مقدمه مفهومی درباره واژه نمودار (Diagram) نمایشی گرافیکی از اطلاعات است که برای ساده سازی مفاهیم پیچیده، نمایش روابط بین عناصر یا توصیف ساختار سیستم ها استفاده می شود. این ابزار قدرتمند ارتباطی در تمام مراحل توسعه نرم افزار از تحلیل تا مستندسازی کاربرد دارد. کاربرد واژه در برنامه نویسی یا زیرشاخه های فناوری اطلاعات در مهندسی نرم افزار، نمودارهای UML برای طراحی سیستم استفاده می شوند. در شبکه های کامپیوتری، نمودارهای توپولوژی شبکه ترسیم می شوند. در پایگاه داده، نمودارهای ER روابط موجودیت ها را نشان می دهند. در تحلیل داده، نمودارهای جریان داده استفاده می شوند. در معماری سیستم، نمودارهای جعبه ای ساختار سیستم را نمایش می دهند. مثال های واقعی و کاربردی در زندگی یا پروژه های IT نمودارهای کلاس در برنامه نویسی شیءگرا، نمودارهای توالی برای نمایش تعامل بین اشیا، نمودارهای حالت برای مدل سازی رفتار سیستم، نمودارهای شبکه برای نمایش اتصالات سرورها، نمودارهای پایپ لاین در CI/CD، نمودارهای معماری راه حل های ابری. نقش واژه در توسعه نرم افزار یا معماری سیستم ها در معماری نرم افزار، نمودارها زبان مشترک بین ذینفعان هستند. در سیستم های توزیع شده، نمودارها به درک ارتباط بین کامپوننت ها کمک می کنند. در معماری میکروسرویس ها، نمودارهای تعامل سرویس ها ضروری هستند. در سیستم های پیچیده، نمودارها پیچیدگی را مدیریت می کنند. شروع استفاده از این واژه در تاریخچه فناوری و تکامل آن در سال های مختلف اولین نمودارهای فنی در دهه 1920 برای مدارهای الکتریکی استفاده شدند. در دهه 1990 با ظهور UML استاندارد شدند. امروزه با ابزارهایی مانند Graphviz و Mermaid نمودارها به صورت کد تولید می شوند. تفکیک آن از واژگان مشابه نمودار با گراف (Graph) متفاوت است - گراف نوع خاصی از نمودار ریاضی است. همچنین با چارت (Chart) که بیشتر برای نمایش داده های عددی کاربرد دارد تفاوت دارد. در برخی متون، نمودار با طرح (Scheme) که مفهومی انتزاعی تر است اشتباه گرفته می شود. شیوه پیاده سازی واژه در زبان های برنامه نویسی مختلف در Python با کتابخانه matplotlib نمودارهای مختلف رسم می شوند. در JavaScript با D3.js نمودارهای تعاملی ایجاد می شوند. در Java با PlantUML نمودارهای UML تولید می شوند. در Markdown با Mermaid نمودارها به صورت متن تعریف می شوند. در LaTeX با بسته tikz نمودارهای حرفه ای ایجاد می شوند. چالش ها یا سوءبرداشت های رایج در مورد آن یک باور غلط این است که همه نمودارها باید جزئیات کامل را نشان دهند. چالش اصلی، ایجاد تعادل بین سادگی و جامعیت در نمودارهاست. نتیجه گیری کاربردی برای استفاده در متون تخصصی و آموزشی نمودارها ابزارهای ارتباطی قدرتمندی هستند که می توانند پیچیده ترین مفاهیم فنی را به صورت بصری و قابل فهم ارائه دهند.
