نفس بسیارملامت کننده خود رابه وقوع معاصی به هدایت نور دل و این نفس صلحا و اولیا را حاصل باشد، از این سبب اﷲ تعالی او را مقسم به قسم گردانیده: لااقسم بالنفس اللوامه. (قرآن 2/75). (از غیاث اللغات). این اصطلاح مذهبی است که عرفا و فلاسفۀ اسلام به کار دارند نفس انسان را در مقام تلألؤ نور قلب از غیب برای اظهار کمال آن و ادراک قوت عاقله به وخامت عاقبت و فساد احوال آن نفس لوامه گویند از جهت لوم و سرزنش بر افعال خود و این مرتبت مقدمه برای ظهور مرتبت قلب است که هرگاه نور قلبی ظاهر شود و غالب شود و سلطنت آن بر قوای حیوانیه آشکار گردد یعنی تسلط پیدا کند و نفس مطمئن شود نفس مطمئنه گویند. (از فرهنگ علوم عقلی ص 598) (از اکسیرالعارفین ص 306). رجوع به مصباح الهدایه ص 59 شود
