هارمنیکا. اصطلاح مخصوص ابزار موسیقی است که صدا در آنها با لرزاندن گیلاس های شیشه ای (زنگهای شیشه ای) به وجود می آید. اصل کلمه هارمنیکای شیشه ای از قرن هجدهم مصطلح شد که ابزارهای موسیقی به نام جامهای موسیقی متداول شد (در فرانسه وریلن) هارمنی شیشه ای مرکب از هجده جام (لیوان) آبجو بود که آنها را روی تخته پوشیده از پارچه می گذاشتند و در هر شیشه ای که می بایست آهنگ تغییر کند آب می ریختند و صدا از این راه ایجاد میشد که دور لبه های گیلاس انگشت تر میچرخید (گاهی هم با تکه های چوب به کنارهای لیوان میزدند) گلوک در تآتر کوچک هی مارکت واقع در لندن در آوریل سال 1746 میلادی کنسرتی داد و در آن با جامهای موسیقی بوسیلۀ ارکستر کامل کنسرتوی کاملی از آثار خود معرفی کرد. هنگامی که بنیامین فرانکلین در 1757 میلادی به لندن مسافرت کرد بسیار تحت تأثیر آلات موسیقی شیشه ای قرار گرفت. و در نتیجه هارمنیکای شیشه ای را در سال 1762 میلادی به وجود آورد. سالیان دراز این آلت مورد استفاده و اهمیت بسیار بود. موزار، بتهوون، نومان و هاسه آهنگهائی برای آن ساختند. و اشخاصی مانند مارین دیویس ومارینا کیرشگسنر از آن استقبال کردند و بعدها تحت تأثیر این آلت افرادی مانند کارل لئوپلد رولینگ هارمتیگای تازه ای با کلید نت در سال 1786 میلادی ایجاد کرد. دیگران نیز پس از وی هارمنیکاهایی جدید ابتکار کردند که تا امروز بسیاری از آنها از میان رفته است. کلمه هارمنیکا بر (آالینا) که نام یک ابزار موسیقی دهنی است نیز اطلاق میشود این ساز بوسیلۀ سر چارلز ویتستن در سال 1829 میلادی اختراع شد، و عبارت از چند لولۀ کوچک توخالی و آزاد است که هر یک جداگانه هواکش دارد و یک سر آن به دهن هارمنیکازن پیوسته می شود. همه این لوله ها از طرف دیگر به جعبۀ فلزی می پیوندد و آهنگ بوسیلۀ پس و پیش بردن آلت موسیقی در جلو دهان ایجاد می گردد و نتیجۀ آن آوازهای بسیار ساده است
