مقدمه مفهومی درباره واژه دوسویه (Bidirectional) به قابلیت سیستم ها برای برقراری ارتباط یا تبادل اطلاعات در دو جهت مخالف اطلاق می شود. این مفهوم در شبکه های کامپیوتری، رابط های برنامه نویسی و پروتکل های ارتباطی کاربرد دارد. کاربرد واژه در برنامه نویسی یا زیرشاخه های فناوری اطلاعات در برنامه نویسی، ارتباط دوسویه در APIها، سوکت های شبکه و پروتکل هایی مانند WebSocket استفاده می شود. در پایگاه داده، replication دوسویه امکان همگام سازی دوطرفه را فراهم می کند. مثال های واقعی و کاربردی در زندگی یا پروژه های IT پروتکل HTTP/2 که ارتباط دوسویه بین مرورگر و سرور برقرار می کند، یا فناوری WebRTC که ارتباطات دوسویه صوتی و تصویری را ممکن می سازد. نقش واژه در توسعه نرم افزار یا معماری سیستم ها در معماری سیستم ها، ارتباط دوسویه امکان تعامل پویا بین کامپوننت ها را فراهم می کند. در میکروسرویس ها، patternهایی مانند Backend for Frontend (BFF) از ارتباط دوسویه استفاده می کنند. شروع استفاده از این واژه در تاریخچه فناوری و تکامل آن در سال های مختلف مفهوم ارتباط دوسویه از دهه 1960 در مودم های اولیه مطرح شد. در دهه 1990 با ظهور پروتکل هایی مانند FTP و در دهه 2000 با WebSocket تکامل یافت. تفکیک آن از واژگان مشابه دوسویه با یکسویه (Unidirectional) که فقط در یک جهت کار می کند و نیمه دوطرفه (Half-duplex) که در دو جهت اما نه به صورت همزمان کار می کند تفاوت دارد. شیوه پیاده سازی واژه در زبان های برنامه نویسی مختلف در Python با کتابخانه های asyncio و websockets، در Java با WebSocket API، در JavaScript با WebSocket object و در C++ با کتابخانه Boost.Asio پیاده سازی می شود. نقش واژه در طراحی مدرن مانند DevOps، Microservices، AI و غیره در DevOps برای مانیتورینگ بلادرنگ، در میکروسرویس ها برای ارتباط بین سرویس ها و در هوش مصنوعی برای آموزش مدل های تعاملی استفاده می شود. چالش ها یا سوءبرداشت های رایج در مورد آن چالش اصلی، مدیریت پیچیدگی ارتباطات دوسویه است. سوءبرداشت رایج این است که همه پروتکل های شبکه ذاتاً دوسویه هستند. نتیجه گیری کاربردی برای استفاده در متون تخصصی و آموزشی ارتباطات دوسویه پایه بسیاری از فناوری های مدرن هستند و درک صحیح از آن ها برای طراحی سیستم های تعاملی ضروری است.
