانها و سیستمهای مختلف - مدیریت حروف بزرگ و کوچک (A-F vs a-f) - محدودیت در نمایش اعداد علامتدار - مشکلات محاسباتی در عملیات ریاضی - نیاز به تبدیل برای درک انسانی روندهای نوین - استفاده در پروتکلهای شبکه پیشرفته - کاربرد در سیستمهای امنیتی و رمزنگاری - نمایش دادههای حجیم در ابزارهای تحلیلی - یکپارچهسازی با زبانهای برنامهنویسی مدرن - توسعه ابزارهای تبدیل و محاسبه پیشرفته - استانداردسازی نمایش در سیستمهای مختلف
